Στα Χνάρια των Προγόνων: Πυροβολισμός την Πρωτομαγιά του 1914 συγκλονίζει την οικογένεια Μαλαβάνσος!

Το άρθρο που ακολουθεί βασίζεται στη συγκεντρωτική έρευνα των Οικογενειακών Δέντρων του Νότιου Πάρνωνα, κυρίως του Στέλιου Χαγιά, αξιοποιώντας αρχειακές και οικογενειακές πηγές.

Το απόκομμα από εφημερίδα κάτω δεξιά προέρχεται από την Δε Οιλ Σίτι Βίζιτορ της 2ας Μαΐου 1914 και αναφέρει ότι, το προηγούμενο βράδυ, την Πρωτομαγιά του 1914, ο Εντ Μαλαβάνσος πυροβολήθηκε στο Κούντζε, Τέξας από τον γαμπρό του, Τζον Κάτμπερθ, στο γραφείο του παγοποιείου Μαλαβάνσου.

Εντ Μαλαβάνσος πυροβολήθηκε

Κάτω από τον τίτλο «Εντ Μαλαβάνσος πυροβολήθηκε», το ρεπορτάζ αναφέρει:

Σε μια διαφωνία χτες το βράδυ μεταξύ του Εντ Μαλαβάνσου και του γαμπρού του, Τζον Κάτμπερθ, ο πρώτος πυροβολήθηκε στην κοιλιά με πιστόλι διαμετρήματος 38.
Ο Μαλαβάνσος, συνοδευόμενος από τον Δρ. Π. Σ. Ράσελ, τη σύζυγό του και τον μικρό γιο του, καθώς και από τον αδελφό του Τζορτζ, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο του Μπεμόντ όπου έγινε επέμβαση. Παρά το γεγονός ότι αναφέρεται πως το τραύμα είναι πολύ σοβαρό, ο γιατρός λέει ότι έχει πιθανότητες να επιζήσει.
Ο Κάτμπερθ συνελήφθη και μεταφέρθηκε στο Κούντζε από τον σερίφη Τζόρντον, ο οποίος βρισκόταν εκεί εκείνη τη στιγμή. Η διαμάχη συνέβη στο γραφείο του παγοποιείου Μαλαβάνσος και την παρακολούθησαν η σύζυγος, ο λογιστής Τζο Ντεβέρ και άλλοι παρευρισκόμενοι.
Αυτή η θλιβερή τραγωδία σκίασε ολόκληρη την πόλη, καθώς ο κύριος Μαλαβάνσος ήταν ιδιαίτερα αγαπητός από όλες τις κοινωνικές τάξεις.

Αρχεία Οικογενειακών Δέντρων Νότιου Πάρνωνα

Όνομα: Ed Malavansos (διαβατηρίου: Αναστάσιος Μαλαβάζος)
Ημερομηνία και τόπος γέννησης: 26η Μαρτίου 1867, Γεράκι
Ημερομηνία και τόπος θανάτου: 5η Μαΐου 1914, Beaumont, Texas

Γονείς:

·         Πατέρας: Διαμαντής Αναστασίου Μαλαβάζος (γεννημένος στην Καρίτσα το 1834 – απεβίωσε στις 5η Δεκεμβρίου 1909, στο Γεράκι)

·         Μητέρα: Διαμαντούλα Πουλίτσα (γεννημένη το 1842 – απεβίωσε στις 28η Ιανουαρίου 1880, στο Γεράκι)

Γάμος:

·         Σύζυγος: Sarah Brace

·         Τόπος και ημερομηνία γάμου: Galveston Island, Texas, 9η Μαΐου 1899

Βιογραφικό υπόβαθρο

Οικογενειακά Δέντρα του Νότιου Πάρνωνα

Γέννηση και πρώτα χρόνια
Ο Αναστάσιος Αδαμάντιου Μαλαβάζος, γνωστός στις Ηνωμένες Πολιτείες ως Ed Malavansos, γεννήθηκε στο Γεράκι Λακωνίας στις 26 Μαρτίου 1867. Βαπτίστηκε στις 18 Ιανουαρίου 1868 από τον ιερέα Ιωάννη Παπακώνστα, με νονό τον Θανάση Κατσάμπη.

Μετανάστευση και πρώτα επαγγελματικά βήματα στο Τέξας
Το 1886 ο Ed μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες και εγκαταστάθηκε στο Χιούστον του Τέξας. Τα δημοτολόγια της πόλης για τα έτη 1894–1895 τον καταγράφουν ως ζαχαροπλάστη (candy maker), κάτοικο της οδού Caroline 412, μαζί με τα αδέλφια του Γιώργο (γενν. 1869) και Χρήστο (γενν. Δεκ. 1873). Τα πρώτα αυτά βήματα αποτυπώνουν το εργατικό και ανήσυχο πνεύμα των Ελλήνων μεταναστών του ύστερου 19ου αιώνα, που ξεκινούσαν από μικρά επαγγέλματα για να εξελιχθούν σταδιακά σε ευρύτερες εμπορικές δραστηριότητες.

