Ο καιρός στο χωριό μας

Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2013

«Καλό Λιομάζωμα»: Η Γη της Καρίτσας και ο Μεγάλος Αγώνας για το Λάδι της Χρονιάς

Από τα βάθη των αιώνων, από τότε που γεννήθηκε η Καρίτσα σαν χωριό, όταν οι πρόγονοί μας ζούσαν σε λιτά καλύβια σκορπισμένα εδώ κι εκεί στα χωράφια που τα σκέπαζαν οι ελιές, η εποχή από τα τέλη Οκτώβρη ως τις αρχές Γενάρη σηματοδοτούσε τον μεγάλο αγώνα για το λάδι της χρονιάς.

Όλοι, χωρίς εξαίρεση—μικροί και μεγάλοι, νέοι και γέροι, άνδρες και γυναίκες, αγόρια και κορίτσια—ξεχύνονταν στα χωράφια. Με πείσμα και ενότητα, έβαζαν τα δυνατά τους να μαζέψουν τον πολύτιμο καρπό που θα έδινε ζωή και φως στο τραπέζι τους.

Οι αναμνήσεις του παλιού καιρού ηχούν…

«Το λάδι της χρονιάς μας το βγάζαμε με κόπο, μεράκι και τραγούδι»

Τα χρόνια κείνα, τέτοια εποχή, από τα τέλη του φθινοπώρου ως τις αρχές του χειμώνα, όλη η Καρίτσα έμπαινε σε μια γλυκιά αναστάτωση. Ήταν ο καιρός της ελιάς. Από το ξημέρωμα, μικροί και μεγάλοι ξεκινούσαμε για τα χωράφια. Τα μουλάρια φορτωμένα, οι σκάλες στους ώμους, κι εμείς με τα χέρια έτοιμα για δουλειά.

Σκαρφαλώναμε στις σκάλες, μαζεύαμε τις ελιές με υπομονή, γεμίζαμε τα κοφίνια μας. Ο ιδρώτας έτρεχε, αλλά κανείς δεν γκρίνιαζε. Η παρέα, τα πειράγματα, τα τραγούδια κάτω από τις ελιές έκαναν το βάρος της δουλειάς ελαφρύτερο. Στα διαλείμματα, απλώναμε λίγο ψωμί, ελιές και τυρί κάτω από τη σκιά των δέντρων. Πάντα κάποιος άρχιζε το τραγούδι, κι όλοι ακολουθούσαν.

«Μετά, σειρά είχε το ελαιοτριβείο»

Όταν τελειώναμε το μάζεμα, φορτώναμε τα σακιά στα μουλάρια και πηγαίναμε σε ένα από τα δύο λιτριβειά, είτα στο «Πάνω» είτε στο «Κάτω». Εκεί, αρχίζαμε το επόμενο στάδιο. Ζυγίζαμε τις ελιές μας, τις πλέναμε, και μετά τις ρίχναμε στον μύλο. Οι πέτρινες μυλόπετρες, βαριές και αργές, τις έλιωναν υπομονετικά. Ο ήχος του μύλου, το άρωμα του φρεσκοτριμμένου καρπού… Μοσχοβολούσε ο τόπος!

Τα μουλάρια γύριζαν αργά γύρω από τον μύλο, σέρνοντας τις πέτρες με τον σταθερό, ρυθμικό τους βηματισμό. Ήταν σαν χορός—ένας χορός παλιός, που ένωνε ανθρώπους, ζώα και γη σε μια αρμονική συνεργασία.

«Το λάδι έβγαινε με τον ιδρώτα μας, αλλά άξιζε τον κόπο»

Η ελαιοζύμη απλωνόταν στα τσαντίλια, κι αυτά τοποθετούνταν κάτω από το πιεστήριο. Με κάθε στροφή, το λάδι άρχιζε να ρέει. Όταν βλέπαμε τις πρώτες σταγόνες, η χαρά μας ήταν μεγάλη. Ήταν ο θησαυρός μας, το δικό μας «χρυσάφι».

Το φρέσκο λάδι το φυλάγαμε στα πιθάρια, στα δροσερά κατώγια του σπιτιού. Εκεί, ξεκουραζόταν και καθάριζε, παίρνοντας το τέλειο χρυσαφένιο του χρώμα.

«Και στο τέλος, στο τραπέζι μας»

Το λάδι μας ήταν κάτι παραπάνω από τροφή. Ήταν η ίδια μας η ζωή, το δώρο της γης μας και ο σύνδεσμός μας με την παράδοση. Μια φέτα ψωμί, βουτηγμένη στο φρέσκο λάδι, με λίγες ελιές και τυρί, έφτανε για να νιώσεις πλούσιος.

Τέτοια ήταν η ζωή μας τότε, με κόπο αλλά και πολλή αγάπη για τη γη μας. Κι αυτή η μυρωδιά του φρέσκου λαδιού, σαν να μας μιλούσε, να μας έλεγε πως τίποτα δεν πάει χαμένο όταν υπάρχει μεράκι.

Από τη Γενιά στη Γενιά

Αυτές οι πατροπαράδοτες εργασίες, ριζωμένες στα έγκατα του χρόνου, περνούν από γενιά σε γενιά, ένα ανεκτίμητο δώρο της παράδοσης. Όμως, με τον καιρό, όπως είναι φυσικό, η τεχνολογία, η σύγχρονη γνώση και η ανάπτυξη έχουν αφήσει το δικό τους αποτύπωμα, κάνοντας το λιομάζωμα λιγότερο κοπιαστικό αλλά εξίσου ιερό.

Σήμερα, μέσα στα όρια της Καρίτσας απλώνονται περισσότερες από 35.000 ελιές. Σε μια μέση χρονιά, αυτές οι καρποφόρες ρίζες παράγουν περίπου 300 τόνους καρπό, που αποδίδουν γύρω στους 60 τόνους λάδι—περίπου 65.000 λίτρα. Η απόδοση, φυσικά, μπορεί να κυμανθεί έως και 20% πάνω ή κάτω, ανάλογα με τις διαθέσεις του καιρού και της φύσης.

Παρακάτω θα βρείτε εικόνες από το λιομάζωμα του Νοεμβρίου 2013, μια ζωντανή μαρτυρία των κόπων και της αγάπης των χωριανών για τη γη και τους καρπούς της.

Καλή σοδειά και πάντα ευλογημένα τα χέρια που δουλεύουν τη γη μας!


 Νίκος και Νασούλα Ροζακλή: Ελιές ο θησαυρός της Καρίτσας
Σοφία Μαλαβάζου: Επιθεωρεί νέα φυτεία στη Σπηλιά

Παναγιώτης Χαγιάς στο δρόμο για το μάζεμα
 Παναγιώτης Μαλαβάζος με σκάλα στην Κάτω Λούτσα
Κατερίνα Αντωνίου: Παραδοσιακό μάζεμα με το χέρι
Αθανασία Αντωνίου με συζ. Σταύρο Βενιζέλο στον Αϊ-Νικόλα
Νίκος Αντωνίου με λανάρα στην Βαμπακιά
 Μιχάλης Ρήγας με δονητή στου Παπα-Σέμπρου
Σωτηρούλα Τσαμάλη με συζ. Μιχάλη Νίκια στου Βρανίκα
 Περικλής Τσολομίτης στο Βαθύ Πηγάδι
Διάλειμμα για ανάπαυση
 Σπύρος και Κατερίνα Ροζακλή στο Κοτρώνι ή  Αργεντινή 
Σπύρος Ροζακλής με τον Γαβριήλ, εργάτη από τη Σενεγάλη
 Γιάννης, εργάτης από τη Ρουμανία

Παναγιώτης και Βενέτα Χαγιά με γιο Κωνσταντίνο, 6 χρονών, στη Ζάβραινα
 
Παναγιώτης Αντωνίου με διαλογέα στην ταξινόμηση του καρπού
 Δημήτρης Κατσάμπης φορτώνει
Νικολέτα Αντωνίου: Το λάδι συχνά αποθηκεύεται σε μεγάλες λαήνες
 
Παναγιώτα Μαλαβάζου με λαδικό 

Στο μεταξύ...

 
Συννεφιά, καταχνιά και βροχή στο χωριό
Τα ρυάκια τρέχουν
Το Λυκόρεμα επιτέλους κυλάει, έστω κι αν κόκκινα νερά από λάσπη κατεβάζει
Λεωνίδας Τσολομίτης παρατηρεί η  στάθμη του νερού ξεπέρασε τα 10 μέτρα στο παμπάλαιο Βαθύ Πηγάδι που  θεωρείται να είχε χτιστεί πριν περίπου 900 και πλέον χρόνια, τον ίδιο καιρό με το κάστρο του Γερακίου το οποίο και αγναντεύει
 Παναγιώτης Κατσάμπης ξεκινάει να φτιάξει ζημιές στους δρόμους από τις βροχές

Το ίδιο και μηχανήματα του Δήμου Ευρώτα στους αγροτικούς δρόμους
 Βαγγέλης Μαλαβάζος οργώνει στην Βαμπακιά
   Νεκτάριος Κρητικός σπέρνει γρασίδι για τα σφακτά
Γιάννης Κρητικός προσέχει τα πρόβατα στο μαντρί στου Βρανίκα

Λεωνίδας Μαλαβάζος ταΐζει τα γίδια στο μαντρί στου Γεραντώνη
Παναγιώτης Μαλαβάζος φυλάει το κοπάδι στη Ζάβραινα
Όταν ο χρόνος το επιτρέπει ο νεαρός Χρήστος Μαλαβάζος ακολουθεί τον πατέρα το Στέλιο στο κυνήγι.
 
  Χριστίνα Ροζακλή μεταφυτεύει αντίδια στο λαχανόκηπο
Το ίδιο και η Δέσποινα Τσολομίτη
 
Γρηγόρης Τσεμπελής, καιρός για ραδίκια

 
Σουσάνα Στεφανή από την Αθήνα, τακτική επισκέπτρια στο χωριό, θαυμάζει τον κήπο στο πατρικό της σπίτι

Τέλος του Νοέμβρη, χειμωνιάζει ο καιρός ...

 
Σουσάνα Αντωνίου: Έτοιμη η τρακάδα
 

Δεν υπάρχουν σχόλια: