Εκκλησίες, ξωκλήσια και προσκυνητάρια της Καρίτσας
Churches, chapels and shrines of Karitsa
|
Του
Δημήτρη Κατσάμπη
σε συνεργασία με Γιάννη
Γαβριήλ και Αντώνη Κατσάμπη
By Dimitri Katsambis
in collaboration with Giannis Gavriil and Antonis Katsampis
|
|
Η
Καρίτσα είναι χωριό βαθιά ριζωμένο στην παράδοση όπου η εκκλησία από
παλιά θεωρείται προστάτης τόσο της ορθόδοξης πίστης όσο και του
εθνικού
πολιτισμού και της λαϊκής παράδοσης.
Έτσι η οικογενειακή, η κοινωνική και η θρησκευτική ζωή των χωριανών
είναι στενά συνυφασμένες με επίκεντρο την εκκλησία. Από πολλές απόψεις
στην
Καρίτσα ο καιρός μετριέται κυρίως από τις τέσσερις εποχές του χρόνου,
όσο
αφορά τις ασχολίες του τσοπάνη στο βουνό και του αγρότη στα χωράφια,
κι από το εορτολόγιο της εκκλησίας, όσο
αφορά τις θρησκευτικές τελετές, τις γιορτές και τα πανηγύρια. Η βαθιά
πίστη των χωριανών εκδηλώνεται
παντού, μέσα και γύρω από κάθε σπιτικό όπως και στο χτισμένο
περιβάλλον μέσα
και γύρω από το χωριό. Κατ’ αρχήν, μια
μικρή γωνιά κάθε σπιτικού θεωρείται άγια, έχει το εικονοστάσι της και
το
καντήλι πάντα είναι αναμμένο. Το
χωριό, αν και μικρό, έχει δύο εκκλησίες, τέσσερα ξωκλήσια και πάρα
πολλά
προσκυνητάρια. Έχει την πολιούχο Βαγγελίστρα δίπλα στην πλατεία του
χωριού, τον Αϊ-Κωνσταντίνο
δίπλα στο νεκροταφείο και τέσσερα μικρά ξωκλήσια: τον Αϊ-Γιάννη λίγο
πιο κάτω από την κορυφή του Ελατιά, τον Αϊ-Νικόλα πιο χαμηλά από το
χωριό,
την Αγία Κυριακή στο Πλατύ
Πηγάδι και τον Αϊ-Δημήτρη στην
Στερνίτσα.
|
Karitsa is a village
deeply rooted in tradition where the church has always been seen as the
custodian of the orthodox faith as well as of Greek culture and traditions.
And so family, social and religious life are very much interwoven and centred
around the church. In many ways in
Karitsa time is marked as much by the seasons of the year, in terms of the
toil of shepherds in the mountains and of land tillers in the fields, as by
the church calendar, in terms of religious observances, festivals and
celebrations. The deep religious
devotion of villagers is seen everywhere; in and around the family home as
well as in the built environment in and around the village. To begin with, a small space of every home
is considered sacred and adorned with icons and a kandili that is always burning.
Though small, the village itself has two churches, four outlying
smaller chapels (xoklisia) and numerous roadside shrines. It has the patron church of the village,
Vangelistra beside the square, Agios Konstantinos next to the cemetery, and
four tiny country chapels: Agios Giannis near the summit of Mount Elatias,
Agios Nikolas below the village, Agia Kyriaki close to Platy Pigadi and Agios
Dimitris at Sternitsa.
|
|
Η
Πολιούχος Βαγγελίστρα
|
The
Patron Church Vangelistra
|
|
Η σημερινή πολιούχος, ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου ή “Βαγγελίστρα” όπως
τη λένε οι χωριανοί, είναι η μεγαλύτερη και η κύρια εκκλησία της Καρίτσας. Η
υψηλή της υπόσταση, ο βυζαντινός σταυροειδής ρυθμός της, οι τοίχοι της και ο
τρούλος της πάνω στην σκεπή με κόκκινα κεραμίδια κυριαρχούν τη θέα της Δώθε
Γειτονιάς.
Η Βαγγελίστρα δεν ήτανε πάντοτε η πολιούχος εκκλησία της Καρίτσας. Προτού τα εγκαίνια της στα 1920 η διάκριση
αυτή άνηκε στον Άγιο Κωνσταντίνο.
Είναι επίσης γνωστό ότι στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα η
Αγία Παρασκευή αναγνωριζότανε ως η προστάτρια αγία του χωριού. Στα ακόμα πιο παλιά χρόνια, προτού το χωριό
αρχίσει να συγκεντρώνεται στη σημερινή του θέση, πιθανολογείται ότι ο
Άϊ-Θανάσης ίσως ήταν ο προστάτης άγιος των διασκορπισμένων μικρών οικισμών
στην περιοχή. Το εκκλησάκι αυτό λένε
βρισκότανε σε ένα ύψωμα περίπου εκατό μέτρα ανατολικά από το σημερινό
Άϊ-Νικόλα.
Σύμφωνα με εντοιχισμένο μάρμαρο, η Βαγγελίστρα θεμελιώθηκε το 1892. Η εκκλησία χτίστηκε αποκλειστικά από ντόπια υλικά: η πέτρα από τα βράχια στο Τουνταίικο Ρουμάνι και το μάρμαρο από το «Σφοντάμι», ένα πολύ απότομο σημείο στις πλαγιές της Τσούκας. Ολόκληρη η εκκλησία χτίστηκε από ντόπιο μάρμαρο που βρέθηκε στο Σφοντάμι, ένα
πολύ απότομο σημείο στην πλαγιά της Τσούκας.
Η εξόρυξη και η μεταφορά του μαρμάρου έγινε με προσωπική εργασία των
χωριανών και κούρασε το χωριό πάρα πολύ. Επειδή τα ζα, τα μουλάρια και γαΙδούρια, δε μπορούσαν να
περάσουν τα απότομα μέρη, το μάρμαρο το κουβάλησαν οι άντρες πάνω σε
«ξυλογαϊδάρες». Ξυλογαϊδάρες ήταν απλές συσκευές παρόμοιες με σκάλες που
είχαν τα κενά καλυμμένα από τάβλες. Την κάθε φορτωμένη ξυλογαϊδάρα τη σήκωναν
δυο ή τέσσερις άντρες ανάλογα με το βάρος.
Ντόπιες μαρτυρίες αναφέρουν ότι η κατεργασία των μαρμάρων έγινε από
ειδικούς μαρμαράδες από την Τήνο! Το ωραιότατο τέμπλο είναι επίσης μαρμάρινο
και είναι καλλιτεχνική τους δημιουργία. Πήρε κοντά 30 χρόνια να χτιστεί η
εκκλησία γιατί η χρηματοδότηση του έργου έγινε από τους ντόπιους. Αυτό
σίγουρα μαρτυρεί και την απελπιστική φτώχεια της εποχής εκείνης. Τελικά η
εκκλησία εγκαινιάστηκε γύρω στα 1920 από το «γερόπαπα» του χωριού Δημήτρη
Χρόνη. Από τότε η Βαγγελίστρα είναι η πολιούχος και η κύρια εκκλησία της
Καρίτσας.
Μετά το θάνατο του παπα-Χρόνη το 1928 η περαιτέρω ανάπτυξη και
εδραίωση της Βαγγελίστρας εμπιστεύθηκε
στα ικανά χέρια του παπα-Αναστάση Μαλαβάζου που χειροτονήθηκε το 1930
και λειτούργησε στην ενορία της Καρίτσας για 34 χρόνια μέχρι το θάνατό του το
1964. Κι οι δυο αυτοί παπάδες της
Καρίτσας, ο Παπαχρόνης και ο Παπαναστάσης, είναι θαμμένοι, σύμφωνα με την
παράδοση, πίσω από Το Ιερό της Βαγγελίστρας.
Στο προαύλιο της Βαγγελίστρας επίσης χτίστηκε το μνημείο των Ηρώων, να
χαράζονται τα ονόματα και να διατηρείται άσβεστη η μνήμη των χωριανών που
έπεσαν στους εθνικούς πολέμους.
Η Βαγγελίστρα ασφαλώς εορτάζεται στις 25 του Μάρτη, λαμπρή μέρα η
οποία για τους Καριτσιώτες αποτελεί σχεδόν τριπλή γιορτή αφού την ίδια μέρα
γιορτάζουν την πολιούχο εκκλησία του χωριού, δοξάζουν τον Ευαγγελισμό της
Θεοτόκου και πανηγυρίζουν την επέτειο της μεγάλης ελληνικής
εθνοαπελευθερωτικής επανάστασης του ’21.
Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι ενώ πολλά από τα αρχεία της ενορίας
έχουν χαθεί με τη πάροδο του χρόνου ή καεί, κάμποσα σώζονται ακόμα στην
Βαγγελίστρα. Διάφορα πολύ παλαιά
βιβλία, μερικά που χρονολογούνται από το μέσο του 19ου αιώνα,
βρέθηκαν από τον Αντώνη Κατσάμπη και χρησιμοποιήθηκαν από τον Γιάννη Γαβριήλ
για συλλογή και ταξινόμηση στοιχείων το 2004.
Τα βιβλία ακολούθως επανατοποθετήθηκαν από τον Αντώνη στη θέση τους να
φυλάσσονται στην Βαγγελίστρα. Στα βιβλία αυτά
γίνονταν καταχωρήσεις από τους εκάστοτε παπάδες και είναι τα εξής:
·
Βιβλίο Γεννήσεων-Βαπτίσεων 1860-1875
·
Βιβλίο Γεννήσεων-Βαπτίσεων 1913-1964
·
Βιβλίο Γάμων 1860-1872
·
Βιβλίο Γάμων 1913-1964
·
Βιβλίο Θανάτων 1860-1875
·
Βιβλίο Θανάτων 1912-1963
|
The present day patron
church, Evangelismos (Annunciation) of the Theotokos or Vangelistra as the
villagers tend to refer to it, is the largest and main church of the
village. Its towering structure, its Byzantine crosswise style, its
walls and dome atop the red-tiled roof dominate Dothe Geitonia.
Vangelistria has not
always been the patron church of Karitsa.