Οικογενειακή ζωή
Στις 9 Μαΐου 1899 ο Ed παντρεύτηκε τη Sarah, καταγεγραμμένη ως Sadie L. Smith, στο νησί Galveston. Το 1910 το ζευγάρι ζούσε στο Sour Lake της κομητείας Hardin, Τέξας. Οι απογραφές παρουσιάζουν τον Ed, 44 ετών, παντρεμένο, ιδιοκτήτη σαλούν και αρχηγό ενός πολυπρόσωπου νοικοκυριού, στο οποίο περιλαμβάνονταν ο δεκάχρονος γιος τους Edward, ενοικιαστές δωματίων και προσωπικό ξενοδοχείου. Στο σπίτι ο Ed μιλούσε ελληνικά, ενώ η Sarah αγγλικά. Για τη Sarah επρόκειτο για δεύτερο γάμο.

Επιχειρηματική δράση: σαλούν και εμπόριο πάγου
Ο Ed και ο αδελφός του Χρήστος διατηρούσαν τελικά σαλούν στη διεύθυνση Milam 419 στο Χιούστον. Πριν από αυτό, η οικογένεια είχε ασχοληθεί και με το εμπόριο πάγου, μια ζωτικής σημασίας δραστηριότητα στο Τέξας της εποχής, όταν τα οικιακά ψυγεία λειτουργούσαν με παγοκολώνες που έπρεπε να ανανεώνονται τακτικά. Επιχειρηματίες όπως ο Ed αξιοποίησαν την ευκαιρία, πουλώντας σνακ, αναψυκτικά και αργότερα μπίρα, δημιουργώντας ταυτόχρονα μικρούς κοινωνικούς πυρήνες όπου οι άνθρωποι αντάλλασσαν νέα, έπαιζαν ντόμινο και ένιωθαν μέρος μιας κοινότητας.

Θάνατος και κληρονομιά
Η ζωή του Ed Malavansos έμελλε να τελειώσει τραγικά και βίαια. Στις 4 Μαΐου 1914, ύστερα από διαπληκτισμό με τον γαμπρό του John Cutbirth, στο γραφείο της παγοποιίας Malavansos στο Beaumont, δέχθηκε πυροβολισμό στην κοιλιακή χώρα με περίστροφο διαμετρήματος .38. Μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο νοσοκομείο του Beaumont, συνοδευόμενος από τον γιατρό P. S. Russell, τη σύζυγό του, τον μικρό τους γιο και τον αδελφό του Γιώργο, όπου και χειρουργήθηκε. Παρά τις αρχικές ελπίδες, υπέκυψε στα τραύματά του στις 5 Μαΐου 1914, σε ηλικία περίπου 45 ετών. Την περίοδο εκείνη ο ίδιος και η Sarah κατοικούσαν στην οδό Harrisburg 4204, στο Χιούστον. Ενταφιάστηκε την επόμενη ημέρα στο κοιμητήριο Glenwood, στο Όστιν του Τέξας.  Εκεί, πάνω σε μια ήσυχη επιτύμβια στήλη, η ζωή του θυμάται με τρυφερότητα:

“

ED. D. MALAVANSOS
Born Dec. 20, 1869
Died Jan. 6, 1914.

Tis hard to break the tender cord
When love has nothing now to dread.
'Tis hard to speak the words, ‘farewell,’
When paradise awaits the dead.
We must not grieve as others do,
Though torn away our blighted lives.
In the peace of God's embrace
Past the memorial be preserved.”

— ✤ —

«Δύσκολο είναι να σπάσει η τρυφερή κλωστή
Όταν η αγάπη πια δεν φοβάται τίποτα.
Δύσκολο είναι να πει κανείς τις λέξεις, «αντίο»,
Όταν ο παράδεισος περιμένει τους νεκρούς.
Δεν πρέπει να θρηνούμε όπως οι άλλοι,
Αν και η ζωή μας κόπηκε βίαια.
Στην ειρήνη της θείας αγκαλιάς
Το μνημείο να διατηρηθεί.»

Η εφημερίδα The Oil City Visitor (Beaumont, 2 Μαΐου 1914) ανέφερε ότι ο Ed ήταν «αγαπητός σε όλες τις κοινωνικές τάξεις» και χαρακτήριζε το περιστατικό «θλιβερή τραγωδία» που σκίασε ολόκληρη την πόλη.

