Παναγιώτα Βλάχου (1942-2025)

Με βαριά καρδιά αποχαιρετούμε τη συγχωριανή μας Παναγιώτα Βλάχου (το γένος Κρητικού).

Η Παναγιώτα γεννήθηκε στην Καρίτσα την Πρωτοχρονιά του 1942 και μεγάλωσε με τις αξίες της οικογένειας και της πίστης. Στις 31 Αυγούστου 2025 «εκοιμήθη εν Κυρίω» στο Σικάγο, όπου έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής της.

Ήταν αφοσιωμένη σύζυγος του μακαριστού Στηβ Βλάχου, στοργική μητέρα των Νικολάου, Μαρίας και Παναγιώτη, και καμάριζε για τα πέντε εγγόνια της: τον Έρικ Στηβεν, τον Πωλ, την Παναγιώτα «Νάγια», τον Ευστράτιο «Στρατ» και τον Ανδρέα «Άντυ».

Στην καρδιά της φύλαγε πάντα την Καρίτσα και τη ρίζα της, την οικογένεια Κρητικού. Όλοι όσοι την γνώρισαν θα θυμούνται τη γλυκύτητα, την καλοσύνη και τη φιλοξενία της.

Η εξόδιος ακολουθία θα τελεστεί την Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου 2025 στον Ιερό Ναό Αναλήψεως του Κυρίου στο Σικάγο, και θα ακολουθήσει η ταφή στο κοιμητήριο Elmwood, River Grove.

Εκφράζουμε τα θερμά και ειλικρινή μας συλλυπητήρια στα παιδιά, στα εγγόνια και σε όλη την οικογένεια.

Αιωνία της η μνήμη.

Η Μάνα μου. Ο βράχος μου. Η ηρωίδα μου.

Στις σελίδες μας πολλές φορές φιλοξενούμε ιστορίες ζωής που ξεκινούν από την Καρίτσα και απλώνονται πέρα στον κόσμο. Ιστορίες που κρύβουν μέσα τους τον μόχθο, την αγάπη, την πίστη και τη δύναμη των συγχωριανών μας. Σήμερα μοιραζόμαστε έναν συγκινητικό αποχαιρετισμό παιδιού προς τη μάνα του· μια γυναίκα-βράχο, που από την Καρίτσα βρέθηκε σε ξένη χώρα, πάλεψε με αξιοπρέπεια και αφιέρωσε όλη της τη ζωή στην οικογένειά της. Το κείμενο που ακολουθεί είναι γραμμένο με αγάπη και δάκρυ από την κόρη της, τη Μαρία, και μιλάει για τη θυσία, τη δύναμη και την αστείρευτη αγάπη της μάνας, παράδειγμα για όλους μας

Έμεινε χήρα στα 36 της με τρία μικρά παιδιά, σε ξένη χώρα, χωρίς να ξέρει καλά καλά τη γλώσσα, πάντα στον αγώνα για να τα φέρει πέρα. Αφιέρωσε όλη της τη ζωή πρώτα στα παιδιά της κι ύστερα στα εγγόνια της. Η ζωή της δύσκολη, μα ποτέ δεν παραπονέθηκε. Δούλευε ασταμάτητα, πάνω από 80 ώρες τη βδομάδα, για δεκαετίες. Κι όσο κουρασμένη κι αν ήταν, ποτέ δεν άφησε την εκκλησία.

Οι «διακοπές» της ήταν να ζυμώνει και να μαγειρεύει: δίπλες, κουραμπιέδες, σπανακόπιτες, αρνί με πατάτες, μουστοκούλουρα, ταραμοσαλάτα κι άλλα πολλά, που τα πήγαινε παντού. Ήταν πάντα στο πόδι, όπως στη φωτογραφία — κι ας είμαι γρήγορη στο περπάτημα, κανείς δεν την προλάβαινε!

Αγαπούσε όλο το σόι. Την Καρίτσα, που μεγάλωσε 22 χρόνια, την είχε στην καρδιά της. Μα κι η Αμερική, το Ρότσεστερ, της έγινε δεύτερη πατρίδα. Στις συναντήσεις με τα ξαδέρφια ήταν στα ουράνια από τη χαρά της. Όλες οι συννυφάδες, οι κουνιάδοι, τα ανίψια, οι κουμπάροι, οι φίλοι — είχε αγάπη και σεβασμό για όλους.

Κι όταν φάνηκαν τα πρώτα σημάδια κι ήρθε η διάγνωση για άνοια, ήξερα πως θα ’ναι δύσκολος ο δρόμος. Τρία χρόνια με γιατρούς, νοσοκομεία, φάρμακα· το σώμα της άρχισε να λυγίζει, μα η άνοια είχε πάρει τον δρόμο της.

Την περασμένη Πέμπτη, αν και ήταν ξαπλωμένη, με κλειστά μάτια και λίγα λόγια, τα χέρια της δεν σταματούσαν να κινούνται, όπως τότε που ήταν μοδίστρα. Δεν σταμάτησε ποτέ. Πάντα στο τρέξιμο.
Θα μπορούσε να τα είχε παρατήσει 47 χρόνια πριν, όταν έχασε τον πατέρα μας. Μα δεν το ’κανε.

Κι ως το τέλος, δίπλα της έπαιρνα μαθήματα ζωής. Όπως ήταν εκείνη όταν πήρα την πρώτη μου ανάσα, έτσι κι εγώ είχα την ευλογία να είμαι κοντά της, να κρατώ τα χέρια της και να την ευχαριστώ για όλα, όταν πήρε την τελευταία της.

Τώρα έχω δυο φύλακες αγγέλους να με κοιτούν από ψηλά. Κι εγώ, ώσπου να ’ρθει η δική μου ώρα, θα προσπαθώ να κάνω το καλό στη γη, στη μνήμη της μάνας και του πατέρα.

Αιωνία σου η μνήμη, γλυκιά μου μάνα.
Κι αναπαύσου τώρα πια… το κέρδισες με το παραπάνω.

Ποίηση: Διανυκτέρευση

Στη γαλήνη της νύχτας, μετά τα μεσάνυχτα,

ανεβαίνουμε ψηλά, στον Αϊ-Γιάννη τον σεπτό.

Εκεί που τ’ άστρα σκύβουν και μιλάνε με την ψυχή,

κρατούμε ζωντανό το έθιμο, με δέος και με χαρά.

Εννέα χρόνια τώρα, η παρέα μας αγρυπνά,

με ευχαριστία, προσευχή και φως που ξαναγεννά.

Σαν να μας σφίγγουν το χέρι οι παππούδες και οι γιαγιάδες,

σαν να μιλά η γη με την παλιά της φωνή.

Κι όταν χαράξει, και το πρώτο φως ξεπροβάλλει,

νιώθουμε την ψυχή μας γεμάτη ευγνωμοσύνη.

Για την όμορφη Καρίτσα, που δεν λησμονά τις ρίζες της,

για τον Αϊ-Γιάννη, που μας σμίγει κάθε χρόνο ξανά.

Χρόνια πολλά, Καρίτσα πανέμορφη·

στον ουρανό σου ανατέλλει κάθε χρόνο

μια νέα αυγή παράδοσης.

«Το Τραγούδι της Καρίτσας»: Μια Κληρονομιά που Ζει στις Καρδιές μας

«Το τραγούδι ανήκει σε όλους τους Καριτσιώτες, σε κάθε καρδιά που χορεύει και θυμάται τις ρίζες της.»

Μετά το χθεσινό αφιέρωμα στο «Τραγούδι της Καρίτσας», ο ίδιος ο συνθέτης, Τάκης Χρόνης, μοιράστηκε μαζί μας σκέψεις και συναισθήματα που κάνουν ξεκάθαρο πως το τραγούδι αυτό δεν είναι μόνο μουσική, αλλά ψυχή του χωριού μας.

«Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που η μοίρα με συνέδεσε με τη δημιουργία αυτού του τραγουδιού!», μας λέει ο Τάκης, προσθέτοντας με ενθουσιασμό πως «αν και οι δημιουργοί μπορεί να είμαστε ο αείμνηστος Τάσος και εγώ, το τραγούδι μας όμως ανήκει σε όλους τους Καριτσιώτες!».

