Τζάκι Τάϊλορ (1947-2025)

Έφυγε ήσυχα από τη ζωή στο γηροκομείο Σάντπαϊπερ Λοτζ της μονάδας Σάδερν Κρος Κερ, στο Γκούλγουα Νότιας Αυστραλίας.

Υπηρέτησε με αφοσίωση ως διευθύντρια σχολείου για 30 χρόνια και ως ειρηνοδίκης για 40 χρόνια.

Υπήρξε μαχητική υποστηρίκτρια της εκπαίδευσης των Αυτοχθόνων πληθυσμών, αγωνίστρια για την ισότητα, τη δικαιοσύνη και την κατανόηση.

Για εμένα, «σαν αδελφό,» όπως συνήθιζε να με αποκαλεί στοργικά, ήταν κάτι πολύ περισσότερο: μια αληθινή φίλη, πιστή και αξιόπιστη μέντορας στην εκπαίδευση και στη ζωή, ένα πρότυπο ήθους, δύναμης και καλοσύνης. Μια παρουσία που ενέπνεε όσους τη γνώριζαν.

Με βαθιά αγάπη και ευγνωμοσύνη την αποχαιρετώ, μαζί με την οικογένειά μου, που πάντα την ένιωθε και ως δική της.

Ακολουθώντας την επιθυμία της, η αποτέφρωση της Τζάκι έγινε σε ιδιωτικό περιβάλλον.

Αιωνία σου η μνήμη, αγαπημένη μας Τζάκι. Δεν θα σε ξεχάσουμε ποτέ.

Παναγιώτα Κατσάμπη: Γυναίκα της Γης, Μάνα της Ξενιτιάς

Ένα ξεθωριασμένο χαρτί, τέσσερις σελίδες μεταναστευτικού εγγράφου, κι ένα πορτρέτο γυναικείο — αυτά βρήκαμε ανάμεσα στους φακέλους των Εθνικών Αρχείων της Αυστραλίας. Κι έτσι ξετυλίχτηκε μπροστά μας, πάνω από εξήντα χρόνια μετά, η σιωπηλή, δυνατή πορεία της Παναγιώτας Κατσάμπη. Μιας γυναίκας της γης και της ξενιτιάς, που άφησε πίσω της την πέτρα της Καρίτσας για να ριζώσει σε χώμα ξένο, κρατώντας στο ένα χέρι τα παιδιά της και στο άλλο τις ελπίδες τους. Αυτή η ιστορία γράφτηκε όχι από λόγια, μα από βήματα, ιδρώτα και καρτερία. Την καταγράφουμε σήμερα, με σεβασμό, σαν ελάχιστο χρέος στη μνήμη όλων όσων έφτιαξαν πατρίδες δεύτερες χωρίς να ξεχάσουν ποτέ την πρώτη.

Στο απαλό φως ενός ανοιξιάτικου πρωινού, στις 5 του Νοέμβρη 1961, η Παναγιώτα η Κατσάμπη, πενηντάρα πια, κατέβηκε απ’ το πλοίο Πατρίς στη Μελβούρνη. Τα χέρια της, σκληραγωγημένα απ’ το καμάτι και τις δουλειές της γης, κρατούσαν γερά τις ελπίδες για μια καλύτερη ζωή, και τ’ χέρια των τριών παιδιών της: της Γεωργίας, 12 χρονών, του Γιάννη, 11, και του Δημήτρη, 9. Πίσω τους έμεναν τα χωράφια και οι πέτρες της Καρίτσας, η γη που την είχε μάθει να ζει με τον ιδρώτα, την παράδοση και την καρτερία.

Στη Μελβούρνη, τους περίμενε ο άντρας της, ο Βαγγέλης, που είχε έρθει τρεισήμισι χρόνια πριν με το πλοίο Αουρέλια, στις 10 Απρίλη του ’58. Όπως τόσοι άντρες της γενιάς του, ήρθε μπροστά να δουλέψει σκληρά, να μαζέψει λεφτά και να πάρει μερικά χωράφια πίσω στον τόπο τους, να φτιάξει καλύτερα τη ζωή της φαμίλιας του στην Καρίτσα. Ταυτόχρονα ήθελε να δει με τα μάτια του αν αυτός ο καινούργιος τόπος θα τους χάριζε πράγματι μια ευκαιρία, να καταλάβει αν η Αυστραλία ήταν το μέρος που θα ‘βαζε ρίζες η φαμίλια του.