Σύνοψη
Ο Ed Malavansos αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της ανθεκτικότητας και του επιχειρηματικού δαιμονίου των Ελλήνων μεταναστών στο Τέξας των αρχών του 20ού αιώνα. Από τη ζαχαροπλαστική στο Χιούστον έως τα σαλούν και το εμπόριο πάγου, έχτισε μια ζωή βασισμένη στη σκληρή δουλειά, την οικογένεια και τη συμμετοχή στην κοινότητα, προτού κοπεί πρόωρα και βίαια. Η ιστορία του προσφέρει ένα ζωντανό παράθυρο στις εμπειρίες των Ελλήνων μεταναστών στον αμερικανικό Νότο, ανάμεσα στην εργασία, την κοινωνική ζωή και την οικογένεια, στο γύρισμα του αιώνα.

The Oil City Visitor, Beaumont, Texas – 2 Μαΐου 1914
Ο Ed Malavansos πυροβολήθηκε
Σε καβγά που σημειώθηκε χθες το βράδυ μεταξύ του Ed Malavansos και του γαμπρού του John Cutbirth, ο πρώτος πυροβολήθηκε στην κοιλιακή χώρα με περίστροφο διαμετρήματος .38. Ο Malavansos, συνοδευόμενος από τον γιατρό P. S. Russell, τη σύζυγό του, τον μικρό τους γιο και τον αδελφό του Γιώργο, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο του Beaumont, όπου υποβλήθηκε σε εγχείρηση. Αν και το τραύμα χαρακτηρίζεται πολύ σοβαρό, ο γιατρός δήλωσε ότι υπήρχαν ελπίδες επιβίωσης. Ο Cutbirth συνελήφθη και μεταφέρθηκε στο Kountze από τον σερίφη Jordan, ο οποίος βρισκόταν στην περιοχή. Το επεισόδιο σημειώθηκε στο γραφείο της παγοποιίας Malavansos και έγινε παρουσία της συζύγου του, του λογιστή Joe Devere και άλλων παρευρισκομένων. Η θλιβερή αυτή τραγωδία σκίασε ολόκληρη την πόλη, καθώς ο κ. Malavansos ήταν αγαπητός σε όλες τις κοινωνικές τάξεις.

Δείτε το γενεαλογικό δέντρο του Ed Malavansos μέσα από τα Οικογενειακά Δέντρα του Νότιου Πάρνωνα, μια πρωτοβουλία που πραγμαοποιείται με τη βοήθεια του Παλλακωνικού Συλλόγου Νότιας Αυστραλίας «ο Λεωνίδας» και της Κοινότητας Καριτσιωτών Νότιας Αυστραλίας «Η Καρίτσα».

Μιλώντας για Ελληνισμό από την Αδελαΐδα: μια συνέντευξη ουσίας

«Γλώσσα, μνήμη και μουσική: τα νήματα που μας κρατούν ενωμένους πέρα από τους ωκεανούς.»

Με αφορμή την παρουσία τους αυτές τις ημέρες στην Αθήνα, ο πολύ καλός μας φίλος και απόγονος του Γερακίου, Παναγιώτης Μαυραειδής, μαζί με τη σύζυγό του περήφανης κρητικής καταγωγής, Χρυσούλα Μελισσινάκη, προσκλήθηκαν να μοιραστούν την ιστορία τους στο ελληνικό εθνικό ραδιόφωνο. Στις 15 Δεκεμβρίου 2025 φιλοξενήθηκαν στην εκπομπή «Κουβέντες Μακρινές» της Φωνής της Ελλάδας, προσφέροντας στους ακροατές μια ουσιαστική και συγκινητική αφήγηση της διαδρομής τους από την Ελλάδα στην Αδελαΐδα και της διαρκούς τους προσήλωσης στον Ελληνισμό της διασποράς.

Από τα στούντιο της Φωνής της Ελλάδας, η Χρυσούλα και ο Παναγιώτης μίλησαν με ειλικρίνεια για την απόφαση που πήραν πριν από 14 χρόνια να μεταναστεύσουν στην Αυστραλία, μια απόφαση που, όπως τόνισαν, δεν μετάνιωσαν ποτέ. Αναφέρθηκαν στις δυσκολίες της νέας αρχής, στις ευκαιρίες που συνάντησαν και στη διαχρονική σημασία της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού στην καθημερινή τους ζωή.

Κεντρικό θέμα της συζήτησης αποτέλεσε η ελληνόγλωσση εκπαίδευση στην Αδελαΐδα. Η Χρυσούλα, δασκάλα ελληνικών σε παιδιά και ενήλικες, μίλησε για τη χαρά αλλά και την ευθύνη της μετάδοσης της γλώσσας, καθώς και για την παιδεία ως ζωντανό δεσμό ανάμεσα στις γενιές και τις δυο πατρίδες.

Με ιδιαίτερη υπερηφάνεια αναφέρθηκαν επίσης στο Ελληνικό Μουσείο της Αδελαΐδας, το οποίο ίδρυσαν πριν από πέντε χρόνια. Το μουσείο έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς για τη συλλογική μνήμη και την πολιτιστική αφήγηση της παροικίας, ενώ μοιράστηκαν και τις τρέχουσες προσπάθειές τους για την εξασφάλιση μόνιμης στέγης για τη συλλογή, ένα καθοριστικό βήμα για τη διασφάλιση του μέλλοντός της.