Before its consecration in 1920 that distinction belonged to Agios
Konstantinos. It is also known that in
the first half of the 1800s Agia Paraskevi was the recognised patron saint of
the village. In even earlier times,
before the village began to converge at its present site, it is speculated
that Agios Thanasis may have been seen as the patron of small hovel settlements
scattered in the area. This little
church, it is said, was sited on a rise some one hundred metres east of
present-day Agios Nikolas.
According to the foundation stone, building of Vangelistra began in 1892. The church was built entirely of local materials. Stone was quarried from the rocky outcrops around Tountaiiko Roumani and the marble was excavated from Sfontami, a particularly steep area on the slopes of Tsouka. Quarrying and transportation of the marble was carried out by required community work imposed by the village council on all villagers. This was particularly excruciating, more so because the pack animals, mules and donkeys, could not cross the steep and rugged slopes of Tsouka. Hence the marble was carried by the men of the village on “xylogaidares” (wooden donkeys). These were simple improvised wooden trays on which the marble was carried. Each tray was carried by two or four men depending on the weight of the load. Locals remember the marble was worked on by skilled marble workers from the island of Tinos. The impressive church altar, also made of marble, is part of their artistic creation. It took nearly 30 years for the church to be built because the work was locally funded. This surely shows the wretched poverty of the time. The church was finally consecrated around 1920 by the priest of the village Dimitris Chronis, who was affectionately known as papa-Chronis. Since that time Vangelistra has been the patron and main church of Karitsa.
Following the death of
papa-Chronis in 1928 further development and establishment of Vangelistra was
entrusted in the able hands of papa-Anastasis Malavazos who was ordained in
1930 and served the local parish for 34 years until his death in 1964. Both
of these priests of Karitsa, papa-Chronis and papa-Anastasis, are buried, in
line with tradition, behind the church sanctuary of Vangelistra.
A war memorial was also
erected on the grounds of Vangelistra in order to have etched in stone the
names and to commemorate fellow villagers who lost their lives defending the
fatherland.
Vangelistra of course is
celebrated each year on 25 March. It is a glorious triple celebration for all
Karitsiotes because on that day they celebrate the patron church of their
village, glorify the Evangelismos (Annunciation) of the Theotokos, and
commemorate the anniversary of the great Greek national liberation revolution
of 1821.
It is of interest to note
that whilst many of the parish records have been lost or even burnt over the
years, some still exist in Vangelistra. A number of very old records, some
dating back to the middle 1800s, were discovered by Antonis Katsampis and
were used by Giannis Gavriil to select, order and table facts and figures in
2004. Subsequently they were arranged in neat order and returned for
safekeeping in Vangelistra. These
include:
|
|
Ο
Αϊ-Κωνσταντίνος του νεκροταφείου
|
Agios Konstantinos
|
|
Πιο πάνω από το Βράχο του Μπέη, ανάμεσα στο Τουνταίικο Ρουμάνι και το
νεκροταφείο, ο Αϊ-Κωνσταντίνος αγναντεύει την Βαγγελίστρα. H εκκλησούλα αυτή, ενδεχομένως μετά την Κεντρική Βρύση το δεύτερο
αρχαιότερο χτίσμα που ακόμα σώζεται στο χωριό, για πολλά χρόνια, περίπου από
τα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι και το 1920, ήταν η πολιούχος της
Καρίτσας. Πιθανολογούμε ότι εγκαινιάστηκε το 1861. Η εντοιχισμένη πέτρα πάνω
από την είσοδο είναι δυσδιάκριτη και δε διαβάζονται καλά οι αριθμοί, γι’ αυτό
δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι.
Στα χρόνια μετά την εδραίωση της Βαγγελίστρας ως πολιούχο της
Καρίτσας, η εκκλησία του Αϊ-Κωνσταντίνου έπαθε μεγάλες φθορές μέχρι που
κιντύνεψε να πέσει η πλακοστρωμένη σκεπή. Ευτυχώς στις αρχές της δεκαετίας
του ‘60, με πρωτοβουλία του παπα-Αναστάση, άλλαξαν την σκεπή. Έβαλαν
καινούργια τσιμεντένια σκεπή, σοβάτισαν τα ντουβάρια από μέσα, και απέξω τα
έκαναν «πεταχτό». Το 1992 ο Αυστραλοκαριτσιώτης, ο αείμνηστος Γιάννης
Τσολομίτης, έστρωσε με τσιμέντο τον περίβολο.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση υπήρχε παλιότερα στην θέση αυτή η
προηγούμενη πολιούχος Άγια Παρασκευή η οποία κάηκε και μετά την ανοικοδόμησή
της, για λόγους αμφιλεγόμενους και δίχως την κοινή συναίνεση των
χωριανών, μετονομάστηκε
Αϊ-Κωνσταντίνος. Κάποιες ανησυχίες πάντως ακόμη εκφράζονται στο χωριό για τη
μεταβολή αυτή. Όπως και νά’χει μια
μεγάλη εικόνα της Αγίας Παρασκευής κατέχει εξέχουσα θέση στην μικρή εκκλησία.
Κάτι άλλο που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι δύο μανουάλια μπρούτζινα,
πολύ βαριά, τα οποία προσέφεραν ως δωρεά στην εκκλησία το 1882 πέντε χωριανοί
που ίσως είχαν μετακομίσει στην Αθήνα και είχαν αποχτήσει κάποια οικονομική
άνεση. Πρόκειται για τους αδελφούς
Παναγιώτη και Γιάννη Γεωργίου Τριανταφύλλου, τους αδελφούς Νικόλαο και
Αναστάσιο Χρήστου Μαλαβάζου, και τον Γεώργιο Γιάννη Κατσάμπη, τα ονόματα των
οποίων είναι χαραγμένα στη βάση των μανουαλίων.
Ο Αϊ-Κωνσταντίνος λειτουργεί μια φορά το χρόνο όταν γιορτάζει στις 21
του Μάη. Λειτουργείται το πρωί και το βραδάκι γίνεται δημόσιο πανηγύρι.
|
Just
above the Vracho tou Bey, between Tountaiiko Roumani and the cemetery, the
church of Agios Konstantinos looks over Vangelistra. This small church, is possibly only second to the water fount as the oldest built structures still existing in the village. For many years, until around
1920, it was the patron church of the village. It is thought that it was
consecrated in 1861. An inscription above the entrance is indistinguishable
and the digits not easily read, so we cannot be certain.
In the years following the establishment of Vangelistra as patron church of Karitsa, the chapel of Agios Konstantinos deteriorated to the extent that the slate-covered-roof threatened to collapse. Fortunately in the early sixties papa-Anastasis took the initiative to mend the tiny chapel replacing the slate with a new concrete roof, plastering the inner walls and rendering the outside. In 1992 an Australian Karitsioti, Yiannis Tsolomitis, layered the yard of Agios Konstantinos with concrete. According to local folklore in earlier days on this site stood another church, Agia Paraskevi, which was the first patron church of the village. Sometime in the 1800s that church was completely gutted by fire but when rebuilt it was, controversially and without village consensus, renamed Agios Konstantinos. Some disquiet at times is still expressed about that change. Be that as it may a large icon of Agia Paraskevi commands a prominent place in the small church.
Other items of interest
are two very heavy bronze candleholders that were donated to the church in
1882 by five villagers who had settled in Athens and attained a degree of
financial prosperity. They were two
sets of brothers Panagiotis and Yiannis Georgiou Trianatafyllou, and Nikolaos
and Anastasis Christou Malavazos, as well as Georgios Yianni Katsambis. All their names are engraved on the base of
the candleholders.
Service at this church is conducted only once a year on the feast day of Agios Konstantinos that is celebrated on 21 May. Service is conducted in the morning and celebrations take place in the village kafenio in the evening. |
|
Αϊ-Γιάννης
|
Agios Yiannis
|
|
Ψηλά από το χωριό, κάπου 200 μέτρα πιο χαμηλά από την κορυφή του
Ελατιά, σε υπέροχη θέση με σπάνια πανοραμική θέα προς την Καρίτσα, τον
Λακωνικό κάμπο και τη θάλασσα,
βρίσκουμε τον Αγιάννη τον Πρόδρομο, το πιο αγαπημένο ξωκλήσι όλων των
Καριτσιωτών.
Δεν είναι γνωστό πότε χτίστηκε το εκκλησάκι αυτό, αν και μια πλάκα που
βρέθηκε στη σκεπή πάνω από το Ιερό αναφέρει, «Η οικοδομή αυτή εγίνετο διά
χρημάτων του Χ. Μαλαβάζου το 1869». Άλλη πέτρα στην πόρτα φέρει το χρόνο
1899. Πιθανότερο είναι κι οι δυο
επιγραφές να αναφέρονται σε επισκευές κι όχι πότε χτίστηκε το εκκλησάκι.
Στις 28 και 29 του Αυγούστου, την παραμονή και ανήμερα του Αγιαννιού,
στην μνήμη της αποτομής της κεφαλής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, παρόλο
που οι εκκλησιαστικοί κανόνες συνιστούν αυστηρή μονοήμερη νηστεία δίχως το
κρέας, το ψάρι, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το λάδι οι Καριτσιώτες
διοργανώνουν το μεγαλύτερο, το χρονιάτικο, το παραδοσιακό και δημοτικό
πανηγύρι του χωριού. Πολλοί Καριτσιώτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό
επιθυμούν να βρίσκονται στο χωριό για το διήμερο αυτό πανηγύρι. Πρωί-πρωί,
στις 29 Αυγούστου, την ημέρα της γιορτής, όλοι στο χωριό, όπως και αρκετοί
κοντοχωριανοί, παρέες-παρέες, ανεβαίνουν στο βουνό για να προσκυνήσουν στο
ξωκλήσι. Μετά τη λειτουργία
κατεβαίνουν πάλε στην πλατεία του χωριού να συνεχίσουν το γλέντι και το
δημόσιο χορό από το απόγευμα μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της επόμενης
ημέρας.
|
High above the village,
some 200 metres below the summit of Elatias, in a most wonderful spot with
rare panoramic views of Karitsa, of the Laconian plain and of the sea, we
find Agios Yiannis the Prodromos (Forerunner), the most favourite of all
country chapels among Karitsiotes.