Η Παναγιώτα, παρότι δεν ήξερε γράμματα, είχε σοφία απ’ τη ζωή, απ’ τις εποχές και τον μόχθο. Ήταν και νοικοκυρά και γυναίκα της γης. Σηκωνόταν πρωί πρωί, πρόσεχε τα ζωντανά, μάζευε τις ελιές και μεγάλωνε τα παιδιά μέσα στη φασαρία και το τραγούδι του χωριού. Τώρα, μακριά απ’ τις βουνοπλαγιές και το πουρνάρι της πατρίδας, ήθελε να δουλέψει σε εργοστάσιο, να γίνει κομμάτι εκείνου του ήσυχου στρατού γυναικών που με τα δικά τους χέρια θα βοηθούσαν να χτιστεί η ευημερία της μεταπολεμικής Αυστραλίας.

Είχαν γραφτεί για το σπίτι στο 19 Νάπιερ Στρητ στο Φιτζρόι, όπου πρωτοζούσε ο Βαγγέλης, μα το πρώτο τους σπιτικό ήταν ένα ταπεινό σπιτάκι στο 2 Curtain Place, στο Βόρειο Φιτζρόι, μια αρχή απλή, σ’ έναν κόσμο που μιλούσε άλλη γλώσσα, που πήγαινε πιο γρήγορα και άνοιγε δρόμους άγνωστους.

Η Παναγιώτα ήρθε με το πρόγραμμα της αυστραλιανής υποβοηθούμενης μετανάστευσης, με μόνιμη βίζα, μα οι νόμοι εκείνης της εποχής την έλεγαν «ξένη» και της είχαν κολλήσει το σφράγισμα «CARDED». Μα οι ελπίδες της δεν ήταν ξένες σε κανέναν. Ήρθε όχι μόνο για την ίδια, μα για τα παιδιά της, να ζήσουνε χωρίς ανάγκες και το «μέσον» σε κάθε βήμα της ζωής τους.

Ήταν μικροκαμωμένη, λίγο παραπάνω απ’ το ενάμιση μέτρο, με μαύρα μαλλιά και καστανά μάτια, μα μέσα της έκρυβε δύναμη και περηφάνια που αντέχανε ακόμα και τους ωκεανούς. Έφερε μαζί της όχι μόνο την φαμίλια και την πίστη, αλλά και την αθέατη κληρονομιά χιλιάδων γυναικών από τα χωριά της Ελλάδας, που με την καθημερινή τους δουλειά, αθόρυβα και χωρίς φασαρία, έβαζαν θεμέλια σε ξένους δρόμους και τόπους.

Η ιστορία της Παναγιώτας της Κατσάμπη είναι ίδια με χιλιάδες άλλες, μα και ξεχωριστή, μια ιστορία αγάπης, χωρισμού, καρτερίας και ξανασμίγματος, κι μια υπενθύμιση πως πίσω από κάθε χαμένο χαρτί ή ξεθωριασμένη φωτογραφία κρύβεται η ψυχή κάποιου που τόλμησε να ξαναρχίσει απ’ την αρχή.

Ρίζα, Σύμβολο, Μνήμη: Το Κοτρόνι μας

Σημείο αναφοράς, ρίζα, σύμβολο ταυτότητας

Φωτογραφίες: Μιχάλης Ρήγας

«Δεν είναι απλώς βράχος. Είναι ο πρώτος χαιρετισμός και ο τελευταίος αποχαιρετισμός.»

Δεν υπάρχει Καριτσιώτης, όπου κι αν βρίσκεται στον κόσμο, που να μην έχει στρέψει το βλέμμα του προς εκείνον τον μοναχικό βράχο στη πάντα του δρόμου λίγο πριν αντικρίσουμε το χωριό. Είναι το Κοτρόνι. Δεν είναι απλώς ένα φυσικό τοπίο· είναι έμβλημα της Καρίτσας, το πιο αναγνωρίσιμο της σημάδι, βαθιά ριζωμένο στο συλλογικό μας βίωμα και την ψυχή του τόπου.

Μαζί του μεγαλώσαμε. Το φωτογραφίσαμε, το ζωγραφίσαμε, το δείξαμε στα παιδιά και στα εγγόνια μας. Το Κοτρόνι είναι ο ήσυχος φύλακας της μνήμης μας, ένα κομμάτι του εαυτού μας.

Ένας Βράχος, Μια Ιστορία

Το Κοτρόνι, με την αγριοαμυγδαλιά στην κορυφή του, στέκεται αναλλοίωτο στο χρόνο, όπως το θυμούνται στόμα με στόμα οι παλιότεροι, πολύ πριν χαραχτεί ο μουλαρόδρομος που συνέδεσε την Καρίτσα με τον έξω κόσμο, πολύ πριν διανοιχτεί η «Δημοσιά», πριν φυτευτούν οι πρώτες κολώνες του τηλεφώνου, πριν περάσουν τα καλώδια του ηλεκτρισμού και οι σωλήνες που έφεραν νερό στο χωριό.

Είναι εκεί,  πριν από την πρόοδο, πριν από τα καλώδια και τις σωληνώσεις, πριν από τα χαρτιά και τα σύνορα. Και παραμένει, σύμβολο και βουβός παρατηρητής όλων όσων ήρθαν και πέρασαν.

Ο Μιχάλης Ρήγας, γέννημα-θρέμμα της Καρίτσας, πρώην γραμματέας της Κοινότητας και νυν κάτοικος Γερακίου, ανταποκρίθηκε με προθυμία στην πρόσκλησή μας να συλλέξει επίσημα δεδομένα για αυτό το τόσο αγαπημένο τοπόσημο.

Η ευρύτερη περιοχή του βράχου και του φυσικού του περιβάλλοντος εκτείνεται σε 2.411 τετραγωνικά μέτρα, με συνολική περίμετρο 256 μέτρα. Ο ίδιος ο βράχος έχει περίμετρο περίπου 140 μέτρα, ενώ το ύψος του φτάνει τα 19,5 μέτρα.

Το υψόμετρο στη βάση του φτάνει τα 421,52 μέτρα, ενώ η κορυφή του αγγίζει τα 441,04 μέτρα. Σύμφωνα με τις αρμόδιες αρχές, η περιοχή ανήκει στο Δασαρχείο.

Ένα Μυστήριο στην Κορυφή

Κι όμως, μέσα σ’ αυτή τη γεωμετρική ακρίβεια, ένα μυστήριο ανθίζει: μια αγριοαμυγδαλιά που ριζώνει στην κορυφή του βράχου. Κανείς δεν ξέρει πώς φύτρωσε εκεί. Από πού παίρνει νερό; Πώς αντέχει τον ήλιο, τον άνεμο, τον χρόνο;

Η εικόνα της, τρυφερή και πεισματάρα μαζί, είναι η πιο ποιητική απεικόνιση του Καριτσιώτη: ριζωμένος στα βράχια, αντιστέκεται, ανθίζει.

Μια Συμβολική Παρουσία

Το Κοτρόνι δεν είναι απλώς βράχος, είναι σύμβολο επιμονής, συνέχειας και επιστροφής. Όσες θάλασσες κι αν μας χωρίζουν, όσες γενιές κι αν περάσουν, το βλέμμα μας πάντα επιστρέφει σε αυτό. Είναι ο σιωπηλός συνοδοιπόρος της νοσταλγίας μας, το φυσικό σύνορο ανάμεσα στο «έρχομαι» και στο «γύρισα».

Κάθε φορά που το αντικρίζουμε, από κοντά ή από φωτογραφία, κάτι μέσα μας λυγίζει, φωτίζεται, ανασαίνει. Το Κοτρόνι δεν μας προσκαλεί απλώς να το θαυμάσουμε· μας καλεί να θυμηθούμε ποιοι είμαστε.

Σημείωση Σύνταξης

Ευχαριστούμε θερμά τον Μιχάλη Ρήγα για τις πολύτιμες πληροφορίες και τις φωτογραφίες που μας προσέφερε.

Καλούμε όλους εσάς, ιδίως όσους ζείτε μακριά, να μας στείλετε τις δικές σας φωτογραφίες, αναμνήσεις ή σκέψεις για το Κοτρόνι.

Γιατί κάποια τοπία δεν είναι απλώς όμορφα. Είναι καθρέφτες της ψυχής μας.

Και το Κοτρόνι, περισσότερο από κάθε άλλο, είναι ο δικός μας καθρέφτης.

Έργα του Αντώνη Μαλαβάζου: «Ένας Τόπος Μαγείας»

«Εκεί όπου το φως συναντά το σκοτάδι, γεννιέται ένας τόπος μαγείας.»

