Η Φωτογραφία του Μήνα Δεκέμβρη 2013: Δημήτριος Καρυτσιώτης Ευεργέτης του Έθνους

Η φωτογραφία του μήνα Δεκέμβρη 2013 είναι αναμφίβολα η παλαιότερη σε αυτή τη σειρά. Είναι από τα τέλη του 16ου αιώνα, αλλά για να είμαστε ακριβείς στην κυριολεξία δεν είναι φωτογραφία, η φωτογραφική μηχανή δεν είχε ακόμη εφευρεθεί. Στην πραγματικότητα πρόκειται για σχετικά πρόσφατη φωτογράφηση του πρωτότυπου της ελαιογραφίας του επίσημου πορτρέτου του Δημητρίου Καρυτσιώτη που έζησε μεταξύ το 1741 και το 1819.

Ως εκ τούτου, είναι πολύ σημαντική διότι ο Δημήτριος Καρυτσιώτης, ευεργέτης του έθνους, θεωρείται ο διασημότερος απόγονος του χωριού μας. 

Αν και γεννήθηκε στον Αγιάννη της Κυνουρίας, οι δύο γονείς του ήταν από την Καρίτσα. Ήδη από το 1720 και 1730 ένα σταθερό ρεύμα Καριτσιωτών έφευγε από το χωριό για να εγκατασταθούν σε πιο εύπορα μέρη όπως στις Σπέτσες, στο Άστρος, στη  Γράμμουσα και στους Μολάους.  Τον καιρό εκείνο συνηθιζόταν οι νεοφερμένοι σε μια συγκεκριμένη περιοχή να μετονομάζονται, συχνά με το όνομα του χωριού που γεννήθηκαν.  Έτσι, οι Τριανταφυλλαίοι (μεταγενέστερα Αντωναίοι στην Καρίτσα) γινήκανε Καρυτσιώτες στα νέα τους χωριά υποδοχής.

Στα εφηβικά του χρόνια ο Δημήτριος, ένα από τα έξι παιδιά του Ιωάννη και της Κανέλας Καρυτσιώτη (Τριανταφύλλου), έφυγε από τον Αγιάννη να απεκτήσει μεγάλα πλούτη στην Τεργέστη της Ιταλίας. Δώρισε απλόχερα στον αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία και συνεργάστηκε στενά με το Ρήγα Φεραίο. Γι αυτό και αναγνωρίζεται ως ευεργέτης του έθνους. Τι γνωρίζουμε από το γενεαλογικό του δέντρο βρίσκεται στον εξής σύνδεσμο των ΟικογενειακώνΔέντρων  τουΝότιου Πάρνωνα.

Για τον Καρυτσιώτη η ιστορικός - αρχαιολόγος Σμαράγδη Ι Αρβανίτη γράφει:

Ο Δημήτριος Καρυτσιώτης γεννήθηκε στον Άγιο Ιωάννη το 1741. Οι γονείς του,  Ιωάννης και Κανέλλα, κατάγονταν, από την Καρύτσα της Λακεδαίμονος, αλλά είχαν μετοικήσει στην περιοχή του Άστρους. Στον Αγιάννη, κεφαλοχώρι τότε, υπάρχει το μικροτοπωνύμιο Καρύτσα, στην απέναντι πλαγιά του Καλογεροβουνιού, όπου είναι πιθανό, κατά την προφορική παράδοση, να είχε αρχικά εγκατασταθή η αγροτοποιμενική οικογένεια του Καρυτσιώτη και να έδωσαν έτσι στη νέα τους εγκατάσταση το όνομα του πατρογονικού τους χωριού. 