It is not known when
Agios Yiannis was built though an inscription on a stone found on the roof of
the chapel sanctuary states, “construction was funded by Ch. Malavazos in
1869”. Another inscription above the church entrance refers to
1899. It is most likely that both
inscriptions refer to renovations rather than when the chapel was actually
first built.
On 28 and 29 of August,
on the eve of Ayianniou and on the day itself, in memory of the beheading of
Agios Yiannis the Prodromos, despite the church observing a strict fast
without meat, fish, dairy products and olive oil, Karitsiotes hold their most
significant, traditional and public festival of the year. Many Karitsiotes
from other parts of Greece as well as from overseas are keen to be in the
village for this two-day festival. On the morning of 29 August everyone
from the village, and a great many from neighbouring villages, will trek
their way up the slopes of Elatias for mass at Agios Yiannis and then come
down to continue the festival in the village square during the afternoon, the
evening and early hours of the following morning.
|
|
Αϊ-Νικόλας
|
Agios Nikolas
|
|
Εκεί που αρχινάει η μεγάλη ανηφόρα και οι στροφές για το χωριό
βρίσκουμε το πανέμορφο ξωκλήσι του Αϊ-Νικόλα. Εντοιχισμένη πέτρα δείχνει ότι
ο Αϊ-Νικόλας εγκαινιάστηκε ή ανακαινίστηκε το 1896. Αξίζει να σημειωθεί ότι
το 1956 στο σκάψιμο για να ανοιχτεί η δημοσιά, δίπλα στο εκκλησάκι, βρέθηκαν
πολλά οστά ανθρώπινα που πολλοί πιστεύουν σημαδεύουν παλιό νεκροταφείο του
χωριού, προφανώς όταν ήταν στην θέση του Αϊ-Θανάση. Το πλαίσιο πολλών ταφών
είναι φτιαγμένο με εγχώριες λιθόπλακες, παρόμοιο με παμπάλαιο τρόπο ταφής. Η
εκκλησία λειτουργείται κάθε χρόνο στις 6 του Δεκέμβρη.
|
This beautiful little
church is found on the main road, just when it is about to begin its steep
winding climb on the way to the village. An inscription above the
entrance indicates the chapel was consecrated or renovated in 1896.
Interestingly in 1956, when the area was been dug up to build a motor road,
many human bones were uncovered close to this tiny church. Villagers
believe this marks the site of an old cemetery, very likely when the village
was sited at Agios Thanasis. The sides of the graves are built from
local slate in a similar way to that attributed to very olden days.
Mass is held in this chapel only once a year on December 6.
|
|
Άγια Κυριακή
|
Agia Kiriaki
|
|
Δίπλα σε ένα μονοπάτι, πιο πέρα από το παμπάλαιο Πλατύ Πηγάδι, ανάμεσα
στους ελαιώνες, βρίσκεται η Αγία Κυριακή. Η εκκλησία γιορτάζει στις 7 Ιουλίου
με πολλούς προσκυνητές από το χωριό. Το απόγευμα ακολουθεί δημόσιο πανηγύρι
στην Καρίτσα.
|
By a goat track near the
ancient water well among the olive groves of Plati Pigadi, we find Agia
Kiriaki.
It is celebrated on 7
July when many worshipers come down from the village for mass. A
festival follows back in the village in the afternoon and evening.
|
|
Αϊ-Δημήτρης
|
Agios Dimitris
|
|
Στην Στερνίτσα, κει κοντά στον παλιό οικισμό και την αρχαία στέρνα,
βρίσκεται το ερημοκλήσι Αϊ-Δημήτρης. Το εκκλησάκι αυτό παρουσιάζει ενδιαφέρον
διότι το έχτισε η Σουσάννα Μαλαβάζου, μητέρα του Παπαναστάση, στην μνήμη της
γκρεμισμένης εκκλησούλας, Αϊ-Δημήτρη, του αφανισμένου οικισμού στην
Στερνίτσα. Γιορτάζει στις 26 του Οκτώβρη.
|
Agios Dimitris, a very
tiny chapel, is found near the ruins of the old settlement and the ancient
sterna (water pit) in Sternitsa. This tiny church is of interest
because it was built by Susanna Malavazos, the mother of papa-Anastasis, in
memory of the ruined chapel, Agios Dimitris, at the old settlement of
Sternitsa. It is celebrated on 26 October.
|
|
Προσκυνητάρια
|
Roadside Shrines
|
|
Εκτός από τα ξωκλήσια, στην περιοχή της Καρίτσας υπάρχουν πάρα πολλά
προσκυνητάρια σε διάφορα σημεία όπου ο διαβάτης ή ο περαστικός έχει την
ευκαιρία να σταματήσει, να πάρει μια ανάσα, να κάνει τον σταυρό του, να
ανάψει το καντήλι και να προσευχηθεί.
Κάθε προσκυνητάρι είναι αφιέρωμα είτε στην Παναγία ή σε έναν Άγιο για
κάποιο ατύχημα ή περιστατικό που εκεί συνέβηκε. Πολύ πιθανώς σ’ αυτά ακριβώς
τα σημεία να άλλοι έχασαν την ζωή τους, άλλοι σώθηκαν από θαύμα και
άλλοι έκαναν κάποιο τάμα. Τα περισσότερα προσκυνητάρια βρίσκονται
στην άκρη της δημοσιάς από το Βαρικό στην Καρίτσα ενώ κάμποσα άλλα τα
συναντάς σε δρόμους και σε μονοπάτια μέσα και γύρω από το χωριό.
|
Apart from the small
chapels, in the outlaying areas of Karitsa there are numerous roadside
shrines in various places where the traveller or passer-by has the
opportunity to stop, take a breath, cross oneself, light a kandili and say a
prayer. Each shrine is dedicated
either to the Virgin Mary or to a particular saint after an accident, a
tragedy or some type of incident took place nearby. It is very likely that at these places some
lost their lives, others miraculously survived, and others made a particular
vow. Most shrines are found along the
main road from Geraki to Karitsa while a few others are found on roads and
tracks in and around the village.
|
|
Άγιος Γιάννης (1ος)
|
Agios Yiannis (1st)
|
|
Το πρώτο που συναντάμε όταν ερχόμαστε στην Καρίτσα, στη θέση
Μακαραίικο Παλιοκάλυβο, είναι αφιερωμένο στον Άγιο-Ιωάννη, επειδή εκεί, σε
τροχαίο, πηγαίνοντας στο Γεράκι έπεσε από τρακτέρ και άφησε την τελευταία του
πνοή ο μπάρμπα-Γιάννης Μαλαβάζος (Γιάννης Μιχάλη Μαλαβάζος) το 1986. Πρόκειται για το πρώτο από τέσσερα τέτοια
προσκυνητάρια μέσα και γύρω απ’ την Καρίτσα που είναι αφιερωμένα στον Άγιο
Γιάννη.
|
The first shrine that we
come across on the way to Karitsa is at Makareiko Paliokalivo and is
dedicated to Agios Yiannis because at that spot barba-Yiannis Malavazos
(Yiannis Michali Malavazos) fell to his death from a tractor on the way to
Geraki in 1986. This is the first of
four shrines in and around Karitsa to be dedicated to Agios Yiannis.
|
|
Αγία Παρασκευή (1η)
|
Agia Paraskevi (1st)
|
|
Το δεύτερο στη δημοσιά είναι αφιερωμένο στην Αγία-Παρασκευή και
βρίσκεται κοντά στις πικροδάφνες που φυτρώνουν στις άκρες από το Λυκόρεμα στη
Ζάβραινα. Στο σημείο αυτό, γλίτωσε από θαύμα μια νύχτα το 1999 από
αυτοκινητιστικό ατύχημα ο Παναγιώτης Λέκκας, εγγονός του Λεωνίδα Χαγιά. Είναι το πρώτο από τρία προσκυνητάρια στην
Καρίτσα που είναι αφιερωμένα στην Αγία Παρασκευή.
|
The second shrine along
the main road is dedicated to Agia Paraskevi and is located in Zavrena near the oleanders growing alongside Likorema. It was there that Panagiotis Lekkas,
grandson of Leonidas Hagias, miraculously escaped unharmed from a motor
vehicle accident on a dark night in 1999. It is the first of three
shrines in Karitsa dedicated to Agia Paraskevi.
|
|
Άγιος Θεόδωρος
|
Agioς Theodoros
|
|
Λίγο πιο πάνω από της Άγίας-Παρασκευής, προτού περάσουμε τα Τουνταίικα
Βράχια, εκεί που στρίβει μονοπάτι προς το Πλατύ Πηγάδι και την Αγία Κυριακή
βρίσκουμε δυο προσκυνητάρια, ένα από την κάθε μεριά της στροφής. Το πρώτο είναι αφιερωμένο στον
Άγιο-Θεόδωρο. Το έφτιαξε το 1971 ο Αυστραλοκαριτσιώτης Θεόδωρος Κωνσταντίνου Μαλαβάζος
|
A little further on from
Agia Paraskevi, before the Toundeika Vrachia, at the turnoff of a track
leading to Plati Pigadi and Agia Kiriaki we come across two more shrines, one
on each side of the fork. The first dedicated to Agios Theodoros was erected in 1971 by Australian-Karitsioti Theodoros Konstantinou
Malavazos.
|
|
Άγιος Νικόλαος
|
Agios Nikolaos
|
|
Το δεύτερο είναι ένα από τα παλαιότερα πετρόχτιστα προσκυνητάρια του
χωριού. Το έχτισε το 1954 ο ευλαβής πιστός Γιάννης Παναγιώτη Αντώνης και
είναι αφιερωμένο στον Άγιο-Νικόλαο.
|
The second is one of the
oldest stone built shrines of the village.
Built in 1954 by the devoutly religious Yiannis Panagioti Antonis it
is dedicated to Agios Nikolas.
|
|
Αγία Αικατερίνη
|
Agia Ekaterini
|
|
Παραπέρα στο Βαθύ Πηγάδι
βρίσκεται άλλο ένα που είναι αφιερωμένο από τον Γιάννη Λεωνίδα Χαγιά στην
Αγία-Αικατερίνη διότι κατά την μαρτυρία του ίδιου εκεί έβλεπε ένα φως όταν
έβγαινε τη νύχτα με τα γίδια του. Το έφτιαξε το 1993.
|
Further on at Vathi
Pigadi there is a shrine dedicated by Yiannis Leonida Hagias to Agia
Ekaterini because according to him at that very place he would see a
flickering light whenever he let his sheep loose to graze in the night. It was erected in 1993.
|
|
Άγιος Γεώργιος
|
Agios Georgios
|
|
Στο δρόμο που συνεχίζει μετά από το Βαθύ Πηγάδι, έξω από το καλύβι του
Γιάννη Γεωργίου Κρητικού, με φόντο την από τον 13ο αιώνα
εκκλησούλα του Αϊ-Γιώργη στο βυζαντινό κάστρο του Γερακιού, βρίσκεται το από
το 1992 προσκυνητάρι που στεγάζει την εικόνα του Αϊ-Γιώργη.
Το έφτιαξε ο Γιάννης εκεί διότι μια μέρα ο περίεργος μικρός του γιος,
ο Νεκτάριος, κάπως έβαλε μπρος το αυτοκίνητο,
το ξεκίνησε, χτύπησε σε μια
ελιά μπροστά και τούμπαρε, αλλά τυχερός μέσα στην ατυχία γλίτωσε από μεγάλη
ζημιά.
|
On the continuation of
the road after Vathi Pigadi, outside the kalivi of Yianni Georgiou Kritikos,
with the13th century church of Agios Georgios and the Byzantine
castle of Geraki overlooking in the background, we find the 1992 built shrine
that houses an icon of Agios Georgios.
It was erected there by
Yiannis because once his inquisitive young son, Nektarios, somehow started
the car, moved on, hit an olive tree in front of him and overturned, but
fortunately escaped serious injury.
|
|
Προφήτης Ηλίας
|
Prophet Elias
|
|
Από τη Αγία Παρασκευή ακολουθώντας τη δημοσιά περνάμε το Κοτρόνι και
φτάνουμε στην Κάτω Λούτσα αντίκρυ στου Τομαρά το Καλύβι. Είναι ανοιχτός ο τόπος με ελιές από τη μια
μεριά της δημοσιάς και το Λυκόρεμα από την άλλη. Εδώ, πάνω από τη ρεματιά, ο
Αντώνης Κωνσταντίνου Κατσάμπης, πρώην αγροφύλακας του χωριού, έχει χτίσει ένα
περίτεχνο μαρμαρόγλυφο προσκυνητάρι με την εικόνα του Προφήτη Ηλία. Είναι μνημείο που θυμίζει στους περαστικούς
τον τραγικό χαμό της πεντάχρονης εγγονής του, της Ηλιάνας, η οποία στο σημείο
αυτό σκοτώθηκε επιτόπου σε τροχαίο την άνοιξη του 1992.
|
Along the main road from
Agia Paraskevi and past the large monolith on the right known as to Kotroni,
we come to Kato Loutsa, opposite tou Tomara to Kalivi. It is an open space with olive groves on
one side of the road and the Likorema ravine on the other. Here,
between the deep ravine and the main road,
Antonis Konstantinou Katsambis, former agrofilakas (fields warden) of the
village, built an ornate marble shrine housing an icon of the Prophet
Elias. It is a memorial reminding
passers-by of the tragic loss of his five-year-old granddaughter, Iliana, who was instantly killed in a
vehicle accident at that spot in the spring of 1992.
|
|
Άγιος Γιάννης (2ος)
|
Agios Yiannis (2nd)
|
|
Καμιά εκατοσταριά μέτρα από το μνημείο της Ηλιάνας υπάρχει κι άλλο
προσκυνητάρι στην Κάτω Λούτσα.
Βρίσκεται στην απέναντι πλευρά της δημοσιάς και είναι το δεύτερο στο
δρόμο που είναι αφιερωμένο στον Άγιο Γιάννη.
Το έκανε το 1988 η Καριτσιώτα από την Αυστραλία, Θοδωρούλα Γεωργίου
Πήλιουρα. Πρόκειται για το δεύτερο από
τρία προσκυνητάρια που είναι αφιερωμένα στον Άγιο Γιάννη.
|
One hundred metres or so
from Iliana’s memorial, there is also another shrine in Kato Loutsa. Located on the other side of the main road
it is the second one along the road dedicated to Agios Yiannis. It was
erected in 1988 by Australian-Karitsiota Theodoroula Georgiou Piliouras. This is the second of three shrine dedicated to Agios Yiannis.
|
|
Παναγία Γρηγορούσα (1η)
|
The Virgin Mary the
Grigorousa (1st)
|
|
Στον Πάνω Λόγγο είναι το προσκυνητάρι που η Μαγδαληνή Σωτηρίου
Κατσάμπη αφιέρωσε στην Παναγία τη Γρηγορούσα το 1980. Πρόκειται για το πρώτο από πέντε που είναι αφιερωμένα στην Θεοτόκο.
|
At Pano Logos there is
the shrine that Magdalini Sotiriou Katsambis dedicated to the Virgin Mary the
Grigorousa in 1980. It is first of
five to be devoted to the Theotokos or Godbearer.
|
|
Άγιος Γιάννης (3ος)
|
Agios Yiannis (3rd)
|
|
Ένα άλλο πέτρινο προσκυνητάρι που χτίστηκε από τον πολύ θρήσκο Γιάννη
Παναγιώτη Αντώνη κάποτε στο πρώτο μισό της δεκαετίας του εξήντα στην θέση
Κουμουτζή, είναι κι αυτό αφιερωμένο στον Άγιο Γιάννη. Πρόκειται για το τρίτο από τέσσερα προσκυνητάρια
αφιερωμένα στον Άγιο Γιάννη.
|
Another stone built
shrine in Koumoutzi constructed some time in the early sixties by the very
devout Yiannis Panagioti Antonis is once again dedicated to Agios
Yiannis. This is the third of four
shrines dedicated to Agios Yiannis.
|
|
Κοίμησης της Θεοτόκου (2η)
|
Koimisis (Dormition) of
the Theotokos (2nd)
|
|
Δίπλα στο ξωκλήσι του Αϊ-Νικόλα, κυριολεκτικά στους πρόποδες του
Ελατιά, είναι το προσκυνητάρι με την εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου. Το έχει κάνει κι αυτό ο Αντώνης
Κωνσταντίνου Κατσάμπης το 1980, γιατί όταν ταξίδευε με τα καράβια ο 17χρονος
γιος του, ο Κώστας, το έταξε στη Παναγία όταν έπιασε τρικυμία και ζήτησε από
τη Μεγαλόχαρη να τους σώσει. Πρόκειται για το δεύτερο από πέντε που είναι αφιερωμένα στην Θεοτόκο.
|
By the small chapel of
Agios Nikolas, literarily at the foot of Elatias, is a shrine featuring an icon of
the Koimisis (Dormition) of the Theotokos.
This too was erected by Antonis Katsambis because when his 17-year-old
son, Kostas, was at sea working on cargo boats and came across dangerous
waters he vowed such and prayed for the Virgin Mary to save them. It is the second of five to be devoted to the Theotokos.
|
|
Άγιος Φανούριος
|
Agios Fanourios
|
|
Ανηφορίζοντας προς το χωριό το επόμενο προσκυνητάρι, στο Αλωνάκι, έχει
την εικόνα του Αγίου-Φανουρίου. Το έκανε κι αυτό η Μαγδαληνή του Σωτήρη
Κατσάμπη το 1985.
|
Climbing uphill towards
the village the next shrine, at Alonaki, houses the icon of Agios Fanourios. It was
erected once again by Magdalini Sotiriou Katsambis in 1985.
|
|
Άγιος Κωνσταντίνος
|
Agios Konstantinos
|
|
Σε μια στροφή της δημοσιάς λίγο πιο πάνω από το προσκυνητάρι του Άγιου
Φανουρίου βρίσκεται αυτό του Αγίου Κωνσταντίνου. Χτίστηκε το 1993 και είναι αφιερωμένο στη
μνήμη μιας θλιβερής συμφοράς που συγκλόνισε τους απανταχού Καριτσιώτες. Σε
διάστημα λίγο παραπάνω από ένα χρόνο
μια πολύτεκνη εντεκαμελή οικογένεια στο χωριό έχασε πατέρα, μάνα και μεγαλύτερο
αδερφό και έμεινε με οκτώ παιδιά διαφόρων ηλικιών ολομόναχα να
επιζήσουν. Κατ’ αρχήν προς το τέλος
του 1991 ο πατέρας, Χρήστος Κωνσταντίνου Κατσάμπης, υπέκυψε σε ξαφνική καρδιακή προσβολή κι
όπως αναμενόταν, ο μεγαλύτερος γιος, ο Κωνσταντίνος, αμέσως απολύθηκε από τον
στρατό να βοηθήσει τη μητέρα του, την Πίτσα, να φροντίσει την οικογένεια.
Αλλά το κακό χτύπησε δεύτερη φορά όταν η Πίτσα αγόρασε καινούργιο τρακτέρ για
τις καλλιέργειες τους και τα γιδοπρόβατα.
Την πρώτη μέρα που το πήραν, την Κυριακή 7 Φεβρουαρίου 1993, η Πίτσα
και ο Κωνσταντίνος σκοτωθήκανε στο δρόμο για τα χωράφια όταν το τρακτέρ
τούμπαρε σε μια στροφή. Σαν από θαύμα, το μωρό, ο Γιωργάκης, φωλιασμένο στην
αγκαλιά της μάνας του γλίτωσε. Έτσι το
θέλησε η μοίρα αυτός μαζί με τα μεγαλύτερα αδέρφια του να μείνουνε ορφανά από
μάνα και από πατέρα, παντέρημα να μεγαλώσουν.
Στο σημείο του δυστυχήματος τα παιδιά τοποθέτησαν ένα ιδιαίτερα
περίτεχνο προσκυνητάρι με την εικόνα του Αγίου Κωνσταντίνου.
|
Around the bend of the
main road a little further on from the shrine of Agios Fanourios we come
across a shrine dedicated to Agios Konstantinos. It was built in 1993 in memory of a
distressing tragedy that deeply shocked Karitsiotes the world over. Within a period of a little over a year the
three oldest members of a family of eleven - the father, the mother and the
oldest son – died leaving behind eight children of
various ages to fend for themselves.