Με χαμόγελο θυμάται τον σκοπό που επέλεξε: «Το έκανα σε ρυθμό Καλαματιανό για να μπορεί ο καθένας να το ακούει και να το χορεύει. Να νιώθει στα κύτταρά του τις ρίζες μας, την αγάπη μας για τη γενέτειρα, τον αέρα τον Καριτσιώτικο που όλοι ανασάναμε».

Και συνεχίζει με μια νοσταλγική εικόνα του χωριού: «Τα τροκάνια από τα γιδοπρόβατα που αντηχούσαν στην Τσούκα και στον Ελατιά, το αγνάντιό μας από τα μπαλκόνια μέχρι τις άκρες της Λακωνίας, ο μικρόκοσμός μας που ζήσαμε μικροί, μέχρι που οι ανάγκες για επιβίωση μας σκόρπισαν στα πέρατα της οικουμένης».

«Κι όμως», υπογραμμίζει, «ένα κομμάτι της ψυχής μας βρίσκεται για πάντα δεμένο με τον ιερό τόπο του χωριού μας. Και όπως έχει ειπωθεί και αλλού, μια φορά Καριτσιώτης, για πάντα Καριτσιώτης!»

Ο Τάκης Χρόνης στέλνει τους θερμούς του χαιρετισμούς σε όλους τους Καριτσιώτες, υπενθυμίζοντας πως το τραγούδι αυτό ζει όχι μόνο στα ηχεία και στις γιορτές, αλλά μέσα στις καρδιές όλων όσων αγαπούν και θυμούνται τη γενέτειρά τους. Ένα τραγούδι που ενώνει, συγκινεί και ξαναφέρνει στο φως τον παλμό της Καρίτσας.

Το τραγούδι της Καρίτσας: «Ας το ακούσουμε, ας το τραγουδήσουμε, ας το μάθουμε στα παιδιά μας!»

«Ένα τραγούδι νοσταλγίας και μνήμης που ζωντανεύει την ψυχή του χωριού.»

Στις 28 Αυγούστου, παραμονή της μεγάλης γιορτής τ’ Αγιαννιού στο χωριό, ο συγχωριανός μας Τάκης Χρόνης παρουσίασε στο YouTube το «Τραγούδι της Καρίτσας», ένα τραγούδι νοσταλγίας, μνήμης και αγάπης για τον τόπο μας.

Η στιγμή δεν θα μπορούσε να είναι πιο ταιριαστή. Την επόμενη μέρα η Καρίτσα ανηφόριζε ψηλά, εκατό μέτρα κάτω από την κορυφή του Ελατιά, στο ξωκλήσι του Αϊ-Γιάννη. Εκεί όπου πίστη, έθιμο και αντάμωμα κρατούν ζωντανή την ψυχή του χωριού. Σ’ αυτό το σκηνικό ήρθε το τραγούδι να ενώσει μνήμες και καρδιές.

Η μνήμη του Τάσου Αντωνίου

Οι στίχοι ανήκουν στον αείμνηστο Τάσο Γεωργίου Αντωνίου (1944–2024), που γεννήθηκε στην Καρίτσα και στα 19 του χρόνια μετανάστευσε στην Αυστραλία. Από τον πρώτο καιρό πάλεψε με τη δουλειά και τον μόχθο, χτίζοντας οικογένεια με τη σύζυγό του Μεταξία, από το γειτονικό Γεράκι, και αφήνοντας πίσω τρία παιδιά και τρία εγγόνια.

Ο Τάσος αγαπήθηκε πολύ στην παροικία της Αδελαΐδας για το χιούμορ και τη ζεστασιά του. Τα τελευταία χρόνια υπηρέτησε ως ψάλτης στον ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο Goodwood, το προάστιο όπου συγκεντρώνεται η μεγαλύτερη κοινότητα Καριτσιωτών και απογόνων τους στην Αυστραλία. Έφυγε από τη ζωή στις 21 Απριλίου 2024, αφήνοντας πίσω του μνήμη και ένα τραγούδι που θα μείνει για πάντα.

Το τραγούδι που ένωσε καρδιές

Η νοσταλγία για το χωριό τον οδήγησε να γράψει στίχους γεμάτους αγάπη για την Καρίτσα, που εμπιστεύτηκε στον Τάκη Χρόνη. Εκείνος τους έντυσε με μελωδία και φωνή, κι έτσι γεννήθηκε το «Τραγούδι της Καρίτσας».

Όπως λέει κι ο ίδιος ο Τάκης: «Οι Καριτσιώτες να το ακούν, να το τραγουδούν, να το χορεύουν και να θυμούνται τον Τάσο. Κι όταν έρθει κι η δική μου ώρα να φύγω, να με θυμούνται κι εμένα…»

Ο συνθέτης και ερμηνευτής Τάκης Χρόνης

Ο Τάκης Χρόνης γεννήθηκε και μεγάλωσε κι αυτός στην Καρίτσα, κουβαλώντας από μικρός τη μουσική μέσα του.

Τα νεανικά του χρόνια τα έζησε στο κοντινό Γεράκι, ενώ από τα είκοσί του και μετά ζει και δραστηριοποιείται στη Δράμα. Από το 1986 αφοσιώθηκε με μεράκι στο ρεμπέτικο και το λαϊκό τραγούδι, παίζοντας τρίχορδο μπουζούκι και ερμηνεύοντας δικές του δημιουργίες, στίχους και μελωδίες. Με αμέτρητες ζωντανές εμφανίσεις σε πανηγύρια και πολιτιστικές εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα, αλλά και σε χώρες όπως η Φινλανδία, η Αίγυπτος, η Τουρκία, η Ιταλία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Αυστραλία, έχει ταξιδέψει τη μουσική του όπου χτυπά καρδιά ελληνική.

Με τη μελοποίηση των στίχων του Τάσου Αντωνίου, χαρίζει στη γενέτειρά του, την Καρίτσα, ένα τραγούδι που ανήκει όχι μόνο σε εκείνον, αλλά σε όλο το χωριό.

Μια ματιά στο τραγούδι

Από πλευράς μουσικής, το τραγούδι ξεχωρίζει για την απλότητα και τη γνησιότητά του. Η μελωδία, λιτή αλλά ζεστή, φέρνει στον νου τα παλιά δημοτικά ακούσματα — εκείνα που γεννήθηκαν για να ενώσουν κοινότητες και να τραγουδιούνται σε πανηγύρια και ανταμώματα. Στοχεύει κατευθείαν στην καρδιά, αφήνοντας χώρο στους στίχους να μιλήσουν.

Οι στίχοι του Τάσου Αντωνίου λειτουργούν σαν προσωπικό ημερολόγιο νοσταλγίας αλλά και σαν συλλογική εξομολόγηση κάθε Καριτσιώτη που βρέθηκε μακριά από τον τόπο του. Η γλώσσα είναι απλή κι ακριβώς γι’ αυτό συγκινεί: γιατί αποτυπώνει την αλήθεια της ξενιτιάς και της μνήμης.

Η ερμηνεία του Τάκη Χρόνη είναι αυτή ενός επαγγελματία καλλιτέχνη αλλά κι ενός συγχωριανού που τραγουδά από καρδιάς. Αυτή η αμεσότητα είναι που δίνει στο τραγούδι γνησιότητα και δύναμη. Έτσι, το κομμάτι δεν στέκεται μόνο ως μουσικό δημιούργημα αλλά ως ζωντανό μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της Καρίτσας.

Μια παρακαταθήκη για τις γενιές

Το τραγούδι δεν είναι απλώς μια μελωδία· είναι μια παρακαταθήκη. Όπως το ξωκλήσι του Αϊ-Γιάννη κρατά ζωντανή την πίστη μας μέσα στους αιώνες, έτσι κι αυτό το τραγούδι θα κρατά ζωντανή την ψυχή της Καρίτσας όπου κι αν βρισκόμαστε.

Ας το ακούσουμε, ας το τραγουδήσουμε, ας το μάθουμε στα παιδιά μας. Για να μείνουν οι μνήμες, η αγάπη και η περηφάνια του τόπου μας ζωντανές.

Το «Τραγούδι της Καρίτσας» είναι διαθέσιμο στο YouTube.