Κάθε μήνα, τα «Καριτσιώτικα Νέα» φιλοξενούν ένα ξεχωριστό έργο του Αντώνη Μαλαβάζου, του ταλαντούχου ζωγράφου από το χωριό μας. Μέσα από αυτή τη σειρά, θέλουμε να φέρουμε το κοινό πιο κοντά στον κόσμο του Αντώνη και να μοιραστούμε την έμπνευση που πηγάζει από τη δουλειά του.

Το σημερινό έργο, με τίτλο «Ένας Τόπος Μαγείας», ξεδιπλώνεται με πυκνές υφές και απαλές καμπύλες. Το μάτι χάνεται σε ένα τοπίο φανταστικό, όπου το φως και το σκοτάδι συνυπάρχουν, οδηγώντας σε μια εσωτερική εξερεύνηση. Εκεί όπου η τέχνη γίνεται πέρασμα σε κάτι βαθύτερο, σχεδόν μαγικό.

Τα έργα του Αντώνη προωθούνται υπό το εμπορικό σήμα "Adoni Art By Tony". Αν ενδιαφέρεστε να αποκτήσετε προσαρμοσμένα καλλιτεχνικά έργα του, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του μέσω email στο andonimalavazos@gmail.com.

Ανακαλύψτε τη γοητεία των έργων του Αντώνη και ξεκινήστε ένα μοναδικό καλλιτεχνικό ταξίδι!

Από Χωριό σε Χωριό: Αναβιώνοντας τα Μονοπάτια του Τόπου μας

Φωτογραφία: Σωτήρης Σκεύης

Στο παλιό μονοπάτι από τον Κοσμά προς την Καρίτσα,

πλησιάζοντας τον Ελατιά και την Τσούκα.

Κάθε βήμα πάνω στα μονοπάτια τα παλιά είναι και ένα βήμα πιο κοντά στις ρίζες μας.

Μια νέα πνοή παίρνουν τα παλιά μονοπάτια του τόπου μας, καθώς ο Ορειβατικός Σύλλογος Μολάων Νοτιοανατολικής Λακωνίας (ΕΟΣ ΜΝΑΛ), με τη στήριξη της Περιφέρειας Πελοποννήσου, προχωρά μεθοδικά στην ανάδειξη των ιστορικών μουλαρόδρομων που για αιώνες συνέδεαν τα ορεινά χωριά μας. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που συνδυάζει τον σεβασμό στην παράδοση με την αγάπη για τη φύση και τον πεζοπορικό τουρισμό.

Όπως μας πληροφορεί η Δήμητρα Μαλαβάζου, κάτοικος Αλεποχωρίου, μέλος του συλλόγου και ενεργή εθελόντρια, μετά από χρηματοδότηση της Περιφέρειας ξεκίνησε μια συντονισμένη προσπάθεια καταγραφής, χαρτογράφησης και καθαρισμού των μονοπατιών που κάποτε αποτελούσαν τους μοναδικούς δρόμους επικοινωνίας μεταξύ των απομακρυσμένων χωριών μας.

Μέχρι στιγμής έχει ολοκληρωθεί με επιτυχία η διαδρομή Κοσμάς – Καρίτσα – Βλυσιδιά, η οποία καθαρίστηκε και χαρτογραφήθηκε εθελοντικά από μέλη του συλλόγου. Μάλιστα, πραγματοποιήθηκε και οργανωμένη πεζοπορία κατά μήκος της διαδρομής, προσφέροντας στους συμμετέχοντες τη μοναδική εμπειρία να βαδίσουν στα ίχνη των προγόνων μας, μέσα από τοπία απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς.

Επόμενος στόχος είναι η διαδρομή Καρίτσα – Μάρι, που ήδη βρίσκεται σε φάση προετοιμασίας. Πρόκειται για ένα ακόμη ιστορικό μονοπάτι που θα ξαναβρεί τη θέση του στον χάρτη, συνδέοντας τα χωριά όχι μόνο γεωγραφικά αλλά και πολιτισμικά.

Η αναβίωση των παλιών μας μονοπατιών δεν είναι μόνο υπόθεση φυσιολατρίας. Είναι μια πράξη μνήμης, πολιτισμού και σύνδεσης με τις ρίζες μας. Μέσα από τις συντονισμένες προσπάθειες του ΕΟΣ ΜΝΑΛ και την πολύτιμη συνεισφορά εθελοντών όπως η Δήμητρα Μαλαβάζου, τα μονοπάτια αυτά αποκτούν ξανά ζωή, καλώντας μας σε ένα ταξίδι μέσα στον τόπο και στον χρόνο.