Firstly, in late 1991 the father Christos Katsambis died of a massive
heart attack. As expected very soon after his father’s death the eldest son,
Kostas, was released from the army, on compassionate grounds to help his
mother Pitsa look after the family. But tragedy was to strike a second time
when Pitsa invested in a brand new tractor for their farming and sheep and
goat herding work. On the very first day they took possession of the tractor,
Sunday 7 February 1993, Pitsa and Kostas were instantly killed, on their way
to the lowlands, after the tractor overturned around one of the bends just outside
the village. Miraculously baby Georgios cuddled on his mother’s lap survived.
He along with older brothers and sisters, orphaned of both parents, were left
to fend for themselves. At the place
of the tragedy, the children later built an exceptionally ornate shrine
housing the icon of Agios Konstantinos.
|
|
Η Παναγιά (3η)
|
The Virgin Mary (3rd)
|
|
Κάτω από το σχολείο ο Αντώνης Κωνσταντίνου Κατσάμπης το 2000
τοποθέτησε κι άλλο προσκυνητάρι με την εικόνα της Παναγιάς γιατί εκεί κοντά ο
γιος του, ο Γιώργος, μια νύχτα έπεσε από μηχανάκι και τραυματίστηκε σοβαρά .
Πρόκειται για το τρίτο από πέντε που
είναι αφιερωμένα στην Θεοτόκο.
|
By the side of the road
below the school Antonis Konstantinou Katsambis in 2000 erected another
shrine to have the icon of the Virgin Mary because near there his son,
Georgios, fell from his motorbike one night and suffered severe injuries. It is the third of five to be devoted to the Theotokos.
|
|
Άγιος Νεκτάριος (1ος)
|
Agios Nektarios (1st)
|
|
Πάνω από το σχολείο η οικογένεια Γραμματικάκη το 1970 έχτισε το
πέτρινο προσκυνητάρι του Άγιου
Νεκτάριου. Πρόκειται για το πρώτο από
δύο που είναι αφιερωμένα στον Άγιο Νεκτάριο.
|
Above the school the
Grammmatikakis Family in 1970 constructed a stone built shrine dedicated to
Agios Nektarios. This is the first of two shrines dedicated
to Agios Nektarios.
|
|
Άγιος Σώστης
|
Agios Sostis
|
|
Το επόμενο στο δρόμο μέσα στο χωριό απέναντι στο απότομο Βατσουραίικο
Στεφάνι είναι αφιερωμένο στον Άγιο Σώστη και βρίσκεται κάτω από το σπίτι του
Τάσου Δημητρίου Κατσάμπη. Το έφτιαξε το 1995 ο Παναγιώτης Παναγουλάκος ή
Κακλής, χασάπης από το Τσάσι. Ο Κακλής
είχε έρθει στην Καρίτσα να πάρει αρνιά.
Στο Στεφάνι του έφυγε το αυτοκίνητο στον γκρεμό και πάρα λίγο να γίνει
το κακό.
|
The next shrine on the
road leading the village, next to the steep Vatsoureiko Stefani, is dedicated
to Agios Sostis and is situated below the home of Tasos Dimitriou
Katsambis. It was erected in 1995 by
Panagiotis Panagoulakos or Kaklis, a butcher from the village of Tsasi. Kalis had come to Karitsa to buy lambs but
at Stefani lost control of his vehicle and only narrowly escaped with his
life.
|
|
Άγιος Στυλιανός
|
Agios Stylianos
|
|
Ο Άγιος
Στυλιανός είναι προσκυνητάρι δίπλα στην κεντρική βρύση. Το έκανε το 1990 η Κούλα Διαμαντή Ζαφείρη,
κόρη του Χρήστου Αντώνη.
|
Agios Stylianos is a
shrine next to the main water spring in the
village. It was erected in 1990 by
Koula Diamanti Zafiris, daughter of Christos Antonis.
|
|
Αγία
Παρασκευή (2η)
|
Agia Paraskevi (2nd)
|
|
Πάνω στο
Βράχο του Μπέη που αγναντεύει την πολιούχο Βαγγελίστρα το 1980 η Παναγιώτα
Πορφύρη τοποθέτησε το προσκυνητάρι της Αγίας Παρασκευής. Είναι ενδιαφέρον ότι αφιερώθηκε στην Αγία
Παρασκευή διότι όπως επισημάνθηκε νωρίτερα αυτό ήταν το αρχικό όνομα της
διπλανής, πρώην πολιούχου, εκκλησούλας προτού καεί και κατόπιν επιδιορθωθεί. Πρόκειται για το δεύτερο από τρία
προσκυνητάρια που είναι αφιερωμένα στην Αγία Παρασκευή.
|
On top of the Vracho tou
Bey (Bey’s Cliff) that overlooks the patron church Vangelistra, Panagiota
Profiris in 1980 erected a shrine dedicated to Agia Paraskevi. Interestingly, as pointed out earlier, that
was the name originally given to the small former patron church nearby before
it was burned down and then repaired.
This is the second shrine to be
dedicated to Agia Paraskevi.
|
|
Αγία
Παρασκευή (3η)
|
Agia Paraskevi (3rd)
|
|
Ένα τρίτο
προσκυνητάρι, δίπλα και κολλητά στον
Άγιο
Κωνσταντίνο, είναι κι αυτό της Αγίας-Παρασκευής. Το έκανε το 1975 η Αυστραλοαγεννημένη
Φιλιππία, μοναχοκόρη του Γιάννη Δημητρίου Κατσάμπη.
|
A third shrine next to
and almost attached to the sanctuary of Agios Konstantinos is also dedicated
to Agia Paraskevi. It was erected in
1975 by Australian born Philippia, lone daughter of Yiannis Dimitri
Katsambis.
|
|
Άγιος Ραφαήλ
|
Agios Raphael
|
|
Δίπλα στον
Άγιο Κωνσταντίνο, μπροστά στο νεκροταφείο υπάρχει προσκυνητάρι με την εικόνα
του Αγίου- Ραφαήλ. Το έκανε η Κωνσταντίνα
Γεωργίου Κατσάμπη το 1998.
|
Next to Agios
Konstantinos, in front of the cemetery there is another shrine that includes
the icon of Agios Raphael. It was
erected by Konstantina Georgiou Katsambis in 1998.
|
|
Αγία Βαρβάρα
|
Agia Varvara
|
|
Παραπέρα
από τον Άγιο Κωνσταντίνο και το νεκροταφείο
Βρίσκουμε
το προσκυνητάρι της Αγίας Βαρβάρας. Το
έκανε η Μαργαρίτα Σταυριανού το 1965 διότι όπως έλεγε είχε δει όνειρο στο
οποίο η Αγία Βαρβάρα της ζητούσε να
φτιάξει προσκυνητάρι στο όνομά της.
|
Further along the track
after Agios Konstantinos and the cemetery we come across a shrine that has
the icon of Agia Varvara. It was
erected by Margarita Stavrianos in 1965 because she said she had seen Agia
Varvara in a dream imploring her to build a shrine in her honour.
|
|
Η Παναγιά (4η)
|
The Virgin Mary (4th)
|
|
Άλλο προσκυνητάρι, το τέταρτο που είναι
αφιερωμένο στην Παναγιά, το έχουνε βάλει σε ένα υψωματάκι πάνω από το σπίτι
του Ηλία του Μαλαβάζου στην Πέρα Γειτονιά. Το έβαλε το 2002 ο Κωνσταντίνος
Λάτσης, εργολάβος από άλλο χωριό, διότι ακριβώς σ’ αυτό το σημείο, καθώς έφτιαχναν τον δρόμο, ο φορτωτής κάπως
ξέφυγε διακινδυνεύοντας έτσι μια καταραμένη στιγμή τον χειριστή και καμπόσους
παρατηρητές. Από θαύμα, λένε, το χωριό
απαλλάχτηκε να θρηνήσει πολλές ψυχές.
Ευτυχώς, από τη θεία χάρη, οι εργαζόμενοι και οι θεατές γλιτώσανε απ’
το κακό. Πρόκειται για το τέταρτο από πέντε προσκυνητάρια που είναι
αφιερωμένα στην Θεοτόκο.
|
Another shrine, the
fourth to be dedicated to the Virgin Memory, was erected on a rise above the
home of Elia Malavazos in Pera Gitonia.
It was put up in 2002 by Konstantinos Latsis, an out of town road
contractor, because at that exact spot, whilst carrying out roadwork, the
loader somehow fell, momentarily putting in danger the operator and a great
many onlookers. It is said to be a
miracle the village was spared the mourning of many souls. Happily, by the grace of God, workers and
onlookers only just escaped a catastrophe. This is the fourth of
five shrines devoted to the Theotokos.
|
|
Άγιος Νεκτάριος (2ος)
|
Agios Nektarios (2nd)
|
|
Ακόμα πιο
ψηλά στο ύψωμα, στη θέση που λέγεται Νταρίβα, απ’ όπου για αρκετό καιρό οι
Καριτσιώτες ελπίζανε να βγάζουνε από τα σπλάχνα του βουνού όσο νερό
χρειάζονταν για τις ανάγκες τους, η Μαγδαληνή Νικολάου Αντωνίου το 1985 έβαλε
κι άλλο, το δεύτερο, προσκυνητάρι
αφιερωμένο στον Άγιο Νεκτάριο.
|
Further still up the rise, at a place
known as Ntariva from where for some time Karitsiotes hoped they would pump
enough water from the bowels of the mountain to satisfy their needs, Magdalini
Nikolaou Antoniou in 1985 erected another, the
second, shrine to Agios Nektarios.
|
|
Άγιος
Γιάννης (4ος)
|
Agios Yiannis (4th)
|
|
Στη δυτική
μεριά του χωριού, πάνω στη Μισορράχη, μια ραχούλα σφηνωμένη ανάμεσα στο χωριό
και την επιβλητική Τσούκα, ακόμα άλλο ένα προσκυνητάρι, το τέταρτο, που είναι
αφιερωμένο στον Άγιο Γιάννη αντιμετωπίζει γενναία τη μανία των πιο άγριων στοιχείων της
φύσης. Το έχει κάνει ο Παναγιώτης
Κωνσταντίνου Κατσάμπης το 1995, διότι ο γιος του, ο Κωνσταντίνος, τούμπαρε με
το τρακτέρ αλλά σώθηκε από θαύμα.
|
On the western side of
the village on Misorachi, a small ridge between the village and towering Tsouka, yet another shrine, the
fourth, to be dedicated to Agios Yiannis, braves the fiercest elements. It was erected by Panagiotis Konstantinou
Katsambis in 1995 because his son Konstantinos overturned the tractor yet
miraculously escaped unharmed.
|
|
Παναγία η
Οδηγήτρια (5η)
|
The Virgin Mary the
Odigitria (5th)
|
|
To
πιο πρόσφατα χτισμένο προσκυνητάρι βρίσκεται στα Ακόνια και είναι το
πέμπτο που είναι αφιερωμένο στην Παναγιά.