 Ανήσυχο μυαλό από τα παιδικά του χρόνια ο Δημήτριος, 15ετής ξενιτεύτηκε στη Σμύρνη, κυνηγώντας μια καλύτερη τύχη. Η παράδοση λέει πως μια μέρα που βοηθούσε τον πατέρα του στο όργωμα, έτυχε να περνάει ένας συγγενής τους, πηγαίνοντας στη Σκάλα (σήμ. Παράλιο Άστρος) να μπαρκάρει για τη Σμύρνη, και πρότεινε να τον πάρει μαζί του. Τα μάτια του παιδιού άστραψαν και, χωρίς να δώση άλλη απάντηση, παράτησε το ξινιάρι και έτρεξε να πάρη τα τσαρούχια του για να φύγει. Από τη βιασύνη του και από φόβο μήπως το μετανιώσουν ο θείος ή ο πατέρας του, βρήκε το ένα μόνο τσαρούχι και έτσι έφυγε. Στη Σμύρνη εργάστηκε σ’ έναν μεγαλέμπορο, ο οποίος εκτίμησε τόσο την εργατικότητα και ακεραιότητά του, που τον έκανε συνεταίρο του. Μάλιστα, του πρότεινε και για σύζυγο την κόρη του, αλλά ο Δημήτριος έχοντας άλλες, μεγάλες φιλοδοξίες να πραγματοποιήσει, δεν δέχτηκε, με την αιτιολογία πως ήταν ανάξιος για μια γυναίκα ανώτερης παιδείας.Γύρω στο 1772 και σε ηλικία περίπου 30 ετών, φτάνει στην αυστριακή Τεργέστη. Η εμπειρία που είχε αποκτήσει στη Σμύρνη, αλλά και το έμφυτο ελληνικό δαιμόνιο συντέλεσαν στο να διαπρέψει, να αποκτήσει μεγάλη περιουσία, αλλά και όνομα ευηπόληπτο στην εκεί κοινωνία. Μαζί με τους άλλους Ομογενείς στην Τεργέστη ίδρυσαν την Κοινότητα Ελλήνων Ορθοδόξων Τεργέστης, της οποίας εκλέχτηκε και Βουλευτής. Αλλά και στη Διοίκηση της Τεργέστης πρόσφερε τις υπηρεσίες του ως εκλεγμένος το 1812 Δημοτικός Σύμβουλος.Στο πιο περίβλεπτο, μάλιστα, και αριστοκρατικό σημείο της παραλίας της Τεργέστης ανήγειρε μεγαλοπρεπέστατο μέγαρο, το Palazzo Carciotti, {Στο υπερώον του Μεγάρου αυτού είχαν για μήνες κρυφτεί οι διασωθέντες Ιερολοχίτες, και επίσης το 1798 ο Ρήγας Φεραίος, ο οποίος, κατόπιν προδοσίας συνελήφθη από τους Αυστριακούς και παρεδόθη στους Τούρκους, οι οποίοι τον στραγγάλισαν και τον πέταξαν στο Δούναβη} στο οποίο, τιμητικά για την πατρίδα του, έθεσε τη λαμπρή επιγραφή «ΑΣΤΡΟΣ». Η προ του Μεγάρου παραλιακή οδός ονομαζόταν, μέχρι την ανάκτηση της Τεργέστης από τους Ιταλούς, Via dei Greci και η παραλία Riva Cartsiotti.

Ο Δημήτριος ακολουθώντας τα κηρύγματα των Κοσμά Αιτωλού, Ρήγα Φεραίου και Αδαμάντιου Κοραή για άνοιγμα Σχολείων στην υπόδουλη Ελλάδα, και γενικά το Ευρωπαϊκό - αναγεννητικό πνεύμα της εποχής για παιδεία, αφιερώθηκε στον ιερό αυτό σκοπό διαθέτοντας όλο το απαιτούμενο χρηματικό ποσό για την ίδρυση, το 1798, μιας υποδειγματικής Ελληνικής Σχολής στη γενέτειρά του, στον Άγιο Ιωάννη Θυρέας – Κυνουρίας. Η Σχολή Καρυτσιώτη, ανώτερη και τελειότερη, με ευρωπαϊκές προδιαγραφές, και με επίλεκτους επιστήμονες εκπαιδευτικούς, έρχεται ν’ ανταποκριθή αποτελεσματικότερα στην αναβάθμιση της παιδείας του τόπου, εμψυχώνοντας και μορφώνοντας τον ελεύθερο και άξιο της προγονικής παράδοσης Έλληνα πολίτη.Στον επαινετικό πρόλογο στο «Βιβλίον καλούμενον Ονομαστικόν Πανάγιον....» (Βενετία, Γλυκής, 1808), λέγεται για το χορηγό της έκδοσής του, τον «τιμιώτατο και χριστιανικώτατο Κύριο Δημήτριο Καρυτσιώτη: είναι υποκείμενον τοιούτον, οπού τον πλούτον, τον οποίον πολλοί σοφοί ονομάζουσι τυφλό, η ευγενία του τον εκατέστησε να βλέπει, σκορπίζοντάς τον δηλαδή, όχι απλώς όπου τύχη, αλλ’ εις χρησίμους υποθέσεις». 

Πηγή: Αρκάδες εσμέν

Μέγα Μέγαρο Καρυτσιώτη, κάποτε η κατοικία του διάσημου προγόνου στην Τεργέστη της Ιταλίας. Έχει μάκρος  1001 μ., πλάτος 39 μ. και 16 μ. ύψος. Χαρακτηριστικά στοιχεία είναι οι περίτεχνες ελληνιστικές προσόψεις στις τέσσερις οδούς που το περιβάλλουν.