Η συζήτηση ανέδειξε ακόμη το Melodia Adelaide, τον ελληνόγλωσσο ραδιοφωνικό σταθμό που δημιούργησε και λειτουργεί ο Παναγιώτης. Μέσα από τη μουσική, τις συνεντεύξεις και τα κοινοτικά προγράμματα, το Melodia Adelaide συνεχίζει να ενώνει τους Ελληνοαυστραλούς μεταξύ τους, με την Ελλάδα και με τον ευρύτερο ελληνικό κόσμο.

Η συνέντευξη αποτελεί μια δυνατή υπενθύμιση της ζωντάνιας της ελληνικής διασποράς και της σημασίας ανθρώπων που, αθόρυβα και με συνέπεια, χτίζουν πολιτιστικές γέφυρες ανάμεσα σε ηπείρους. Συγχαίρουμε θερμά τη Χρυσούλα Μελισσινάκη και τον Παναγιώτη Μαυραειδή για τον τρόπο με τον οποίο εκπροσώπησαν την παροικία μας, με γνώση, γενναιοδωρία και περηφάνια.

Οι χωριανοί και συντοπίτες στην πατρίδα, καθώς και οι συμπάροικοι στην Αδελαΐδα, μπορούν να παρακολουθήσουν ολόκληρη τη συνέντευξη διαδικτυακά, μέσω της on-demand πλατφόρμας της Φωνής της Ελλάδας: https://vog.ert.gr/ondemand/kouventes-makrines-me-ti-xrysoula-melissinaki-kai-ton-panagioti-mayraeidi-apo-tin-adelaida-15-12-25/

Νέα επιστήμονας από τα χωριά μας: Συγχαρητήρια στη Χριστίνα Ν. Ροζακλή

«Με επιμονή, αγάπη για τη γνώση και στήριξη οικογένειας, τα όνειρα βρίσκουν τον δρόμο τους.»

Με ιδιαίτερη χαρά και συγκίνηση συγχαίρουμε σήμερα τη Χριστίνα Ν. Ροζακλή για την επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών της στη Χημεία. Η αποφοίτησή της αποτελεί μια ξεχωριστή στιγμή, όχι μόνο για την ίδια και την οικογένειά της, αλλά και για τα χωριά μας, το Γεράκι και την Καρίτσα.

Από το Γεράκι στα πανεπιστημιακά έδρανα

Η Χριστίνα ξεκίνησε τις προπτυχιακές της σπουδές στο Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Από τα πρώτα της βήματα φάνηκε η αγάπη της για τη γνώση και η επιμονή της στον δρόμο της επιστήμης.

Μεταπτυχιακή πορεία και έρευνα με άρωμα Ελλάδας

Στη συνέχεια προχώρησε σε μεταπτυχιακές σπουδές στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου εκπόνησε τη διπλωματική της εργασία με τίτλο: «Προσδιορισμός των υδρόφιλων μεταβολιτών με χρήση αέριας χρωματογραφίας-φασματομετρίας μαζών κατά τη ζύμωση επιτραπέζιων ελιών της ποικιλίας Αθηναϊκή», η οποία ολοκληρώθηκε στις 15 Ιουνίου 2025. Πρόκειται για ένα επιστημονικό έργο που συνδέει τη χημεία με την ελληνική γη και την παραγωγή, αποδεικνύοντας πως η επιστήμη μπορεί να υπηρετεί την παράδοση και το μέλλον μαζί.

Λόγια καρδιάς από τους γονείς

Ιδιαίτερα συγκινητικά είναι τα λόγια των γονιών της, που ξεχειλίζουν αγάπη και υπερηφάνεια για την επιτυχία της Χριστίνας. Ο πατέρας της, Νίκος, γράφει:

«Συγχαρητήρια και καλή σταδιοδρομία, πάντα να πετυχαίνεις τους στόχους σου. Η αναμνηστική φωτογραφία από τη σημερινή ορκωμοσία έχει ήδη πάρει τη θέση της στο σαλόνι. Ο μπαμπάς θα είναι πάντα δίπλα σου για οτιδήποτε κι αν χρειαστείς.»

Με λόγια εξίσου τρυφερά, η μητέρα της, Αθανασία, εκφράζει την περηφάνια της:

«Πολλά συγχαρητήρια, Χριστινάκι μας. Καλή σταδιοδρομία να έχεις. Πάντα επιτυχίες στη ζωή σου. Είμαστε πολύ περήφανοι για σένα.»

Η ζεστασιά και η αφοσίωση των γονιών της προσθέτουν μια ξεχωριστή νότα σε αυτή τη σημαντική στιγμή της ζωής της Χριστίνας, κάνοντάς την ακόμα πιο αξέχαστη.