Κρατάει την εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας και το έβαλε η
Αλεξάνδρα Λ Χατζή, κόρη του Αναστάση Κατσάμπη, το 2000 στο χωράφι
της, επειδή εκεί υπάρχουν τα ερείπια ενός παλιού ναού με αγιογραφίες
που κατά την τοπική
παράδοση χρονολογούνται από την Βυζαντινή εποχή.
|
The most recently built
shrine is located in Akonia and is the fifth to be dedicated to the Virgin
Mary. It houses the icon of the Virgin
Mary the Odigitria and was erected in 2000 by Alexandra L Hatzis, daughter of
Anastasis Katsambis, on her tilling field, the site of ruins of a very old
church with murals which according to local folklore date back to the
Byzantium era.
|
|
Παπάδες της Καρίτσας
|
The priests of Karitsa
|
|
Από τα πιο παλιά χρόνια, πολύ προτού η Καρίτσα να έχει τον δικό της
δάσκαλο, τον δικό της πρόεδρο, ακόμα και τον δικό της αγροφύλακα πάντα υπήρχε
κάποιος στον οποίο οι χωριανοί παραχωρούσανε την πιο προνομιούχα κοινωνική
υπόσταση. Ντυμένος στα μαύρα ράσα, με
το καλυμμαύκι, τη μακριά γενειάδα και τα μαλλιά σε κλασσικό ιερατικό κότσο
ξεχώριζε όπου και να πήγαινε. Πράγματι
τον βλέπανε ηγέτη του χωριού που κοίταγε να ικανοποιηθούν οι πνευματικές
ανάγκες όλων των χωριανών, όπως αυτός τις έβλεπε. Εκτός από την τέλεση της λειτουργίας τις
Κυριακές, τους εσπερινούς τα Σάββατa το δείλι και τις γιορτές οι χωριανοί
στρέφανε προς αυτόν να τελέσει τα μυστήρια που απαιτεί κάθε στάδιο της ζωής,
στη χαρά και στη λύπη, στην ασθένεια και στην υγεία, από την κούνια μέχρι τον
τάφο. Αυτά περιλαμβάνουν: βαφτίσια,
γάμους, εξομολογήσεις, ευχέλαια, κηδείες και τα παρόμοια. Εύλογο και κατανοητό είναι ένα χωριό δίχως
παπά να έχει συλλογική θλίψη και ανησυχία. Όπως λέει και το παλιό γνωμικό,
«Σπίτι χωρίς γυναίκα, εκκλησία δίχως παπά!»
Το χωριό βρέθηκε σε τέτοια δυσάρεστη κατάσταση, δίχως παπά, κάμποσες
φορές στην ιστορία του, ειδικότερα στις αρχές της δεκαετίας του 1870 μετά το
θάνατο του παπα-Παναγιώτη Μαλαβάζου,
κατόπιν προς το τέλος της δεκαετίας του 1920 μετά το θάνατο του
παπα-Χρόνη, έπειτα για μια εκτεταμένη
περίοδο μετά το θάνατο του παπα-Αναστάση Μαλαβάζου στη δεκαετία του
1960, και τελικά μετά από το θάνατο
του παπα-Βαγγέλη Μαλτέζου που η Καρίτσα μοιραζότανε με την Καλλιθέα
(Ζαραφώνα).
Έτσι οι Καριτσιώτες χαιρέτησαν με μεγάλη χαρά την χειροτόνηση του
Δημητρίου Χρόνη την Τρίτη, 3 του
Νοέμβρη το 1874. «Επιτέλους έχουμε
δικό μας παπά πάλε», φώναξαν με χαρά.
Παρόμοιες σκηνές σημειώθηκαν πενήντα έξι χρόνια αργότερα, το 1930,
στην χειροτόνηση του Αναστάση Μαλαβάζου το 1930, και πάλε 73 χρόνια μετά την
Κυριακή, 5 του Γενάρη, στην χειροτόνηση του σημερινού Χρήστου
Καρυδόγιαννη. Ο κατάλογος των παπάδων
που έχουν λειτουργήσει στην Καρίτσα, όσο μπορεί να καθοριστεί, από τα
διαθέσιμα αρχεία είναι ο ακόλουθος:
Παναγιώτης Μαλαβάζος (-1870)
Παναγιώτης
Λογοθέτης (1869-1874)
Δημήτρης
Χρόνης (1874-1927)
Αναστάσης
Μαλαβάζος (1930-1964)
Νικόλαος
Χιώτης
Βαγγέλης
Μαλτέζος (1978-1996)
Σπύρος
Πλαγάκης
Χρήστος
Καρυδόγιαννης (2003-)
|
From the earliest of
times, long before Karitsa had its own schoolteacher, its own council
president and even its own field's warden there was always someone to whom
the villagers looked up to and afforded the most privileged social status.
Dressed in all-embracing black robes and high hat with long beard and long
hair tied in a classical clerical bun he stood out wherever he went. He was indeed seen as a village leader who
helped satisfy the spiritual needs of all villagers. Apart from conducting liturgies on Sundays,
vespers on Saturdays at sunset and feast days the villagers turned to him to
perform the sacraments as desired during the good times and the bad, in
sickness and in health, from the cradle to the grave. These include baptisms, weddings,
confessions, funerals and the like. No
wonder a village without its priest displays a great deal of social grief and
anxiety. As the old adage has it, “A
home without a lady is like a church with a priest!”
The village found itself
in such a predicament, without a priest, a number of times in its history,
most notably in the early 1870s after the death of papa-Panagiotis Malavazos,
in the late 1920s after the death of papa-Dimitris Chronis, for an extended
period after the death of papa-Anastasi Malavazos in the the 1960s and
finally after the death of papa-Vangeli Maltezos whom Karitsa was sharing with Kalithea (Zaraphona). Hence the people of Karitsa greeted with
great joy the ordination of Dimitrios Chronis on Tuesday November 21,
1874. "At last we have our own
priest once again", they shouted in delight. Similar scenes were witnessed fifty-six years
later, in 1930, after the ordination of papa-Anastasis and again 73 years
after that in 2003 after the ordination of the current priest papa-Spyros
Karidoyiannis. The complete list of priests to have conducted liturgies in
Karitsa as far as can be determined from available records is as follows:
Panagiotis Malavazos (-1870)
Panagiotis
Logothetis (1869-1874)
Dimitris
Chronis (1874-1927)
Anastasis Malavazos
Nikolaos Hiotis
Vangelis
Maltezos (1978-1996)
Spiros Plagakis
Christos Karidoyiannis (2003-)
|
|
Παπα-Παναγιώτης
Μαλαβάζος (-1870)
|
Papa-Panagiotis Malavazos (-1870)
|
|
Ο παλαιότερος παπάς για τον οποίον γνωρίζουμε κάτι είναι ο
παπα-Παναγιώτης Μαλαβάζος που λειτουργούσε στην Αγία Παρασκευή, την τότε
κυρία εκκλησία του χωριού, κατά τα μέσα του προπερασμένου αιώνα. Θεωρείται ότι είχε τέσσερα παιδιά, δύο
γιους και δύο κόρες. Μάλιστα το 1869 ο
ίδιος τέλεσε το γάμο της μικρότερης κόρης, της Καλλιόπης, με τον Αλεποχωρίτη,
Δημήτριο Χρόνη, που προοριζόταν λίγα χρόνια αργότερα να ακολουθήσει τα βήματα
του πεθερού του ως παπάς της Καρίτσας. Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς πέθανε ο
παπα-Παναγιώτης. Πιθανολογείται να
απεβίωσε στα μέσα του 1870 αφού σύμφωνα με το βιβλίο γάμων της ενορίας στις
19 του Μάη του χρόνου εκείνου ο παπα-Παναγιώτης τέλεσε δυο γάμους που αποδείχτηκαν
και οι τελευταίοι του. Πρόκειται για
το γάμο της Αγγελικώς Κωνσταντίνου Μαλαβάζου (Ρουμάνου) με τον Κοσμίτη
Κωνσταντίνο Απαλοδήμα και το γάμο του
Θανάση Γιάννη Αντώνη (Θανασαντώνη) με την Κατερίνα Γεωργίου Τούντα.
|
The earliest priest about
whom we know is papa-Panagiotis Malavazos who served at Agia Paraskevi, the
then main church of the village, in the mid 1800s. It is believed that he had four children,
two sons and two daughters. In 1869
one of the girls, Kalliopi, married Dimitrios Chronis of Alepochori who was
destined to follow in the footsteps of his father-in-law as priest of
Karitsa. It is not known when papa-Panagiotis died. It is thought he died towards the middle of
1870 since according to the marriages register of the parish on 19 May of
that year papa-Panagiotis officiated in his last two weddings, that of
Angeliko Κonstantinou Malavazos (Roumanos) to Konstantinos Apalodimas from
Kosmas and the marriage of Thanasis Yianni Antonis (Thanasantonis) to
Κaterina Georgiou Tountas.
|
|
Παπα-Παναγιώτης
Λογοθέτης (1869-1874)
|
Papa-Panagiotis Logothetis (1869-1874)
|
|
Ακριβώς πέντε μήνες αργότερα ο γάμος του Παναγιώτη Γιάννη Αντώνη
(Παναγιωταντώνη) με τη Μηλίτσα Νικολάου Μαλαβάζου τελέστηκε από τον
παπα-Παναγιώτη Λογοθέτη για τον οποίον δεν βρίσκονται άλλα στοιχεία εκτός ότι συνέχισε να παντρεύει και να
βαφτίζει Καριτσιώτες από τα μέσα του 1870 μέχρι και το τέλος του 1874.
|
Five months later the
wedding of Panagiotis Yianni Antonis (Panagiotantonis) and Militsa Nikolaou
Malvazos was performed by papa-Panagiotis Logothetis about whom nothing else
is known except that he continued to marry and baptise Karitsiotes from mid
1870 to the end of 1874.
|
|
Παπα-Δημήτρης
Χρόνης (1874-1928)
|
Papa-Dimitris Chronis
(1874-1928)
|
|
Ο Δημήτριος Χρόνης, γαμπρός του παπα-Παναγιώτη Μαλαβάζου, γεννήθηκε
στο Αλεποχώρι το 1842, μόλις 17 χρόνια μετά την απελευθέρωση. Σε ηλικία 27
χρονών το 1869 παντρεύτηκε την 20χρονη Καλλιόπη, μικρότερη κόρη του τότε παπά
της Καρίτσας, Παναγιώτη Μαλαβάζου. Φαίνεται ότι αρχικά το νέο ανδρόγυνο
εγκαταστάθηκε στο Αλεποχώρι αφού δύο από τα παιδιά τους, ο Γεώργιος και η
Φωτεινή, γεννηθήκανε εκεί. Η οικογένεια μετακόμισε μόνιμα στην Καρίτσα προς
το τέλος του 1874 όταν ο Δημήτρης χειροτονήθηκε και διαδέχτηκε τον πεθερό του
στο αξίωμα του ιερέα της Καρίτσας. Αυτό πιστοποιήθηκε με σχετική χειρόγραφη
δήλωση της 3 Νοεμβρίου 1874 που εκδόθηκε από τον επίσκοπο του Γυθείου.
Από τότε, γνωστός απλά ως «Παπά-Χρόνης», υπηρέτησε την ενορία του
χωριού για 53 χρόνια, 46 στον Άγιο Κωνσταντίνο και εφτά στην
Βαγγελίστρα. Παρά το γεγονός ότι η
επιγραφή του μνημείου του παπα-Χρόνη πίσω από το Ιερό της Βαγγελίστρας
γράφει, «ΕΝΘΕΔΕ ΚΕΙΤΑΙ ΔΗΜ ΙΕΡΕΥΣ ΧΡΟΝΗΣ ΓΕΝΝΗΘΕΙΣ ΕΝ ΕΤΕΙ 1842 ΚΑΙ
ΧΕΙΡΟΤΟΝΗΘΕΙΣ ΤΟ ΕΤΟΣ 1872 ΑΠΕΒΙΩΣΕ ΤΗ 18 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1927» ο λιθοπελεκητής
φαίνεται να χάραξε λάθος στοιχεία στην μαρμάρινη ταφόπλακα αφού τεκμηριωμένα
ενδεικτικά μαρτυρούν ότι χειροτονήθηκε στις 3 του Νοέβρη1874 και απεβίωσε
στις 19 του Γενάρη1928.
Φαίνεται
στα τελευταία του χρόνια τα βαριά γεράματα δεν του επιτρέπανε να κάνει όλα τα
μυστήρια. Το βιβλίο αποβιώσεων της
ενορίας τον αναφέρει για τελευταία φορά να τελεί την κηδεία της 90χρόνης
Διαμάντως Σπύρου Χαγιά στις 28 του Οκτώβρη 1927, ενώ 11 μήνες νωρίτερα, στις
26 του Σεπτέμβρη 1926, φαίνεται να τέλεσε το γάμο του Κουνουπιώτη Ηλία
Χελιώτη με την Καριτσιώτα Βενέτα Γεωργίου Μαλαβάζου. Ο παπα-Χρόνης απεβίωσε
στα 85 του χρόνια, το 1928.
Ο
παπα-Χρόνης και ο παπα-Αναστάσης Μαλαβάζος που τον διαδέχτηκε είναι κι οι δυο
θαμμένοι σύμφωνα με την παράδοση πίσω από το Ιερό της πολιούχου Βαγγελίστρας.
|
Dimitrios Chronis, son in
law of papa-Panagiotis Malavazos, was born in Alepochori in 1842, just 17
years after liberation. He was aged 27 when in 1869 he married 20-year-old
Kalliopi, the youngest daughter of the then Karitsa priest, Panagiotis
Malavazos. It appears that initially the couple set up household in
Alepochori as two of their children, Georgios and Photini, were born there.
The family settled permanently in Karitsa towards the end of 1874 when
Dimitris succeeded his father in law and was ordained the priest of the
village. This was certified by the handwritten letter from the bishop of Gythio
dated 3 November 1874.
From then on, he, who was
simply known as “papa-Chronis”, served the village parish for 53 years, 46 at
Agios Konstantinos and seven at Vangelistra.
Despite the fact that the inscription on his tomb behind the Sanctuary
of Vangelistra writes “HERE LIES REV. DMITRIOS CHRONIS BORN 1842 ORDAINED
1872 DIED 18 JANUARY 1927” the stone engraver appears to have carved
incorrect details on the marble tombstone since verified records reveal he
was ordained on 3 November 1874 and died on 19 January 1928, aged 85.
It appears that in his
last years old age prevented him from performing all sacraments. The Register of Deaths records him for the
last time conducting the funeral service of 90-year-old Diamando Spirou
Hagias on 28 October 1927 while eleven months earlier, on 26 September 1926,
it appears that he performed his last wedding, that of Elias Heliotis, from
Kounoupia, to Veneta Georgiou Malavazos from Karitsa.
Papa-Chronis and
papa-Anastasis Malavazos who succeeded him are both buried, in line with
Orthodox tradition, behind the sanctuary of the patron church Vangelistra.
|
|
Παπα-Αναστάσης Μάλιος, παπα-Γιώργης Σκεύης και λοιποί (1916-1930)
|
Papa-Anstasis Malios,
papa-Georgis Skevis and others (1916-1930)
|
|
Μετά το θάνατο του παπα-Χρόνη, τον Γενάρη του 1928, μέχρι τη
χειροτόνηση του παπα-Αναστάση Μαλαβάζου, το 1930, για κάπου δύο χρόνια το
χωριό έμεινε δίχως παπά και τα μυστήρια στην Καρίτσα φαίνεται να μοιράζονται
παπάδες από τα διπλανά χωριά. Δύο που
αναφέρονται είναι ο παπα-Αναστάσιος Μάλιος του Αλεποχωριού και ο παπα-Γιώργης
Σκεύης, πιθανώς του Γερακιού.
Στα τελευταία χρόνια του παπα-Χρόνη τέσσερις άλλοι παπάδες αναφέρονται
επίσης στο βιβλίο γάμων της Καρίτσας
να τελούν στέψεις. Πρόκειται για τον
παπα-Δημήτρη Καλαφάτη και τον παπα-Γιώργη Δρουγγάνη, κι οι δυο της Κουνουπιάς,
το 1916 και το 1917 αντίστοιχα, τον παπα-Κωνσταντίνο Σαρρή της Χούνης το
1922, τον παπα-Αναστάση Μάλλιο του Αλεποχωριού το 1923 και παπά-Άνθιμο πάλε
της Κουνουπιάς ο οποίος τέλεσε τρεις στέψεις το 1925.
Ενώ τα παραπάνω μυστήρια όλα τελέστηκαν στις εκκλησίες της Καρίτσας,
στον Άγιο Κωνσταντίνο και στην Βαγγελίστρα, εφόσον σε κάθε περίπτωση οι νύφες
ήταν από τα αντίστοιχα διπλανά χωριά,
ενδεχομένως οι παπάδες τους προσκαλέστηκαν
να τελέσουν τις στέψεις.
|
After the death of
papa-Chronis, in January 1928, until
the ordination of papa-Anastasis Malavazos, in 1930, for about two years the
village was without a priest and sacraments performed in
Karitsa seem to have been shared by papa-Anastasis Malios of Alepochori
and papa-Giorgis Skevis, possibly of Geraki.
In the final years of
papa-Chronis four other priests are also mentioned in the Marriages Register
of Karitsa officiating in weddings.
They are papa-Dimitris Kalafatis and papa-Giorgis Drouganis both of
Kounoupia in 1916 and 1917 respectively, papa-Konstantinos Sarris of Houni in
1922, papa-Anastasis Malios of Alepochori in 1923 and a papa-Anthimos again
from Kounoupia in three weddings during 1925.
While the above
sacraments were all performed in the churches of Karitsa, Agios Konstantinos
and Vangelistra, since all involved brides from each of the above neighbouring
villages it is likely their priests were invited to perform the ceremonies.
|
|
Παπα-Αναστάσης
Μαλαβάζος (1930-1964)
|
Papa-Anastasis Malavazos
(1930-1964)
|
|
Σχεδόν αμέσως μετά το θάνατο του παπα-Χρόνη η Ιερά Μητρόπολη
Μονεμβασίας και Λακεδαίμονος στην οποία υπαγότανε η ενορία της Καρίτσας
ξεκίνησε τη διαδικασία για τη διαδοχή του.
Βλέπετε δίπλα δύο σχετικά έγγραφα.
Το πρώτο της 15ης Ιουνίου 1928 αφορά την κοινοποίηση
πρόσκλησης με την οποία ζητείται η
υποβολή προτάσεων υποψηφίων για τη θέση του ιερέα της Καρίτσας. Το δεύτερο αφορά τη δήλωση του
προτεινόμενου υποψήφιου Αναστασίου Κωνσταντίνου Μαλαβάζου περί αποδοχής της
θέσεως και την ανακήρυξή του ως υποψήφιου εφημέριου, και διατάσσεται η
διενέργεια εκλογής για την 31 του Μάρτη 1929.