Συνεχίζουμε το Έθιμο: Διανυκτέρευση στον Αϊ-Γιάννη

 

Φωτογραφίες: Ντίνος Τσολομίτης

Στις ήσυχες ώρες, λίγο μετά τα μεσάνυχτα, ο δρόμος μας οδηγεί πάντα ψηλά, στο ξωκλήσι του Αϊ-Γιάννη. Εκεί, για ένατη χρονιά, η καρδιά μας χτυπά δυνατά· με σεβασμό και συγκίνηση,
με τη μαγεία των αστεριών και τη ζεστασιά της παρέας, συνεχίζουμε το έθιμο της διανυκτέρευσης.
Μια στιγμή που μας γυρίζει στις ρίζες μας και μας δένει ξανά με το πνεύμα των προγόνων.

«Η νύχτα μας δένει με τους προγόνους, η αυγή μας χαρίζει ελπίδα.»

---

Όταν οι Πρόγονοί μας Σμίγουν

Στη γαλήνη της νύχτας, μετά τα μεσάνυχτα,
ανεβαίνουμε ψηλά, στον Αϊ-Γιάννη τον σεπτό.
Εκεί που τ’ άστρα σκύβουν και μιλάνε με την ψυχή,
κρατούμε ζωντανό το έθιμο, με δέος και με χαρά.

Εννέα χρόνια τώρα, η παρέα μας αγρυπνά,
με ευχαριστία, προσευχή και φως που ξαναγεννά.
Σαν να μας σφίγγουν το χέρι οι παππούδες και οι γιαγιάδες,
σαν να μιλά η γη με την παλιά της φωνή.

Κι όταν χαράξει, και το πρώτο φως ξεπροβάλλει,
νιώθουμε την ψυχή μας γεμάτη ευγνωμοσύνη.
Για την όμορφη Καρίτσα, που δεν λησμονά τις ρίζες της,
για τον Αϊ-Γιάννη, που μας σμίγει κάθε χρόνο ξανά.

Χρόνια πολλά, Καρίτσα πανέμορφη·
στον ουρανό σου ανατέλλει κάθε χρόνο
μια νέα αυγή παράδοσης.

«Το Τραγούδι της Καρίτσας» ξαναζωντανεύει παραμονή Τ' Αγιαννιού

 

Στην καρδιά του καλοκαιριού, παραμονή της μεγάλης εορτής  τ' Αγιαννιού, ο χωριανός μας Τάκης Χρόνης παρουσιάζει εκ νέου το «Τραγούδι της Καρίτσας», σε στίχους του αείμνηστου Τάσου Αντωνίου, που έφυγε από τη ζωή μόλις πριν από δεκάξι μήνες.

Τάσος Αντωνίου

Η ιστορία του τραγουδιού έχει τις ρίζες της βαθιά στη νοσταλγία της ξενιτιάς. Ο Τάσος Αντωνίου, που έφυγε νέος από το χωριό και έζησε την υπόλοιπη ζωή του στην Αυστραλία, «κουβαλούσε πάντα μέσα του την Καρίτσα», όπως σημειώνει ο Τάκης Χρόνης. Εκεί, στην Αδελαΐδα, πριν από δέκα και πλέον χρόνια, γεννήθηκε η ιδέα να αποκτήσει το τραγούδι μια αυθεντική μουσική, κι όχι δανεισμένη από γνωστό νησιώτικο σκοπό.

«Με τον Τάσο το συζητήσαμε τότε», θυμάται ο Χρόνης. «Εκείνος είχε βάλει την ψυχή του στους στίχους, κι εγώ ανέλαβα την υποχρέωση να τους ντύσω με τη δική μου μουσική». Αν και πέρασαν χρόνια ώσπου να γίνει πράξη, τελικά ολοκληρώθηκε – δυστυχώς όμως χωρίς να προλάβει ο δημιουργός των στίχων να το ακούσει.

Τάκης Χρόνης

Η ηχογράφηση πραγματοποιήθηκε στο στούντιο DAM στα Κύργια Δράμας, με τον ίδιο τον Χρόνη να ερμηνεύει το τραγούδι. Στο βιολί και τα κρουστά παίζει ο Μάριος Αναστασιάδης, στην κιθάρα ο Βασίλης Τσουρακάς, ενώ το βίντεο επιμελήθηκε ο ίδιος. Όλες οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το έργο είναι επιλεγμένες από τον φακό του Σωτήρη Σκεύη.

Στους στίχους αναβιώνει η αγάπη για την πατρώα γη:
«Καρίτσα μας, Καρίτσα μας, όμορφη ζηλεμένη / σ’ όλο τον κόσμο ξακουστή και χιλιοαγαπημένη». Ένα τραγούδι που μιλά για την ξενιτιά, τη νοσταλγία και το καμάρι των Καριτσιωτών.

«Στη μνήμη του Τάσου, το τραγούδι αυτό είναι ένας ύμνος στην Καρίτσα μας», τόνισε ο Τάκης Χρόνης, εμφανώς συγκινημένος.

Η επανεκτέλεση του «Τραγουδιού της Καρίτσας» αποτελεί φόρο τιμής στον δημιουργό του, αλλά και μια γέφυρα ανάμεσα στις γενιές Καριτσιωτών στην Ελλάδα και στη διασπορά. Με αφορμή αύριο τ' Αγιαννιού, το τραγούδι γίνεται ξανά κτήμα όλων μας.

Συστήνουμε σε όλους να το ακούσουν και να το απολαύσουν – γιατί μέσα σε κάθε στίχο και κάθε νότα χωράει η νοσταλγία της ξενιτιάς, η περηφάνια για τον τόπο μας και η ζεστασιά του χωριού μας. Ακούστε το λοιπόν και μοιραστείτε το, στο YouTube: Το Τραγούδι της Καρίτσας.

Μελάνι σε Χαρτί: Προσκύνημα στον Αϊ-Γιάννη

Σκίτσο μελάνης που μας ταξιδεύει χρόνια πίσω: τέσσερις προσκυνητές μπροστά στο ταπεινό εκκλησάκι του Αϊ-Γιάννη στην Καρίτσα, τότε που η σκεπή ήταν φτιαγμένη με ντόπιες σχιστόπλακες και οι χοντροί τοίχοι έδειχναν κάθε καιρικό σημάδι. Ένας χωριανός, καβάλα στο γαϊδουράκι του, κοιτάζει μπροστά ήρεμος και στοχαστικός∙ δίπλα του, τρεις χωριανές στέκονται όρθιες και ευλαβικές. Μια ήσυχη, ειλικρινής στιγμή απλής πίστης και λιτής, αληθινής ομορφιάς.

Ποίηση: Τ’ Αγιαννιού μας σμίγει, τ’ Αγιαννιού μας ενώνει

Στον Αϊ-Γιάννη τον μικρό, στου βουνού την αγκαλιά,
το ξωκλήσι μας φυλά, δίνει χάρη στην καρδιά.
Απ’ τον Ελατιά ψηλά, όλο το χωριό αντικρίζει,
στέλνει φως και περηφάνια, στήριγμα που δεν λυγίζει.

Σιαπάνου, που ο ήλιος χρυσώνει τα Μνήματα,
όπου θάψαν οι λεβέντες τους πασάδες στα χώματα.
Σιαπέρα το Διάσελλο, μεγάλη η κορυφή,
κι η Τσούκα αντικρύζει τα βοσκοτόπια εκεί.

Σιακάτου τα χωράφια, στάχυα κι ελιές μαζί,
κάθε πέτρα τους μιλάει για αγώνα και ζωή.
Στα χαμοκάλυβα ρίζες και στα μαντριά το αίμα τρέχει,
κι όποιος φεύγει απ’ τον τόπο, η καρδιά εδώ προστρέχει.

Μα σαν ηχεί η καμπάνα στις 29 τ’ Αγιαννιού,
τα τροκάνια αντηχούν σαν τραγούδι τ’ ουρανού.
Στ’ αλώνι, που οι παππούδες αλωνίζαν το σιτάρι,
τώρα γέροι και νέοι το χορεύουνε με καμάρι.

Βιολιά και κλαρίνα λαλούν, τα λαούτα κελαηδούνε,
τραπέζια στρώνονται πλατιά κι όλοι οι χωριανοί γλεντούνε.
Τ’ Αγιαννιού μας σμίγει, φέρνει το γλέντι της χρονιάς,
κι η Καρίτσα καμαρώνει, ζει στιγμές λευτεριάς. 

See less

«Νιώσαμε ότι δεν μας ξέχασε η ζωή»

Κείμενο: Κυριακή Κάππα

Φωτογραφίες: Anastasia Mavrides 
Αναδημοσίευση από τον «Νέο Κόσμο» Αυστραλίας,
Σάββατο, 9 Αυγούστου

Χαρά και συγκίνηση χάρισε στους ηλικιωμένους του Παλλακωνικού Συλλόγου Νότιας Αυστραλίας η επίσκεψη μαθητών ελληνικής καταγωγής, στους οποίους μίλησαν για τις προσωπικές τους ιστορίες.

 

Με μεγάλη χαρά και συγκίνηση υποδέχθηκαν οι ηλικιωμένοι του Παλλακωνικού Συλλόγου Νότιας Αυστραλίας νεαρούς μαθητές, με τους οποίους μοιράστηκαν τις ιστορίες της ζωής τους.

                         

 «Δεν το βλέπεις κάθε μέρα να μπαίνουν νέα παιδιά στο καφενείο, να κάθονται, να είναι έτοιμα να παίξουν ένα τάβλι μαζί σου, να ακούσουν, να ρωτήσουν», δήλωσε στον «Νέο Κόσμο» ο Dimitri Katsambis, μέλος του Παλλακωνικού Συλλόγου Νότιας Αυστραλίας, και πρόσθεσε:

 

«Νιώσαμε ότι δεν μας ξέχασε η ζωή. Μας έδωσαν ζωή με την παρουσία τους».

«Σαν να ξανάζησα τα χρόνια μου. Τα διηγήθηκα και τα ένιωσα ξανά. Και ένιωσα και περήφανος, γιατί κάποιο παιδί θα πάρει την ιστορία μου και θα την κρατήσει. Δεν θα χαθεί».

Ο κ. Katsambis δήλωσε επίσης ιδιαίτερα εντυπωσιασμένος από τη «ζεστασιά και το ενδιαφέρον» που εισέπραξε από όλα τα παιδιά.

Όπως είπε «δεν ήταν μια τυπική επίσκεψη».

«Φαινόταν ότι είχαν προετοιμαστεί με αγάπη και σεβασμό … Μου άφησαν την αίσθηση ότι στα σχολεία των παιδιών και των εγγονών μας γίνονται πολύ όμορφα πράγματα. Κι αυτό μας γεμίζει ελπίδα».

Η επίσκεψη των μαθητών στο Καφενείο Λακωνίας πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της ευρύτερης πρωτοβουλίας «Our Greek-Speaking Community»

Τόνισε δε πόσο σημαντικό είναι για τα παιδιά να μαθαίνουν για την καταγωγή και την ιστορία τους «γιατί αλλιώς», όπως είπε, «ξεχνιέται ο τόπος, η γλώσσα, οι άνθρωποι».

«Αν δεν τα πεις στα παιδιά, θα χαθούν όλα. Κι εμείς από τους παλιούς τα μάθαμε, και τώρα ήρθε η ώρα να δώσουμε τη σκυτάλη. Να ξέρουν από πού κρατάνε».

Πρόσφατα, μαθητές ελληνικής καταγωγής της τάξης Year 9 του Adelaide High School κάθισαν και συνομίλησαν με ηλικιωμένους του Παλλακωνικού Συλλόγου Νότιας Αυστραλίας στην Αδελαΐδα, με σκοπό να καταγράψουν και να διαφυλάξουν τις ιστορίες της ζωής των παλαιών, για να μαθαίνουν οι… νέοι.

Κάθε μαθητής/τρια που συμμετείχε στην εν λόγω πρωτοβουλία διασύνδεσης γενεών, θα δημιουργήσει στη συνέχεια μια σύντομη βιογραφία και ένα βίντεο-αφιέρωμα για τα άτομα με τα οποία συνομίλησαν.

Τα έργα καταγραφής ιστοριών θα παραδοθούν ως ενθύμια στις οικογένειες των ηλικιωμένων «πρωταγωνιστών» και θα αποτελέσουν μέρος ενός ευρύτερου αρχείου, ως ένα είδος παρακαταθήκης για τις μελλοντικές γενιές.

Η επίσκεψη των μαθητών πραγματοποιήθηκε στο Καφενείο Λακωνίας του Συλλόγου, στο πλαίσιο της ευρύτερης πρωτοβουλίας «Our Greek-Speaking Community», και είναι αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ της Neoléa, του Adelaide High School και του Παλλακωνικού Συλλόγου Νότιας Αυστραλίας (Pan-Laconian Society of SA).

Μαθητές ελληνικής καταγωγής κάθισαν και συνομίλησαν με ηλικιωμένους του Παλλακωνικού Συλλόγου Νότιας Αυστραλίας στην Αδελαΐδα. Φωτογραφίες: Anastasia Mavrides

Όπως δήλωσε στον «Νέο Κόσμο» ο Manos Nikolaidis, ένας εκ των μαθητών του Adelaide High School, η εμπειρία της αλληλεπίδρασης με μέλη της παλαιότερης γενιάς της ελληνικής κοινότητας υπήρξε «πραγματικά αποκαλυπτική».

«Με έκανε να συνειδητοποιήσω τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν τότε οι άνθρωποι στην Ελλάδα. Μας δίδαξαν επίσης πολλά μαθήματα ζωής, όπως το ότι η οικογένεια είναι πάνω απ’ όλα, καθώς και ότι πάντα πρέπει να συμπεριφέρομαι με σεβασμό (be a gentleman)».

Ο Manos εντυπωσιάστηκε ιδιαίτερα από το γεγονός ότι οι ηλικιωμένοι με τους οποίους συνομίλησε «είχαν πάντα θετική διάθεση» και «δεν είπαν ούτε μία φορά κάτι αρνητικό για τη ζωή τους», καθώς μοιράζονταν τις ιστορίες τους, από τα χρόνια τους στην Ελλάδα έως τη μετεγκατάστασή τους στην Αυστραλία.

Για τη μαθήτρια Ruby Grivas, αυτό που ξεχώρισε ήταν το ότι τα μαθήματα ζωής που μοιράζονταν οι περισσότεροι ηλικιωμένοι με τους μαθητές είχαν έναν κοινό παρονομαστή: την αξία της οικογένειας.

«Οι στιγμές που μου έμειναν περισσότερο ήταν όταν οι περισσότεροι ανέφεραν ως μάθημα ζωής το ‘η οικογένεια πάνω απ’ όλα’».

«Ήταν όμορφο να βλέπω πως όλοι είχαν την ίδια άποψη πάνω σε αυτό».

Οι μαθητές προσέφεραν στον Παλλακωνικό Σύλλογο Νότιας Αυστραλίας ένα χειροποίητο παγκάκι ως δώρο

Χαρακτήρισε την εμπειρία ιδιαίτερα «ευχάριστη», η οποία, όπως δήλωσε η Ruby στον «Νέο Κόσμο», τής πρόσφερε την ευκαιρία να κατανοήσει «τα σκαμπανεβάσματα και τις δυσκολίες στη ζωή των άλλων».

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκάλεσε στη μαθήτρια Sofia Gonis, το πόσα κοινά σημεία εντόπισε σε πολλές από τις εμπειρίες της μετανάστευσης που άκουσε.

«Μια ιστορία που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ήταν όταν άκουσα για τα πλοία με τα οποία έφτασαν όλοι, τα περισσότερα ήταν τα ίδια, και για το πώς κάποια από τα μέλη (του Συλλόγου) πιθανόν να γνωρίζονταν χρόνια πριν (συναντηθούν στην Αυστραλία)».

Η Dimitra Rozaklis, καθηγήτρια Ελληνικών στο Adelaide High School, εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της προς τη Neoléa «για την καταγραφή αυτών των πολύτιμων στιγμών μεταξύ γενεών».

«Η ευρύτερη κοινότητα εμπλουτίζει τις ζωές των μαθητών μας. Η καλοσύνη και η φιλοξενία των Λακώνων και φυσικά το νόστιμο φαγητό έκαναν αυτή την ημέρα αξέχαστη».

«Νιώθω πραγματικά ευλογημένη που προέρχομαι από μια τόσο υποστηρικτική κοινότητα».

Η πρόεδρος της Neoléa, Anastasia Mavrides, ανέφερε ότι η συνεργασία με την κα Rozaklis και το Adelaide High School ήταν ιδιαίτερα ευχάριστη, υπογραμμίζοντας πως η εν λόγω πρωτοβουλία επικεντρώνεται στο «χτίσιμο γεφυρών ανάμεσα στις γενιές».

«Το να βλέπεις τον χώρο γεμάτο συζητήσεις, μουσική και γέλια ήταν μια δυνατή υπενθύμιση του τι σημαίνει κοινότητα».

Εκτός από τις συνεντεύξεις, οι μαθητές προσέφεραν στον Παλλακωνικό Σύλλογο Νότιας Αυστραλίας ένα χειροποίητο παγκάκι ως δώρο.

Δύο μαθητές παρουσίασαν μια μουσική παράσταση, ενώ οι παρευρισκόμενοι απόλαυσαν γεύμα που ετοίμασαν μέλη του συλλόγου.

Η Neoléa —μια πρωτοβουλία που έχει ως στόχο να ενθαρρύνει νέους Ελληνοαυστραλούς να εξερευνήσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά και να οικοδομήσουν το μέλλον τους με βάση την παρακαταθήκη των προγόνων τους— συνεργάζεται με σχολεία όπου διδάσκεται η ελληνική γλώσσα, υλοποιώντας δράσεις που κυμαίνονται από συνεντεύξεις προφορικής ιστορίας έως δημιουργικές δραστηριότητες, με στόχο την ενεργή συμμετοχή των νέων στην κοινότητα.

δράσεις που κυμαίνονται από συνεντεύξεις προφορικής ιστορίας έως δημιουργικές δραστηριότητες, με στόχο την ενεργή συμμετοχή των νέων στην κοινότητα.

«Η φωνή των πρώτων μεταναστών περνά στις επόμενες γενιές»: Μια ξεχωριστή συνεργασία με την υπογραφή της Δήμητρας Ροζακλή

«Η νέα γενιά άκουσε, συγκινήθηκε και έγραψε με σεβασμό, καρδιά και μελάνι μνήμης.»

Μαθητές του Γυμνασίου Αδελαΐδας και η Νεολαία της Ελληνικής Κοινότητας συναντούν τους παλιούς στο «Καφενείο Λακωνίας» και γράφουν ιστορία.

Την Τετάρτη 30 Ιουλίου 2025, το παραδοσιακό Καφενείο Λακωνίας στην Αδελαΐδα γέμισε ξανά από φωνές, μουσική και συγκίνηση. Όμως αυτή τη φορά, δεν ήταν μόνο οι γνώριμες φωνές των παλιών καφενόβιων Λακώνων. Ήταν και οι νεανικές φωνές των μαθητών του Γυμνασίου Αδελαΐδας, που έφτασαν με έναν ξεχωριστό σκοπό: να καταγράψουν τις ιστορίες, τη σοφία και τις μνήμες των παππούδων και γιαγιάδων της παροικίας μας.

Η πρωτοβουλία ανήκει στη Νεολαία της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Νότιας Αυστραλίας (Neoléa) και αποτελεί μέρος του προγράμματος «Η Ελληνόφωνη Κοινότητά μας». Με συντονίστρια τη φιλόλογο Δήμητρα Ροζακλή, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών και περήφανη απόγονη Καριτσιώτικης οικογένειας, το σχολείο ένωσε τις δυνάμεις του με τον Παλλακωνικό Σύλλογο και τη Neoléa, δημιουργώντας μια ζωντανή γέφυρα ανάμεσα στις γενιές.

Κάθε μαθητής ανέλαβε να γνωρίσει έναν ηλικιωμένο της κοινότητας, να συνομιλήσει μαζί του και να μετατρέψει την εμπειρία σε μια σύντομη βιογραφία και ένα βίντεο-αφιέρωμα, ένα πολύτιμο ενθύμιο για την οικογένεια και ένα ντοκουμέντο για τις επόμενες γενιές.

Η πρωτοβουλία καλύφθηκε εκτενώς από τις δύο μεγαλύτερες ελληνόγλωσσες εφημερίδες της Αυστραλίας, τον Νέο Κόσμο και τον Ελληνικό Κήρυκα, τονίζοντας τη σημασία τέτοιων δράσεων για τη διατήρηση της συλλογικής μνήμης και την ενίσχυση της διαγενεακής επικοινωνίας.

«Είμαι βαθιά συγκινημένη. Η ημέρα αυτή ήταν μια υπενθύμιση του τι σημαίνει πραγματική κοινότητα: ζεστασιά, φιλοξενία και σύνδεση ψυχής», δήλωσε η Δήμητρα Ροζακλή. «Η γενναιοδωρία και η αγάπη των Λακώνων, και φυσικά το φαγητό τους!, άφησαν ανεξίτηλη εντύπωση στα παιδιά.».

Η εκδήλωση δεν περιορίστηκε μόνο σε συνεντεύξεις. Οι μαθητές προσέφεραν στους ηλικιωμένους ένα χειροποίητο παγκάκι ως ένδειξη σεβασμού, ερμήνευσαν ζωντανά ελληνικά τραγούδια και μοιράστηκαν ένα πλούσιο γεύμα που ετοίμασαν με αγάπη τα μέλη του Συλλόγου.

Ο Δημήτρης Κατσάμπης, τόνισε τη σημασία του εγχειρήματος: «Είναι σπουδαίο να βλέπεις τα νιάτα να ενδιαφέρονται για την ιστορία μας. Η νέα γενιά κρατά τα κλειδιά της μνήμης. Η φωνή των Λακώνων μεταφέρεται, κι αυτό είναι ανεκτίμητο».

Η πρόεδρος της Neoléa, Αναστασία Μαυρίδη, που απαθανάτισε τη μέρα με τον φωτογραφικό της φακό, σημείωσε: «Δεν συλλέγουμε απλώς ιστορίες, χτίζουμε δεσμούς. Και αυτοί οι δεσμοί είναι που κρατούν ζωντανή την ταυτότητά μας».

Τα Καριτσιώτικα Νέα, ως ηλεκτρονική εφημερίδα της Καρίτσας, δεν μπορούμε παρά να νιώθουμε περήφανοι που μια δική μας απόγονος, η Δήμητρα Ροζακλή, πρωτοστατεί σε τέτοιες δράσεις. Με γνώση, ήθος και αγάπη για τις ρίζες, εμπνέει τη νέα γενιά να τιμήσει τη φωνή της γιαγιάς και του παππού. Γιατί, όπως είπε κι ένας από τους ηλικιωμένους στο καφενείο εκείνη τη μέρα, «η μνήμη, όταν τη μοιράζεσαι, γίνεται ζωή που συνεχίζει».

Μπράβο Δήμητρα. Μπράβο σε όλα τα παιδιά. Σας περιμένουμε στο χωριό, να γράψουμε μαζί το επόμενο κεφάλαιο.

Νίκος Κατσάμπης (1936–2025)

Με βαθιά θλίψη ανακοινώνουμε τον θάνατο του αγαπημένου μας χωριανού Νίκου Κατσάμπη, ετών 89, που έφυγε ήσυχα από τη ζωή χθες στο σπίτι του στην Αδελαΐδα της Αυστραλίας, περιστοιχισμένος από την οικογένειά του.

Ο Νίκος ήταν σύζυγος της αείμνηστης Διαμάντως Κατσάμπη, το γένος Αντωνίου, με την οποία επανενώνεται μετά τον θάνατό της τον Σεπτέμβριο του 2023.

Γεννήθηκε στην Καρίτσα στις 8 Μαΐου 1936. Ήταν ο δεύτερος μικρότερος από τα επτά παιδιά του Κώστα και της Γεωργίας Κατσάμπη, τέσσερα αγόρια και τρία κορίτσια. Το 1965, σε ηλικία 28 ετών, μετανάστευσε στην Αυστραλία μαζί με την οικογένειά του και ρίζωσε εκεί.

Ήταν πατέρας του Κώστα και της Γεωργίας. Υπήρξε αγαπημένος πεθερός και τρυφερός παππούς που αφιέρωσε τη ζωή του στην οικογένεια και στους ανθρώπους του.

Οι συγγενείς και φίλοι του εκλιπόντος ενημερώνονται με σεβασμό ότι η Εξόδιος Ακολουθία θα τελεστεί την Παρασκευή 8 Αυγούστου και ώρα 10.00 π.μ. στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, 101 Goodwood Road, Goodwood.

Μετά το πέρας της Ακολουθίας, η πομπή θα μεταβεί στο κοιμητήριο Centennial Park, στο ορθόδοξο τμήμα Β.

Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στους οικείους του.

Φλόγες στα Τουνταίικα Βράχια — Έσβησαν με ψυχή και συλλογική προσπάθεια

Η άμεση κινητοποίηση έσωσε τα χειρότερα · Συγκίνηση και ευγνωμοσύνη για όσους έτρεξαν πρώτοι

Αναστάτωση προκλήθηκε στην Καρίτσα το απόγευμα της Τρίτης, 29 Ιουλίου, όταν ξέσπασε φωτιά στα Τουνταίικα Βράχια, δίπλα στη δημοσιά. Οι φλόγες, ενισχυμένες από τον δυνατό άνεμο, πήραν γρήγορα έκταση. Ευτυχώς όμως, χάρη στις γενναίες προσπάθειες όλων, η φωτιά τέθηκε υπό έλεγχο και τελικά κατασβέστηκε.

Στην επιχείρηση κατάσβεσης συμμετείχαν 32 πυροσβέστες με 11 οχήματα, μία ομάδα πεζοπόρου της 9ης Ε.ΜΟ.Δ.Ε. (Ειδική Μονάδα Δασικών Επιχειρήσεων), δύο αεροσκάφη, ένα ελικόπτερο και υδροφόρες του Δήμου. Στο πλευρό τους στάθηκαν δυναμικά και οι ίδιοι οι Καριτσιώτες, που έτρεξαν με βυτιοφόρα, λάστιχα και, όπου χρειάστηκε, ακόμη και με τα ίδια τους τα χέρια. Παρόντες ήταν επίσης και κάτοικοι από τα διπλανά χωριά, που έσπευσαν να βοηθήσουν με κάθε διαθέσιμο μέσο, δείχνοντας έμπρακτα την αλληλεγγύη και τη συνοχή της τοπικής κοινωνίας.

Παράλληλα, ο Δήμος Ευρώτα κινητοποιήθηκε άμεσα με υδροφόρες και σκαπτικά μηχανήματα, ενώ ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η παρουσία και η δράση του Εθελοντικού Πυροσβεστικού Σταθμού του Δήμου, που ενήργησε με αυταπάρνηση και ταχύτητα.

Στο μεταξύ, και καθώς η Καρίτσα μετράει τις πληγές της μετά την «Καπνισμένη Τρίτη», το μαυρισμένο τοπίο μπροστά στα Τουνταίικα Βράχια, δεξιά όπως ανεβαίνουμε προς το χωριό, θα στέκει για λίγο ακόμη ως βουβή υπενθύμιση της ανάγκης για διαρκή επαγρύπνηση. Μέχρι να ξαναγεννηθεί η φύση, όπως πάντοτε ξαναγεννιέται, το αποκαΐδι θα μας θυμίζει ότι η πρόληψη είναι ο πιο δυνατός μας σύμμαχος.

Φωτογραφίες:
1. Η καμένη γη μπροστά από τα Τουνταίικα Βράχια.
2. Καπνός υψώνεται απ’ τα Τουνταίικα Βράχια και απλώνεται στα χωράφια, όπως φαίνεται απ’ το χωριό.

Τζάκι Τάϊλορ (1947-2025)

Έφυγε ήσυχα από τη ζωή στο γηροκομείο Σάντπαϊπερ Λοτζ της μονάδας Σάδερν Κρος Κερ, στο Γκούλγουα Νότιας Αυστραλίας.

Υπηρέτησε με αφοσίωση ως διευθύντρια σχολείου για 30 χρόνια και ως ειρηνοδίκης για 40 χρόνια.

Υπήρξε μαχητική υποστηρίκτρια της εκπαίδευσης των Αυτοχθόνων πληθυσμών, αγωνίστρια για την ισότητα, τη δικαιοσύνη και την κατανόηση.

Για εμένα, «σαν αδελφό,» όπως συνήθιζε να με αποκαλεί στοργικά, ήταν κάτι πολύ περισσότερο: μια αληθινή φίλη, πιστή και αξιόπιστη μέντορας στην εκπαίδευση και στη ζωή, ένα πρότυπο ήθους, δύναμης και καλοσύνης. Μια παρουσία που ενέπνεε όσους τη γνώριζαν.

Με βαθιά αγάπη και ευγνωμοσύνη την αποχαιρετώ, μαζί με την οικογένειά μου, που πάντα την ένιωθε και ως δική της.

Ακολουθώντας την επιθυμία της, η αποτέφρωση της Τζάκι έγινε σε ιδιωτικό περιβάλλον.

Αιωνία σου η μνήμη, αγαπημένη μας Τζάκι. Δεν θα σε ξεχάσουμε ποτέ.

Παναγιώτα Κατσάμπη: Γυναίκα της Γης, Μάνα της Ξενιτιάς

Ένα ξεθωριασμένο χαρτί, τέσσερις σελίδες μεταναστευτικού εγγράφου, κι ένα πορτρέτο γυναικείο — αυτά βρήκαμε ανάμεσα στους φακέλους των Εθνικών Αρχείων της Αυστραλίας. Κι έτσι ξετυλίχτηκε μπροστά μας, πάνω από εξήντα χρόνια μετά, η σιωπηλή, δυνατή πορεία της Παναγιώτας Κατσάμπη. Μιας γυναίκας της γης και της ξενιτιάς, που άφησε πίσω της την πέτρα της Καρίτσας για να ριζώσει σε χώμα ξένο, κρατώντας στο ένα χέρι τα παιδιά της και στο άλλο τις ελπίδες τους. Αυτή η ιστορία γράφτηκε όχι από λόγια, μα από βήματα, ιδρώτα και καρτερία. Την καταγράφουμε σήμερα, με σεβασμό, σαν ελάχιστο χρέος στη μνήμη όλων όσων έφτιαξαν πατρίδες δεύτερες χωρίς να ξεχάσουν ποτέ την πρώτη.

Στο απαλό φως ενός ανοιξιάτικου πρωινού, στις 5 του Νοέμβρη 1961, η Παναγιώτα η Κατσάμπη, πενηντάρα πια, κατέβηκε απ’ το πλοίο Πατρίς στη Μελβούρνη. Τα χέρια της, σκληραγωγημένα απ’ το καμάτι και τις δουλειές της γης, κρατούσαν γερά τις ελπίδες για μια καλύτερη ζωή, και τ’ χέρια των τριών παιδιών της: της Γεωργίας, 12 χρονών, του Γιάννη, 11, και του Δημήτρη, 9. Πίσω τους έμεναν τα χωράφια και οι πέτρες της Καρίτσας, η γη που την είχε μάθει να ζει με τον ιδρώτα, την παράδοση και την καρτερία.

Στη Μελβούρνη, τους περίμενε ο άντρας της, ο Βαγγέλης, που είχε έρθει τρεισήμισι χρόνια πριν με το πλοίο Αουρέλια, στις 10 Απρίλη του ’58. Όπως τόσοι άντρες της γενιάς του, ήρθε μπροστά να δουλέψει σκληρά, να μαζέψει λεφτά και να πάρει μερικά χωράφια πίσω στον τόπο τους, να φτιάξει καλύτερα τη ζωή της φαμίλιας του στην Καρίτσα. Ταυτόχρονα ήθελε να δει με τα μάτια του αν αυτός ο καινούργιος τόπος θα τους χάριζε πράγματι μια ευκαιρία, να καταλάβει αν η Αυστραλία ήταν το μέρος που θα ‘βαζε ρίζες η φαμίλια του.

Η Παναγιώτα, παρότι δεν ήξερε γράμματα, είχε σοφία απ’ τη ζωή, απ’ τις εποχές και τον μόχθο. Ήταν και νοικοκυρά και γυναίκα της γης. Σηκωνόταν πρωί πρωί, πρόσεχε τα ζωντανά, μάζευε τις ελιές και μεγάλωνε τα παιδιά μέσα στη φασαρία και το τραγούδι του χωριού. Τώρα, μακριά απ’ τις βουνοπλαγιές και το πουρνάρι της πατρίδας, ήθελε να δουλέψει σε εργοστάσιο, να γίνει κομμάτι εκείνου του ήσυχου στρατού γυναικών που με τα δικά τους χέρια θα βοηθούσαν να χτιστεί η ευημερία της μεταπολεμικής Αυστραλίας.

Είχαν γραφτεί για το σπίτι στο 19 Νάπιερ Στρητ στο Φιτζρόι, όπου πρωτοζούσε ο Βαγγέλης, μα το πρώτο τους σπιτικό ήταν ένα ταπεινό σπιτάκι στο 2 Curtain Place, στο Βόρειο Φιτζρόι, μια αρχή απλή, σ’ έναν κόσμο που μιλούσε άλλη γλώσσα, που πήγαινε πιο γρήγορα και άνοιγε δρόμους άγνωστους.

Η Παναγιώτα ήρθε με το πρόγραμμα της αυστραλιανής υποβοηθούμενης μετανάστευσης, με μόνιμη βίζα, μα οι νόμοι εκείνης της εποχής την έλεγαν «ξένη» και της είχαν κολλήσει το σφράγισμα «CARDED». Μα οι ελπίδες της δεν ήταν ξένες σε κανέναν. Ήρθε όχι μόνο για την ίδια, μα για τα παιδιά της, να ζήσουνε χωρίς ανάγκες και το «μέσον» σε κάθε βήμα της ζωής τους.

Ήταν μικροκαμωμένη, λίγο παραπάνω απ’ το ενάμιση μέτρο, με μαύρα μαλλιά και καστανά μάτια, μα μέσα της έκρυβε δύναμη και περηφάνια που αντέχανε ακόμα και τους ωκεανούς. Έφερε μαζί της όχι μόνο την φαμίλια και την πίστη, αλλά και την αθέατη κληρονομιά χιλιάδων γυναικών από τα χωριά της Ελλάδας, που με την καθημερινή τους δουλειά, αθόρυβα και χωρίς φασαρία, έβαζαν θεμέλια σε ξένους δρόμους και τόπους.

Η ιστορία της Παναγιώτας της Κατσάμπη είναι ίδια με χιλιάδες άλλες, μα και ξεχωριστή, μια ιστορία αγάπης, χωρισμού, καρτερίας και ξανασμίγματος, κι μια υπενθύμιση πως πίσω από κάθε χαμένο χαρτί ή ξεθωριασμένη φωτογραφία κρύβεται η ψυχή κάποιου που τόλμησε να ξαναρχίσει απ’ την αρχή.

Ρίζα, Σύμβολο, Μνήμη: Το Κοτρόνι μας

Σημείο αναφοράς, ρίζα, σύμβολο ταυτότητας

Φωτογραφίες: Μιχάλης Ρήγας

«Δεν είναι απλώς βράχος. Είναι ο πρώτος χαιρετισμός και ο τελευταίος αποχαιρετισμός.»

Δεν υπάρχει Καριτσιώτης, όπου κι αν βρίσκεται στον κόσμο, που να μην έχει στρέψει το βλέμμα του προς εκείνον τον μοναχικό βράχο στη πάντα του δρόμου λίγο πριν αντικρίσουμε το χωριό. Είναι το Κοτρόνι. Δεν είναι απλώς ένα φυσικό τοπίο· είναι έμβλημα της Καρίτσας, το πιο αναγνωρίσιμο της σημάδι, βαθιά ριζωμένο στο συλλογικό μας βίωμα και την ψυχή του τόπου.

Μαζί του μεγαλώσαμε. Το φωτογραφίσαμε, το ζωγραφίσαμε, το δείξαμε στα παιδιά και στα εγγόνια μας. Το Κοτρόνι είναι ο ήσυχος φύλακας της μνήμης μας, ένα κομμάτι του εαυτού μας.

Ένας Βράχος, Μια Ιστορία

Το Κοτρόνι, με την αγριοαμυγδαλιά στην κορυφή του, στέκεται αναλλοίωτο στο χρόνο, όπως το θυμούνται στόμα με στόμα οι παλιότεροι, πολύ πριν χαραχτεί ο μουλαρόδρομος που συνέδεσε την Καρίτσα με τον έξω κόσμο, πολύ πριν διανοιχτεί η «Δημοσιά», πριν φυτευτούν οι πρώτες κολώνες του τηλεφώνου, πριν περάσουν τα καλώδια του ηλεκτρισμού και οι σωλήνες που έφεραν νερό στο χωριό.

Είναι εκεί,  πριν από την πρόοδο, πριν από τα καλώδια και τις σωληνώσεις, πριν από τα χαρτιά και τα σύνορα. Και παραμένει, σύμβολο και βουβός παρατηρητής όλων όσων ήρθαν και πέρασαν.

Ο Μιχάλης Ρήγας, γέννημα-θρέμμα της Καρίτσας, πρώην γραμματέας της Κοινότητας και νυν κάτοικος Γερακίου, ανταποκρίθηκε με προθυμία στην πρόσκλησή μας να συλλέξει επίσημα δεδομένα για αυτό το τόσο αγαπημένο τοπόσημο.

Η ευρύτερη περιοχή του βράχου και του φυσικού του περιβάλλοντος εκτείνεται σε 2.411 τετραγωνικά μέτρα, με συνολική περίμετρο 256 μέτρα. Ο ίδιος ο βράχος έχει περίμετρο περίπου 140 μέτρα, ενώ το ύψος του φτάνει τα 19,5 μέτρα.

Το υψόμετρο στη βάση του φτάνει τα 421,52 μέτρα, ενώ η κορυφή του αγγίζει τα 441,04 μέτρα. Σύμφωνα με τις αρμόδιες αρχές, η περιοχή ανήκει στο Δασαρχείο.

Ένα Μυστήριο στην Κορυφή

Κι όμως, μέσα σ’ αυτή τη γεωμετρική ακρίβεια, ένα μυστήριο ανθίζει: μια αγριοαμυγδαλιά που ριζώνει στην κορυφή του βράχου. Κανείς δεν ξέρει πώς φύτρωσε εκεί. Από πού παίρνει νερό; Πώς αντέχει τον ήλιο, τον άνεμο, τον χρόνο;

Η εικόνα της, τρυφερή και πεισματάρα μαζί, είναι η πιο ποιητική απεικόνιση του Καριτσιώτη: ριζωμένος στα βράχια, αντιστέκεται, ανθίζει.

Μια Συμβολική Παρουσία

Το Κοτρόνι δεν είναι απλώς βράχος, είναι σύμβολο επιμονής, συνέχειας και επιστροφής. Όσες θάλασσες κι αν μας χωρίζουν, όσες γενιές κι αν περάσουν, το βλέμμα μας πάντα επιστρέφει σε αυτό. Είναι ο σιωπηλός συνοδοιπόρος της νοσταλγίας μας, το φυσικό σύνορο ανάμεσα στο «έρχομαι» και στο «γύρισα».

Κάθε φορά που το αντικρίζουμε, από κοντά ή από φωτογραφία, κάτι μέσα μας λυγίζει, φωτίζεται, ανασαίνει. Το Κοτρόνι δεν μας προσκαλεί απλώς να το θαυμάσουμε· μας καλεί να θυμηθούμε ποιοι είμαστε.

Σημείωση Σύνταξης

Ευχαριστούμε θερμά τον Μιχάλη Ρήγα για τις πολύτιμες πληροφορίες και τις φωτογραφίες που μας προσέφερε.

Καλούμε όλους εσάς, ιδίως όσους ζείτε μακριά, να μας στείλετε τις δικές σας φωτογραφίες, αναμνήσεις ή σκέψεις για το Κοτρόνι.

Γιατί κάποια τοπία δεν είναι απλώς όμορφα. Είναι καθρέφτες της ψυχής μας.

Και το Κοτρόνι, περισσότερο από κάθε άλλο, είναι ο δικός μας καθρέφτης.

Έργα του Αντώνη Μαλαβάζου: «Ένας Τόπος Μαγείας»

«Εκεί όπου το φως συναντά το σκοτάδι, γεννιέται ένας τόπος μαγείας.»

Κάθε μήνα, τα «Καριτσιώτικα Νέα» φιλοξενούν ένα ξεχωριστό έργο του Αντώνη Μαλαβάζου, του ταλαντούχου ζωγράφου από το χωριό μας. Μέσα από αυτή τη σειρά, θέλουμε να φέρουμε το κοινό πιο κοντά στον κόσμο του Αντώνη και να μοιραστούμε την έμπνευση που πηγάζει από τη δουλειά του.

Το σημερινό έργο, με τίτλο «Ένας Τόπος Μαγείας», ξεδιπλώνεται με πυκνές υφές και απαλές καμπύλες. Το μάτι χάνεται σε ένα τοπίο φανταστικό, όπου το φως και το σκοτάδι συνυπάρχουν, οδηγώντας σε μια εσωτερική εξερεύνηση. Εκεί όπου η τέχνη γίνεται πέρασμα σε κάτι βαθύτερο, σχεδόν μαγικό.

Τα έργα του Αντώνη προωθούνται υπό το εμπορικό σήμα "Adoni Art By Tony". Αν ενδιαφέρεστε να αποκτήσετε προσαρμοσμένα καλλιτεχνικά έργα του, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του μέσω email στο andonimalavazos@gmail.com.

Ανακαλύψτε τη γοητεία των έργων του Αντώνη και ξεκινήστε ένα μοναδικό καλλιτεχνικό ταξίδι!

Από Χωριό σε Χωριό: Αναβιώνοντας τα Μονοπάτια του Τόπου μας

Φωτογραφία: Σωτήρης Σκεύης

Στο παλιό μονοπάτι από τον Κοσμά προς την Καρίτσα,

πλησιάζοντας τον Ελατιά και την Τσούκα.

Κάθε βήμα πάνω στα μονοπάτια τα παλιά είναι και ένα βήμα πιο κοντά στις ρίζες μας.

Μια νέα πνοή παίρνουν τα παλιά μονοπάτια του τόπου μας, καθώς ο Ορειβατικός Σύλλογος Μολάων Νοτιοανατολικής Λακωνίας (ΕΟΣ ΜΝΑΛ), με τη στήριξη της Περιφέρειας Πελοποννήσου, προχωρά μεθοδικά στην ανάδειξη των ιστορικών μουλαρόδρομων που για αιώνες συνέδεαν τα ορεινά χωριά μας. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που συνδυάζει τον σεβασμό στην παράδοση με την αγάπη για τη φύση και τον πεζοπορικό τουρισμό.

Όπως μας πληροφορεί η Δήμητρα Μαλαβάζου, κάτοικος Αλεποχωρίου, μέλος του συλλόγου και ενεργή εθελόντρια, μετά από χρηματοδότηση της Περιφέρειας ξεκίνησε μια συντονισμένη προσπάθεια καταγραφής, χαρτογράφησης και καθαρισμού των μονοπατιών που κάποτε αποτελούσαν τους μοναδικούς δρόμους επικοινωνίας μεταξύ των απομακρυσμένων χωριών μας.

Μέχρι στιγμής έχει ολοκληρωθεί με επιτυχία η διαδρομή Κοσμάς – Καρίτσα – Βλυσιδιά, η οποία καθαρίστηκε και χαρτογραφήθηκε εθελοντικά από μέλη του συλλόγου. Μάλιστα, πραγματοποιήθηκε και οργανωμένη πεζοπορία κατά μήκος της διαδρομής, προσφέροντας στους συμμετέχοντες τη μοναδική εμπειρία να βαδίσουν στα ίχνη των προγόνων μας, μέσα από τοπία απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς.

Επόμενος στόχος είναι η διαδρομή Καρίτσα – Μάρι, που ήδη βρίσκεται σε φάση προετοιμασίας. Πρόκειται για ένα ακόμη ιστορικό μονοπάτι που θα ξαναβρεί τη θέση του στον χάρτη, συνδέοντας τα χωριά όχι μόνο γεωγραφικά αλλά και πολιτισμικά.

Η αναβίωση των παλιών μας μονοπατιών δεν είναι μόνο υπόθεση φυσιολατρίας. Είναι μια πράξη μνήμης, πολιτισμού και σύνδεσης με τις ρίζες μας. Μέσα από τις συντονισμένες προσπάθειες του ΕΟΣ ΜΝΑΛ και την πολύτιμη συνεισφορά εθελοντών όπως η Δήμητρα Μαλαβάζου, τα μονοπάτια αυτά αποκτούν ξανά ζωή, καλώντας μας σε ένα ταξίδι μέσα στον τόπο και στον χρόνο.

Τα ίχνη ενός ονείρου στου Σουρμπάνου: Ο Σωτήρης Σκεύης καταγράφει με τον φακό του την ξεχασμένη εξόρυξη μαρμάρου

Παρουσιάζουμε 49 από τις πιο εντυπωσιακές φωτογραφίες από τη κοιλάδα και την ευρύτερη περιοχή του Σουρμπάνου.

Μια μοναδική φωτογραφική καταγραφή ήρθε πρόσφατα στο φως από τον Σωτήρη Σκεύη, ο οποίος μαζί με τον αδελφό του Παναγιώτη επισκέφθηκαν την τοποθεσία του Σουρμπάνου, σε μια απόκρημνη πλαγιά του Πάρνωνα. Εκεί αναζήτησαν τα ίχνη μιας ξεχασμένης, αλλά έντιμα τολμηρής, προσπάθειας: μιας μικρής επιχείρησης εξόρυξης μαρμάρου που γεννήθηκε, πάλεψε και χάθηκε στη δεκαετία του ’60.

Ο Σωτήρης Σκεύης, γεννημένος στο γειτονικό Μαρί και μεγαλωμένος στην Αθήνα, είναι γιος του αείμνηστου Χρήστου Σκεύη από το Μαρί και της αείμνηστης Στρατηγούλας Κατσάμπη (1931–2023) από την Καρίτσα. Είναι εγγονός του Σωτήρη Κατσάμπη (1886–1967). Μηχανολόγος μηχανικός στο επάγγελμα, είναι ταυτόχρονα ο σημερινός πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Απανταχού Μαριωτών καθώς και παθιασμένος ορειβάτης και εξαιρετικά ταλαντούχος φωτογράφος, με ιδιαίτερη αγάπη για τα φυσικά τοπία. Έχει φωτογραφίσει εκτενώς το μητρικό του χωριό, την Καρίτσα, και το έργο του κοσμεί συχνά τόσο τα Καριτσιώτικα Νέα όσο και τη σελίδα μας στο Φέισμπουκ.

Από την πρόσφατη εξόρμηση στου Σουρμπάνου, ο Σωτήρης κατέγραψε 49 φωτογραφικά στιγμιότυπα που δεν απεικονίζουν απλώς το τοπίο, αλλά και την ανθρώπινη μνήμη, μια σιωπηλή μαρτυρία κόπου, φιλοδοξίας και εγκατάλειψης.

«Πήγαμε με τον Παναγιώτη πριν δύο μέρες, να βρούμε το μέρος όπου ο πατέρας μου, μαζί με άλλους τέσσερις, προσπάθησαν να στήσουν μια μικρή εταιρία εξόρυξης μαρμάρου», εξηγεί ο ίδιος. «Ήθελα να δω με τα μάτια μου αυτό που μεγάλωσα ακούγοντας».

Η επιχείρηση ξεκίνησε με ενθουσιασμό και πείσμα, αλλά οι συνθήκες ήταν σκληρές. «Δεν είχαν τα μέσα, ούτε τα χρήματα. Με μουλάρια εκείνη την εποχή, πώς να βγάλεις μάρμαρα;», αναρωτιέται με πικρή ειλικρίνεια.

Οι φωτογραφίες αποτυπώνουν το αγριεμένο τοπίο, τα ξεχασμένα περάσματα, ίχνη από πελεκημένες πέτρες, και τις σκιές ανθρώπινης προσπάθειας. Αν και οικονομικά απέτυχε, αυτή η απόπειρα παραμένει ζωντανή στις αφηγήσεις των απογόνων.

Ο Σουρμπάνος, που σήμερα στέκει σιωπηλός και σχεδόν ξεχασμένος, κάποτε αντηχούσε από φωνές, ιδρώτα και ελπίδες. Ο φακός του Σωτήρη δεν καταγράφει απλώς· ανασύρει από τη λήθη, φωτίζοντας ένα κεφάλαιο της τοπικής ιστορίας που αξίζει να θυμόμαστε.

Η καταγραφή αυτή αποτελεί πολύτιμο τεκμήριο για το παρελθόν της περιοχής και υπενθυμίζει πως ακόμα και οι «αποτυχημένες» προσπάθειες κουβαλούν αξιοπρέπεια, όραμα και αγάπη για τον τόπο.

Οι φωτογραφίες του Σωτήρη Σκεύη έχουν πλέον δημοσιευθεί στα Καριτσιώτικα Νέα καθως και στο Φέσμπουκ υπενθυμίζοντάς μας πως ακόμη και μέσα στα βράχια του χωριού μας, υπάρχουν ιστορίες που περιμένουν να ειπωθούν.