Υπερηφάνεια για τα χωριά μας

Η αποφοίτηση της Χριστίνας γεμίζει υπερηφάνεια την οικογένειά της, αλλά και όλους εμάς που βλέπουμε τα παιδιά των χωριών μας να προοδεύουν και να ανοίγουν τα φτερά τους. Τέτοιες στιγμές μας θυμίζουν ότι οι κόποι των οικογενειών, των τοπικών κοινοτήτων, και των σχολείων μας πιάνουν τόπο.

Καλή αρχή στο επόμενο κεφάλαιο

Ευχόμαστε στη Χριστίνα υγεία, δύναμη και κάθε επιτυχία στα επόμενα βήματά της, όπου κι αν την οδηγήσουν οι δρόμοι της επιστήμης και της ζωής. Είμαστε βέβαιοι πως θα συνεχίσει να μας κάνει περήφανους.

Θερμά συγχαρητήρια, Χριστίνα, και πάντα μπροστά!

Υρώ Μαλαβάζου (1969–2025)

Με βαθιά λύπη η Καρίτσα αποχαιρετά την Υρώ Μαλαβάζου, γεννημένη στο χωριό μας στις 1 Νοεμβρίου 1969. Η Υρώ υπήρξε πάντα μια ψυχή ζεστή και αφοσιωμένη, που διατήρησε σε όλη της τη ζωή ζωντανή την αγάπη και το ενδιαφέρον της για το γενέθλιο χωριό της.

Με το χαμόγελο, την καλοσύνη και την προσοχή της για τους γύρω της, η Υρώ άγγιξε τις καρδιές όλων όσων είχαν την τύχη να τη γνωρίσουν. Οι φίλοι, οι συγχωριανοί και οι συγγενείς της θα τη θυμούνται πάντα με αγάπη, και η απουσία της αφήνει ένα κενό που δεν θα καλυφθεί εύκολα.

Η μνήμη της Υρώς θα συνεχίσει να ζει στην καρδιά της Καρίτσας, μέσα από τις αναμνήσεις και τις στιγμές που μοιράστηκε με όσους την αγάπησαν.

Τα θερμά μας συλλυπητήρια στην οικογένεια.

Μνήμη, φύση και χωριά στα μονοπάτια του Πάρνωνα

Ένα παράθυρο στον Πάρνωνα και στην κοινή μας κληρονομιά, ανοιχτό σε όλους μέσα από τη σελίδα https://www.facebook.com/Mariskevis, την οποία προτείνουμε με ιδιαίτερη χαρά.

Ένα μικρό, ήρεμο στέκι στο διαδίκτυο, που συνεχώς μεγαλώνει, ενώνει μνήμη, τοπίο και χωριάτικη ζωή με μια ζεστασιά που σε αγγίζει και ανοίγει σε όλους τους κοντοχωριανούς μας ένα παράθυρο στους ρυθμούς του Πάρνωνα και στην κοινή μας κληρονομιά.

Που και που πέφτεις πάνω σε μια γωνιά του ίντερνετ που σε ξαφνιάζει ευχάριστα, ένα μέρος όπου οι αναμνήσεις, η φύση και τα χωριά δένουν όμορφα μεταξύ τους. Μια τέτοια γωνιά είναι η σελίδα στο Facebook «Ο Πάρνωνας και τα Χωριά Του». Αφετηρία της είναι το αρκαδικό χωριό Μαρί και πίσω της βρίσκεται κυρίως ο Σωτήρης Σκεύης, πρόεδρος του τοπικού πολιτιστικού συλλόγου. Η απήχησή της όμως απλώνεται πολύ πιο πέρα από το ίδιο το Μαρί. Για τους κοντοχωριανούς και τους απογόνους τους που ζουν σκορπισμένοι σε όλο τον κόσμο, αποτελεί μια ζωντανή γνωριμία με μέρη των οποίων η ιστορία, η φύση και οι ρυθμοί ζωής μοιάζουν τόσο πολύ σε όλη την οροσειρά.

Ένα βουνό που ενώνει δυο κόσμους
Ο Πάρνωνας, η μακριά ράχη που χωρίζει και ταυτόχρονα ενώνει Αρκαδία και Λακωνία, έχει σημαδέψει τον χαρακτήρα και την πορεία των χωριών και από τις δυο πλευρές. Τα πετρόχτιστα χωριά του, απλωμένα σε πεζούλες και τριγυρισμένα από έλατα, πουρνάρια, καστανιές και βελανιδιές, είναι αμέσως οικεία σε όποιον έχει ρίζες από κει. Εκεί η ζωή ακολουθεί ρυθμούς που όλοι οι κοντοχωριανοί αναγνωρίζουμε. Είναι οι δουλειές της εποχής, ο σεβασμός στη γη, οι δεσμοί με τα ζώα και τα χωράφια, και εκείνη η ήσυχη αλλά σταθερή αίσθηση κοινότητας.

Τι ζωντανεύει η σελίδα
Η σελίδα τα αγκαλιάζει όλα αυτά με αγάπη και μεράκι. Μέσα από τη ματιά του Σωτήρη Σκεύη, ο αναγνώστης βλέπει το Μαρί λουσμένο στο φεγγαρόφωτο, λιόδεντρα που στέκουν πάνω από χίλια χρόνια, ξεχασμένα μονοπάτια μέσα στο δάσος που ενώνουν χωριό με χωριό, αλλά και μικρές καθημερινές στιγμές από την Καρίτσα, τον Κοσμά, τον Άγιο Πέτρο και άλλα ορεινά χωριά. Τα κείμενα δεν προσπαθούν να εντυπωσιάσουν με στόμφο. Αντίθετα, μοιάζουν σαν να σε παίρνει ένας δικός σου άνθρωπος από το χέρι και να σου δείχνει τα μέρη που αξίζουν. Το χειμωνιάτικο φως που πέφτει όμορφα πάνω σ’ ένα χωράφι, το καμπαναριό της εκκλησίας που μόλις και φαίνεται μέσα στα κλαδιά, τη στροφή του μονοπατιού που οδηγεί σε παιδικές αναμνήσεις. Με τον καιρό ο Σωτήρης έχει δημιουργήσει ένα ολόκληρο αρχείο από χιλιάδες φωτογραφίες απ’ όλη την περιοχή, εικόνες που ξεχωρίζουν όχι μόνο για το θέμα τους, αλλά και για την ποιότητα, τη σύνθεση και τη διακριτική τους δημιουργικότητα, αποτυπώνοντας με σεβασμό και ευαισθησία το τοπίο, τους ανθρώπους και τον ρυθμό ζωής του Πάρνωνα.

Γιατί έχει σημασία για τους κοντοχωριανούς όπου κι αν βρίσκονται
Για τους κοντοχωριανούς της ξενιτιάς, η σελίδα έχει μια ιδιαίτερη γλύκα. Οι εικόνες και οι μικρές ιστορίες της ξυπνούν έναν κόσμο που είναι ταυτόχρονα γνώριμος και καινούργιος. Τα πέτρινα σπίτια, τα στενά δρομάκια και τα μοναστήρια του βουνού θυμίζουν τις εικόνες με τις οποίες μεγαλώσαμε, ενώ τα χωριά του Πάρνωνα μάς προσφέρουν μια γειτονική, συγγενική ματιά. Για τις νεότερες γενιές στο εξωτερικό, που ίσως γνωρίζουν τον Πάρνωνα κυρίως από διηγήσεις ή σύντομα ταξίδια, η σελίδα γίνεται μια ήρεμη πόρτα που ανοίγει στο ευρύτερο τοπίο και στον τρόπο ζωής του τόπου των προγόνων.

Ακόμη και όσοι μένουν μόνιμα στα μέρη μας μπορούν να βρουν στη σελίδα μια αναπάντεχη χαρά. Υπενθυμίζει πως ο τόπος δεν είναι μόνο τα γνωστά αρχαία και οι παραλίες, αλλά κρύβει κι έναν πιο ήσυχο πλούτο. Αιωνόβιοι ελαιώνες, παλιά καλντερίμια φτιαγμένα από τα βήματα βοσκών και οδοιπόρων, μικροί οικισμοί όπου ο χρόνος μοιάζει να κρατά την ανάσα του. Δεν χτίζεται εδώ μια εικόνα για τουρισμό. Αντίθετα, ζωντανεύει η πιο προσωπική ιστορία ενός τόπου που έχει ζήσει, έχει καλλιεργηθεί και έχει αγαπηθεί.

Ένα ψηφιακό καφενείο για την ομογένεια
Σε μια εποχή που η παράδοση συχνά καταντά ένα γρήγορο σύνθημα, ο «Πάρνωνας και τα Χωριά Του» προσφέρει κάτι πιο αργό και πιο τίμιο. Μοιάζει με ένα ψηφιακό καφενείο όπου μπορείς να σταθείς, να συλλογιστείς και να αναγνωρίσεις τους δεσμούς που ενώνουν τα χωριά μας πέρα από τον χρόνο και τις αποστάσεις. Για τους κοντοχωριανούς και τις οικογένειές τους, στην Καρίτσα, στην Αδελαΐδα, στη Μελβούρνη ή όπου αλλού τους έβγαλε η μοίρα, η σελίδα αξίζει μια επίσκεψη. Θυμίζει πως τα βουνά και τα χωριά της ιδιαίτερης πατρίδας μας μιλούν ακόμη καθαρά, αρκεί να έχουμε την καρδιά ανοιχτή για να τα ακούσουμε.

Η Ζωγραφική του Κώστα Γιαννακούρα: «Η Σύλληψη του Ήλιου»

«Το σημερινό έργο δεν απλώς απεικονίζει τον ήλιο, τον συλλαμβάνει.» 

Ο Κώστας Γιαννακούρας υπηρέτησε το χωριό μας για τέσσερα αξέχαστα χρόνια τη δεκαετία του 1970, αφήνοντας ανεξίτηλο αποτύπωμα στη μνήμη όλων μας. Ήταν ένας δάσκαλος που εκτίμησε πραγματικά τον τόπο, αγάπησε τα παιδιά σαν δικά του και αφιερώθηκε με την ψυχή του στο μέλλον τους.

Με τη ζεστασιά, την ευαισθησία και το όραμά του, καλλιέργησε τη δημιουργικότητα και τη φαντασία των μαθητών, δίνοντάς τους χώρο να εκφραστούν και να αναδείξουν τα χαρίσματά τους. Δημιούργησε ένα σχολικό περιβάλλον γεμάτο έμπνευση και χαρά, όπου η αυτοπεποίθηση και η έκφραση άνθιζαν αβίαστα.

Η παρουσία του στο χωριό υπήρξε πολύτιμη, ένα ζωντανό παράδειγμα της δύναμης που έχει ένας δάσκαλος να αγγίζει ζωές και να αφήνει πίσω του έργο ουσίας.

Σήμερα, ο Κώστας απολαμβάνει τη συνταξιοδότησή του και τα Καριτσιώτικα Νέα έχουν τη χαρά και την τιμή να παρουσιάζουν στιγμές από την καλλιτεχνική του πορεία, όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τους πίνακές του.

Στο σημερινό μας αφιέρωμα φιλοξενούμε το πιο πρόσφατο έργο του — ακόμη χωρίς τίτλο, αν και μπορούμε, με αγάπη, να το ονομάσουμε «Η Σύλληψη του Ήλιου» — ζωγραφισμένο με ακρυλικά χρώματα.

Απολαύστε το.

Ακολουθεί και η δική μας επιλογή από μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά και αξιόλογα έργα του Κώστα, που δημιούργησε με αγάπη και έμπνευση, από τότε μέχρι σήμερα.

Το Κάστρο του Γερακίου: Ένας Βυζαντινός Θησαυρός στους Πρόποδες του Πάρνωνα

Εκεί όπου ο μύθος συναντά τη μεσαιωνική πέτρα και η ιστορία ξετυλίγει αιώνες μέσα σε λίγα βήματα.

Στους νότιους πρόποδες του Πάρνωνα, το Κάστρο του Γερακίου υψώνεται σαν ένα ζωντανό υπαίθριο μουσείο. Φραγκικό στην απαρχή του, βυζαντινό στη δόξα του και γεμάτο θρύλους στην ψυχή του, συνεχίζει να μαγεύει τον επισκέπτη με τις εκκλησίες του, τα στενά του σοκάκια και το μοναδικό του τοπίο.

Ιστορική Αναδρομή

Η Φραγκική Ίδρυση – 1209

Το 1209, ο Γάλλος βαρόνος Γκυ ντε Νιβελέ έχτισε το κάστρο πάνω στον βράχο της αρχαίας μυκηναϊκής πόλης Γερόνθης. Στόχος του ήταν να ελέγχει αποτελεσματικά το προτεκτοράτο του, μέσα στην ήδη διαιρεμένη από τους Φράγκους Πελοπόννησο.
Το κάστρο αποτελούσε ενδιάμεσο σταθμό ανάμεσα στον Μυστρά και τη Μονεμβασιά, εξυπηρετώντας ένα εντυπωσιακό σύστημα επικοινωνίας με φωτιές και καπνούς που ειδοποιούσε σε περίπτωση εισβολής.

Επιστροφή στους Βυζαντινούς – 1262

Μετά τη μάχη της Πελαγονίας (1259) και την αιχμαλωσία του Γουλιέλμου Βιλλεαρδουίνου, το κάστρο του Γερακίου παραδόθηκε στους Βυζαντινούς ως μέρος της συμφωνίας απελευθέρωσής του.
Ακολούθησε περίοδος εντυπωσιακής ακμής: οικοδομήθηκαν εκκλησίες, αναπτύχθηκε ο οικισμός και η περιοχή γνώρισε σπάνια άνθηση.

Τουρκοκρατία και Ενετοκρατία

Το 1463 το Γεράκι πέρασε στους Τούρκους, το 1469 στους Ενετούς και το 1568 επέστρεψε οριστικά στην Οθωμανική κυριαρχία. Αυτές οι διαδοχικές κατακτήσεις άφησαν τα σημάδια τους στην αρχιτεκτονική και στην ιστορική ταυτότητα του τόπου.

Το Κάστρο ως Υπαίθριο Βυζαντινό Μουσείο

Σήμερα, το κάστρο λειτουργεί ως ένα μοναδικό υπαίθριο μουσείο. Σκορπισμένες στις πλαγιές του λόφου σώζονται δέκα εκκλησίες που χρονολογούνται από τον 11ο έως τον 15ο αιώνα, καθώς και ακόμη είκοσι εκτός του κυρίως συμπλέγματος. Πρόκειται για έναν πραγματικό θησαυρό βυζαντινής τέχνης και λατρευτικής αρχιτεκτονικής.

Σημαντικά Μνημεία

• Άγιος Γεώργιος (11ος αι.)
  Με εμφανή φραγκικά στοιχεία και ένα εντυπωσιακό μαρμάρινο τέμπλο, φιλοξενεί την Παναγία «αριστεροκράτησα».

• Αγία Παρασκευή
  Σταυρεπίστεγη με τοιχογραφίες του 13ου αιώνα σε τρία επίπεδα· πραγματικό στολίδι.

• Άγιος Σώζων & Άγιος Αθανάσιος
  Δύο από τα πιο αναγνωρίσιμα και καλοδιατηρημένα μνημεία του συγκροτήματος.

• Ζωοδόχος Πηγή
  Ξεχωρίζει για τις τοιχογραφίες με έντονο λευκό χρώμα – από τις ωραιότερες του κάστρου.

• Ταξιάρχες
  Με τη σπάνια τοιχογραφία της πτώσης της Ιεριχώ από τον Ιησού του Ναυή, στη δεύτερη κορυφή του κάστρου.

• Άγιος Δημήτριος, Αγία Θεοφάνεια, Προφήτης Ηλίας
  Αποτελούν επίσης σπουδαία δείγματα της βυζαντινής τέχνης της περιοχής.

Πώς πήρε το όνομά του το Γεράκι; Τρεις Εκδοχές

1. Από το πουλί “γεράκι” – το δυνατό και ανεξάρτητο αρπακτικό, σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση.

2. Από την αρχαία Γερόνθη – πιθανή γλωσσική παράφραση του ονόματος της μυκηναϊκής πόλης.

3. Από την Ιεριχώ – μια νεότερη θεωρία που συνδέει το όνομα με την ισχυρή χριστιανική παράδοση και ιστορικές παραλληλίες.

Το Γεράκι Σήμερα

Το σύγχρονο Γεράκι αριθμεί περίπου 1.400 κατοίκους, οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Παρά τη μακραίωνη ιστορία του, παραμένει ένα ζωντανό, αυθεντικό χωριό.
Τα στενά σοκάκια, τα πέτρινα αρχοντικά, οι θολωτές πύλες και τα ερειπωμένα εκκλησάκια δημιουργούν μια ατμόσφαιρα που ταξιδεύει τον επισκέπτη κατευθείαν στον Μεσαίωνα.

Ένας τόπος όπου το παρελθόν ανασαίνει

Το μεσαιωνικό κάστρο, το πέτρινο τοπίο, οι βυζαντινές τοιχογραφίες και ο επιβλητικός Ταΰγετος συνθέτουν έναν μοναδικό φυσικό και αρχιτεκτονικό παράδεισο. Το Γεράκι δεν είναι απλώς μια στάση – είναι εμπειρία, μνήμη, και επαφή με τις ρίζες της λακωνικής ιστορίας.

Κείμενο: Ηλίας Χριστέας

Αλιευμένο από το Facebook

Roots of Resilience

 
Upon the slopes where Kalogeros gleams,

An ancient olive stirs from long-lost dreams.

Its trunk of years, three thousand, three hundred strong,

Has witnessed village life and centuries long.

From Castle Geraki, it stands in quiet might,

A guardian of the valley, steadfast in light.

But summer came in twenty-twenty’s heat,

And flames engulfed its branches, roots, and seat.

The villagers watched, hearts heavy with pain,

As smoke and ash lay down a blackened chain.

They thought it lost, their symbol of the past,

A history burned, perhaps to never last.

Yet deep within the scorched and fractured core,

A hidden spark of life began to soar.

Through Mother Nature’s unseen, gentle hand,

Green shoots appeared to bless the ravaged land.

A crown of hope atop the wounded tree,

A living emblem of resilience to see.

The leaves once gone, now shimmered fresh and bright,

A green embrace restoring lost delight.

The villagers came, their eyes wide with awe,

They whispered thanks for life’s unbroken law.

And if the earth gives second chances still,

What will we do to honour nature’s will?

Who will record this miracle so rare,

A photograph to show that life repairs?

To every Karitsiotis across the seas,

The image speaks of hope, of roots, of trees.

For even from the darkest, ash-strewn ground,

Life rises up, renewed, profound.

The olive stands, a lesson to impart,

That patience, care, and nature heal the heart.

So may we learn, while watching leaves unfurl,

To guard our heritage, this precious world.