Παρόλα
αυτά, ο Αναστάσιος Μαλαβάζος δε χειροτονήθηκε μέχρι το 1930. Τότε ανέλαβε την Βαγγελίστρα όπου
λειτούργησε μέχρι το θάνατό του, 67 χρονών, το 1964. Το βιβλίο αποβιώσεων τον αναφέρει για πρώτη
φορά να τελεί την κηδεία του 28χρονου Αθανάσιου Κωνσταντίνου Μαλαβάζου στις
25 Ιουλίου 1930. Πρώτος του γάμος ήταν
στις 28 Ιουνίου 1931 η στέψη του Παναγιώτη Νικολάου Αντωνίου με την Ελένη
Γεωργίου Μαλαβάζου και κουμπάρο το Δημήτρη Γραμματικάκη. Το δε τελευταίο του μυστήριο, στις 5 του
Γενάρη 1964, ο γάμος του Αναστάση Γεωργίου
Θεοδωρακάκου από την Καρίτσα με τη Γιαννούλα Βασίλη Μήτρη από τα Βελωτά λίγο
πριν τα νιογάμπρια φύγουν για την Αυστραλία.
Σε
συζητήσεις με παλαιότερους χωριανούς για τον παπα-Αναστάση χίλιεςδυο
γλυκόπρικες αναμνήσεις από τα παλιά κείνα χρόνια πλημμυρίζουν το νου. Κανείς
δε ξεχνά τα χρόνια της πείνας και της απελπισίας στη δεκαετία του σαράντα
κατά τη γερμανική κατοχή και τον μετέπειτα εμφύλιο σπαραγμό όταν το σχολείο
έμεινε δίχως δάσκαλο. Ο παπα-Αναστάσης
το κράτησε ανοιχτό να μάθει τα παιδιά τα πιο βασικά όπως κι όπως αυτός
μπορούσε.
Οι πιο
τρυφερές αναμνήσεις τον έχουν μέρος της παρέας στη ταβέρνα να παίζει χαρτιά,
να του αρέσει ο καλός μεζές και το ποτήρι.
Στις ελαφρύτερες στιγμές μετά από κάμποσα ποτηράκια για να διασκεδάσει
αστειευότανε, «Δεν έγινα παπάς για να αγιάσω, έγινα για να ζήσω!» Τέτοιες τολμηρές αποκαλύψεις ωστόσο δεν
μείωναν με κανένα τρόπο τον σεβασμό των χωριανών προς τον παπά τους.
Πολλοί
ακόμα θυμούνται κάποτε στη δεκαετία του πενήντα όταν είχε κάνει πολύ καιρό να
βρέξει και φοβούνταν για τη σοδιά της χρονιάς. Τότε απελπισμένος ο παπα-Αναστάσης μάζεψε
όλους τους χωριανούς και τους πήγε πορεία στα χωράφια ψέλνοντας «Κύριε
ελέησον, Κύριε ελέησον…» σ’ όλη τη διαδρομή. Επικεφαλής της Λιτανείας αυτής
ήταν φυσικά ο ίδιος. Αμέσως πίσω ήτανε
τα πιο γεροδεμένα παλικάρια που περιφέρανε τις εικόνες της εκκλησίας και πιο
πίσω στη γραμμή οι λοιποί χωριανοί. Πίστευαν έτσι ο Θεός θα άκουγε τη
συλλογική προσευχή της κοσμοσυρροής και θα έστελνε την πολυπόθητη βροχή, αλλά
κανείς δε θυμάται την επιτυχία ή όχι της δραματικής αυτής πρωτοβουλίας του
παπα-Αναστάση.
|
Immediately after the
death of papa-Chronis the Holy Archdiocese of Monemvasia and Lakedemonos,
where the parish of Karitsa jurisdictionally belonged, began the process for his
succession. See two related documents
reproduced here; the first dated 15 June 1928 inviting nomination of
candidates for the position of parish priest of Karitsa, whilst the second is
an acceptance statement by the nominated candidate Anastasios Κonstantinou
Malavazos and the proclamation of him as the candidate priest in the election
to be conducted on 31 March 1929.
Despite all this,
Anastasios Malavazos was not ordained until 1930. It was then that he took over at Vangelistra
and served until his death, aged 67, in 1964. The Register of Deaths records him for the
fist time conducting the funeral service of 28-year-old Athanasios
Constantinou Malavazos on 25 July 1930.
The first wedding he conducted, on 28 June 1931, was the marriage of
Panagiotis Nikolaou Antoniou and Eleni Georgiou Malavazos with koumbaros
Dimitis Grammatikakis. The last
sacrament he performed, on 5 January 1964, was the marriage of a local young
man Anastasis Georgiou Theodorakakos to a Velota girl Yiannoula Vasili Mitris
before the newlyweds migrated to Australia.
In talks with older
villagers about papa-Anastasis a thousand and one bittersweet memories from
old times come flooding back. Nobody
has forgotten the years of hunger and desperation in the ‘40s during the
German occupation and the ensuing civil war when the school was left without
a teacher. Papa-Anastasis kept the
school going and taught the children the very basics as best he could.
The fondest memories are of him being part of the parea at the
taverna with the men of the village: playing cards, enjoying mezedes and
drinking. In lighter moments when he
had had a few drinks to entertain he would jest, “I did not become a priest
to be blessed, I became a priest to live!”
Such daring statements however did not in any way diminish the
villagers respect for their priest.
Many also recall sometime
in the mid fifties when it had not rained for a long time and they feared for
the year’s crop. It was then that a
desperate papa-Anastasis gathered all the villagers and took them on a march
through the tilling fields, chanting all the way, “Kyrie eleisan, Kyrie
eleisan…” He, of course, was at the
head of the procession, immediately followed by the strongest youths carrying the
church icons and further back in line came the rest of the village folk. They believed God would listen to the
collective prayers of the parading throng and would send rain, though old
memories cannot recall the success or otherwise of papa-Anastasi’s dramatic
initiative.
|
|
Παπα-Νικόλαος
Χιώτης
|
Papa-Nikolaos Hiotis
|
|
Από το 1964 και μετά στην Βαγγελίστρα λειτουργούσαν περιοδικά ή σε
ταχτική βάση παπάδες από άλλα χωριά. Για αρκετό καιρό ο παπα-Νικόλαος Χιώτης
από τα Νιάτα λειτουργούσε στην Καρίτσα και στο Αλεποχώρι αλλά έμενε στο
Αλεποχώρι. Πήρε σύνταξη και πέθανε στο Βαφειό της Σπάρτης, στην κόρη του που
έμενε εκεί.
|
After 1964, services at
Vangelistra were conducted periodically or on a regular basis by visiting
priests from other villages. For quite
some time papa-Nikolaos Hiotis who was originally from Niata but lived in
Alepochori conducted services at both
Karitsa and Alepochori. On retirement he went to live with his daughter at
Vaphio near Sparti where he died.
|
|
Παπα-Βαγγέλης Μαλτέζος (1978-1996)
|
Papa-Vangelis Maltezos
(1978-1996)
|
|
Το 1978 την ενορία ανάλαβε παπα-Βαγγέλης Μαλτέζος ο οποίος λειτούργησε
18 χρόνια στην Καρίτσα και στην Καλλιθέα (Ζαραφώνα). Ερχότανε Σάββατο δείλι,
έκανε εσπερινό και έφευγε την άλλη μέρα, την Κυριακή, μετά τη
λειτουργία. Μία Κυριακή ερχότανε στην
Καρίτσα και την άλλη λειτουργούσε στη Ζαραφώνα. Ο παπα-Βαγγέλης πέθανε το
1996.
|
In 1978 the parish was
taken over by papa-Vangelis Maltezos who served for 18 years in both Karitsa
and in Kalithea (Zaraphona). He would
come at sundown on alternate Saturdays, conduct Vespers services, sleep over
and live the following day after Sunday Mass. One Sunday he would come to
Karitsa and the following he would conduct church service in Kalithea. Papa-Vangelis died in 1996.
|
|
Παπα-Σπύρος Πλαγάκης
|
Papa-Spiros Plagakis
|
|
Μετά τον παπα-Βαγγέλη για έξι-εφτά χρόνια ερχότανε ο παπα-Σπύρος
Πλαγάκης. Ήταν από την Καλλιθέα (Ζαραφώνα) και έμενε στο Βρονταμά. Σταμάτησε
γιατί πήρε σύνταξη.
|
After papa-Vangelis, for
about six or seven years papa-Spiros Plagakis was a visiting priest. He was from Kallithea (Zaraphona) but lived
in Vrondamas. He stopped coming when
he retired.
|
|
Παπα-Χρήστος Καρυδόγιαννης (2003-)
|
Papa-Christos
Karidoyiannis (2003-)
|
|
Ο σημερινός παπα-Χρήστος Καρυδόγιαννης, είναι από το Έλος και μένει
στο Βρονταμά. Ανάλαβε την ενορία στις 5 του Γενάρη 2003. Χειροτονήθηκε διάκος στην Καρίτσα, με
μεγάλο πανηγύρι στις 28 του Δεκέμβρη 2002.
Παπάς χειροτονήθηκε μια βδομάδα αργότερα στο μοναστήρι των Αγίων
Σαράντα της Χρύσαφας. Τη χειροτόνηση
του νέου παπά της Καρίτσας είχαν πάει και παρακολούθησαν πολλοί χωριανοί
ενορίτες, ίσως περισσότεροι από 50.
Την ίδια στιγμή, 50 χιλιόμετρα από εκεί, στην Καρίτσα, οι υπόλοιποι συγχωριανοί
έβγαζαν κι αυτοί κάποιο στεναγμό ανακούφισης αφού το μικρό τους χωριό είχε
και πάλε παπά.
|
The current priest,
papa-Christos Karidoyiannis , originally from Elos, is a resident of
Vrondamas. He took charge of the
parish on 5 January 2003. He was
ordained a deacon during grand celebrations in Karitsa on 28 December 2002
and one week later received holy orders as a priest at the monastery of Agion
Saranta in Chrysafa. The ordination of
the new priest of Karitsa was attended by as many as 50 parishioners from the
village. At the same time 50
kilometres away, in Karitsa, the rest of their fellow villagers breathed a
collective sigh of relief since their small village once again had its own
priest.
|
|
6/1/2007
|
Ο καιρός στο χωριό μας
Εκκλησίες Churches
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου