Ο καιρός στο χωριό μας

Παρασκευή 19 Απριλίου 2013

«Αναμνήσεις πέριξ του Ευρώτα» πρόσωπα και τοπία του Δήμου σε φωτογραφικό λεύκωμα σχολείου

Την Τετάρτη 17η Απριλίου 2013 o κ. Βασίλης Βλαχάκος, διακεκριμένος Λάκωνας λογοτέχνης, ήταν ο κύριος ομιλητής στην εκδήλωση για την παρουσίαση του φωτογραφικού λευκώματος με τίτλο «Αναμνήσεις πέριξ του Ευρώτα» που διοργανώθηκε από το Σύλλογο Διαδασκόντων του 1ου Δημοτικού Σχολείου Σκάλας.

Όπως αναφέρει ο κ. Παναγιωτης Καραμούζης, πρόκειται για λεύκωμα ασπρόμαυρης φωτογραφίας, με φωτογραφίες προσώπων και τοπίων του Δήμου Ευρώτα.

Το λεύκωμα ήταν μια εργασία των μαθητών και των εκπαιδευτικών του σχολείου που έγινε με μεράκι και αγάπη στα πλαίσια προγράμματος για την ασπρόμαυρη φωτογραφία.

Εκτός από τον κ. Βλαχάκο, υπό την ιδιότητά του ως πρόεδρος της Ένωσης Πνευματικών Δημιουργών Λακωνίας, στην εκδήλωση παρευρέθηκε και μίλησε για την αξία της ασπρόμαυρης φωτογραφίας ως μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς ο κ. Χρήστος Μασούρας, πρόεδρος της Λέσχης Φωτογραφίας Σπάρτης, καθώς και ο κ. Αναστάσιος Παπαγιαννάκος, υπεύθυνος σχολικών δραστηριοτήτων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Λακωνίας. Όλοι επαίνεσαν την προσπάθεια ως εξόχως επιτυχημένη και άρτια.


Στην εκδήλωση παρέστη και ο κ. Μιχάλης Λεϊμονίτης, 
διαχειριστής και συντάκτης του κορυφαίου τοπικού ιστολογίου «Δήμος Ευρώτα Σκάλα Λακωνίας», οποίος παραχώρησε ευγενικά αρκετές φωτογραφίες, λέγοντας πως αυτές είναι περιουσία όλων των κατοίκων της περιοχής και τόνισε ότι η προσπάθεια με τη συλλογή ασπρόμαυρων φωτογραφιών συνεχίζεται.

Ο διευθυντής του σχολείου κ. Σπύρος Χανδόλιας ευχαρίστησε όλους όσους παρευρέθηκαν, ενώ ο κ. Φώτης Πολίτης, διευθυντής εκπαίδευσης της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης νομού Λακωνίας, μέσω συγχαρητήριας επιστολής στο σχολείο παρατηρεί η μεγάλη συλλογή ασπρόμαυρων φωτογραφιών από παλαιότερες εποχές που εμπεριέχει το λεύκωμα και η συναρμογή τους με ελληνική και ξένη ποίηση συγκροτεί ένα αξιομνημόνευτο παιδευτικό /πολιτισμικό εγχείρημα. Πόσο μάλλον, όταν οι συγκεκριμένες φωτογραφίες, που αποτελούν πραγματικά "εμβλήματα" κοινωνικής υπενθύμισης περασμένων χρόνων και εποχών - αλλά και συλλογισμού και εμβάθυνσης σε μια αίσθηση πραγματικότητας που πολλοί/πολλές από εμάς πιθανόν να μην βιώσαμε - γεφυρώνονται με ποίηση, με συνέπεια να συγκροτείται ένα πνευματικό πλαίσιο πολυσημίας μέσα στο οποίο οι αναγνωστικές διαδρομές της ενεργητικής διαπραγμάτευσης εικόνας και κειμένων να γίνονται πολλαπλές και συνεπώς ανοικτές και απεριόριστες.

Παρακάτω παρουσιάζουμε ολόκληρη την ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και εμπνευσμένη ομιλία του κ. Βλαχάκου, κείμενο και βίντεο (ευγενική προσφορά Μιχάλγ Λεϊμονίτη), ακολουθούμενη από ένα έμμετρο ειδικά γραμμένο από τον ίδιο και αφιερωμένο στους δασκάλους του σχολείου που συμβάλουν να ξαναζωντανέψει το χτες, να καταγράφετε το αύριο... να υπάρχει συνέχεια στην ιστορία της τοπικής κοινωνίας!



Κυρίες και κύριοι


Η Ένωση Πνευματικών Δημιουργών Λακωνίας ευχαριστεί για την πρόσκληση το Σύλλογο Διδασκόντων του 1ου Δημοτικού Σχολείου Σκάλας και τον συγχαίρει που με την έκδοση αυτή, έφερε στη μνήμη με τις ¨ αναμνήσεις πέριξ του Ευρώτα ¨ μια ζωή που πέρασε, έναν κόσμο του χτες που έζησε μια διαφορετική ζωή από αυτή που ζει σήμερα, μια παράδοση που παραδόθηκε αμαχητί στο ξέφρενο και στο δήθεν μοντέρνο και αναπτυξιακό, σε μια νοοτροπία που δεν έχει μπούσουλα και δε βάζει σήμερα σήματα στο δρόμο της.. 

 Η πρόσκληση, ήταν πρόκληση για μένα! Ένα πόνημα από δασκάλους, με εικόνα και ποίηση, τι πιο οικείο και προσφιλές σε έναν παλιό δάσκαλο, ένα νέο αν θέλετε ασκούμενο λογοτέχνη και ένα νεότερο ερασιτέχνη καλλιτέχνη! 

 Η παρουσίαση όμως από την πλευρά μου αποτελεί τιμή στο δάσκαλο και δε μπορεί να πει κανείς ότι ευλογούμε τα γένια μας, καθότι εδώ και 13 χρόνια έχω πάψει να είμαι δάσκαλος και ως εκ τούτου, θεωρώ ότι έχω το δικαίωμα και το καθήκον, να τον υπερασπιστώ και να πω δυο λόγια γι' αυτούς τους ψυχοπλάστες, που κάποιοι τους έχουν γίνει ψυχοβγάλτες! 


 Με ευχαρίστηση λοιπόν δέχτηκα να πω δυο λόγια για το πόνημα αυτό, που η αξία του είναι ανεκτίμητη, καθώς οι φωτογραφίες που σταμάτησαν το χρόνο, παίρνουν σάρκα και οστά και πηγαίνουν από το έγχρωμο και ψευτοβαμμένο σήμερα, πίσω στο ασπρόμαυρο, γνήσιο και ταλαιπωρημένο χτες. 

 Μέσα στις 148 σελίδες του, αν μια εικόνα αντιστοιχεί με χίλιες λέξεις και κάθε ποίημα, αν θέλετε, με χίλιες εικόνες, τότε το ιστορικό αυτό λεύκωμα έχει 136.000 λέξεις από τις φωτογραφίες και 128.000 χιλιάδες εικόνες από τα ποιήματα, με τους στίχους του Εγγονόπουλου στην εισαγωγή:.. Η τέχνη και η ποίηση δε μας βοηθούν να ζήσουμε. Η τέχνη και η ποίηση μας βοηθάνε να πεθάνουμε, δεν πρέπει να μας σοκάρει αλλά αντίθετα να αναθεωρήσουμε κάποια πράγματα, να δούμε τη ζωή με άλλο μάτι, και το θάνατο από άλλη οπτική γωνία! 

 Το πόνημα λοιπόν αυτό με την εισαγωγή του μας τρομάζει, μας δοκιμάζει, μας προετοιμάζει και μας ετοιμάζει με το νόημα της ζωής, σαν δεν είμαστε εμείς η αρχή και το τέλος, αλλά κι εκείνοι από τους οποίους πήραμε τη σκυτάλη για να τη δώσουμε με τη σειρά μας στους επόμενους! 

 Και δε θεωρώ τυχαίο, που από κάθε τι άλλο, προτάσσει την εικόνα μιας γέρικης ελιάς με το πασίγνωστο και συγκινητικό ποίημα του μεγάλου μας εθνικού ποιητή Κωστή Παλαμά, με τον περίφημο στίχο:.. είμαι του ήλιου η θυγατέρα.. 

 Ξεκινάει έτσι με το αιωνόβιο, ευλογημένο δέντρο, εθνικό μας σύμβολο νίκης και ειρήνης και στο αντί προλόγου κείμενο ο Δ/ντής του Σχολείου, μας τα εξηγεί και μας τα ερμηνεύει όλα, μας ανοίγει την καρδιά του πριν ανοίξει και ξεφυλλίσει ο αναγνώστης τις σελίδες του λευκώματος, με τέτοιο τρόπο, που όταν πάρετε το πόνημα και το μελετήσετε, θα πείτε ότι ήσαν περιττά αυτά που ακούσατε από μένα.. 

 Στην πεζή εποχή που ζούμε, ο συνδυασμός εικόνας και ποίησης είναι ιδανικός και φανταστικός! Η παρουσία αυτών των δύο είναι αυτούσια, αυτεξούσια, παράλληλη και δεν ήρθε η μία να πάρει από την άλλη ή να συμπληρώσει η μία την άλλη! Όπως και οι ενότητες θα έλεγα στις οποίες χωρίζεται το πόνημα, που αν και μοιράζουν τα δρώμενα και παίρνει η κάθε μία το μερτικό της, όλες μαζί μέσα από τη ζωή, σαν κρίκοι συμπληρώνουν την αλυσίδα και αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο! 

 Είναι το καλύτερο πειστήριο και η καλύτερη πηγή πληροφοριών για έναν ιστορικό που θα θελήσει να γράψει στο μέλλον την ιστορία αυτού του τόπου! Για να μην πω ότι αυτό τούτο είναι ιστορικό ντοκουμέντο και η ιστορία της περιοχής! Κάθε του ποίημα, καίτοι έρχεται από μακριά, είναι διαχρονικό, είναι το απόσταγμα μιας ζωής που είχε μέτρο και ρυθμό, κάθε του στροφή είναι άρωμα ψυχής και κάθε του στίχος και ένας χτύπος της καρδιάς! 

 Δεν ξέρω να πω ευτυχώς ή δυστυχώς, φτάσαμε όμως να βλέπουμε με συμπάθεια και νοσταλγία αυτές τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες , όπως τις παλιές ασπρόμαυρες ταινίες και να αναπολούμε τα χρόνια εκείνα τα φτωχά, που όμως ήσαν απαλλαγμένα από άγχος και δεν τους έλειπε το γέλιο και η χαρά! 

 Κάθε φωτογραφία, που μέχρι χτες ήταν ξεχασμένη και σκονισμένη, γίνεται ξαφνικά και μια ιστορία, στην πορεία μιας ζωής που φαίνεται καθαρά από πού ξεκινήσαμε, συνειδητοποιούμε πού είμαστε και πού βρισκόμαστε, και μπαίνουμε σε σκέψη, πού πάμε και πού τέλος θα βρεθούμε! 

 Κάθε ποίημα είναι και μια αναγνώριση, με σφραγίδα και υπογραφή και δεν έρχεται να συμπληρώσει κάποιο κενό, αλλά να επαληθεύσει και να επιβραβεύσει την εικόνα με του λόγου το αληθές! 

 Όλοι οι έχοντες κάποια ηλικία, έχουνε μνήμες και οι υπερήλικες ζουν με τις αναμνήσεις. Ξεφυλλίζοντας λοιπόν τις σελίδες του καλαίσθητου αυτού εικονογραφημένου βιβλίου, θα θυμηθούν πρόσωπα γνωστά, θα ξαναζήσουν και θα ξαναφέρουν στη μνήμη τους γεγονότα και ιστορίες, θα νοσταλγήσουν στιγμές, θα ταξιδέψουν με τη φαντασία τους στο χρόνο, κάποιοι θα δουν κάπου τον εαυτό τους, θα κάνουν διάλογο μαζί του, θα γελάσουν, θα συγκινηθούν και θα κλάψουν. Μέσα από τις φωτογραφίες θα τους γνωρίσουν οι νεότεροι πώς ήσαν σαν παιδιά, θα δουν πρόσωπα που έχουν ίσως φύγει από τη ζωή και δεν τα γνώρισαν ποτέ! Θα διαπιστώσουν ότι οι διηγήσεις από τα γονικά τους και τα ακούσματα από τους παππούδες τους που τα θεωρούσαν.. παραμύθια, παρόλο που το χάσμα των γενεών είναι τεράστιο, δεν είναι όμως παραμύθι, αλλά μια μεγάλη, σκληρή μα λαμπρή πραγματικότητα! 

 Το λεύκωμα αυτό είναι ο ξεναγός και ο κρίκος, που συνδέει το σήμερα με το χτες, το νέο με το παλιό, που χάνετε στα βάθη του χρόνου και ο τελευταίος κρίκος για να σχηματιστεί και να συνεχιστεί η αλυσίδα για να συνδέσει το αύριο. Κάθε λεύκωμα που καταγράφει το χτες είναι, όπως έχω πει και άλλη φορά, η ληξιαρχική πράξη θανάτου ενός κόσμου που έφυγε, η εκταφή και η νεκροψία του χτες, είναι χωρίς αναισθησία, μια εγχείριση ανοιχτής καρδιάς του σήμερα, που στο ξεφύλλισμα νιώθει ο αναγνώστης να πονάει, καθώς βλέπει τις άψυχες φωτογραφίες να παίρνουν σάρκα και οστά, ακούει τη φωνή τους, κάνει διάλογο μαζί τους τη στιγμή που οι γέρανοι του Ιβύκου πετούν πάνω από το κεφάλι του..! Είναι ακόμα, μια ¨γενική εξέταση αίματος¨ που δείχνει από τι πάσχουμε, ένα ψυχογράφημα που καταγράφει μέσα από το χτες την ισορροπία του σήμερα, ένα εγκεφαλογράφημα της νοοτροπίας μας, ένας ραγισμένος καθρέφτης, που βλέπουμε το είδωλό μας παραμορφωμένο, ένα τεστ κοπώσεως στο δρόμο της κρίσης που βαδίζουμε! Είναι όμως, η καλύτερη μορφή αυτοθεραπείας, χωρίς παρενέργειες κι επιπλοκές! 

 Επίσης κάθε ποίημα είναι και ένα άριστο πιάτο για έναν βιβλιοφάγο που τρώει το βιβλίο με τα εξώφυλλα, οι φωτογραφίες του, σαν το παλιό καλό κρασί για έναν θεριακλή που το πίνει μια κι έξω, άσπρο πάτο, και το πρωτοράκι της τσικουδιάς για έναν ειδικό και ολιγαρκή, που δε χρειάζεται να πιει πολύ για να χορτάσει, αλλά με τη γεύση του έχει ξετρελαθεί και με μια γουλιά έχει μεθύσει!

Όσο για τους μικρούς, είναι η ιστορία του τόπου τους, η πραγματική πατριδογνωσία και η ουσιαστική σπουδή του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζουν και μεγαλώνουν! Μακάρι να κυκλοφορούσαν παρόμοιες εκδόσεις για κάθε τόπο και να αποτελούσαν ξεχωριστό μάθημα στα σχολεία!

Γιατί, μην ξεχνάμε ότι το μάθημα για το μαθητή, είναι σαν το φαγητό. Τρώει με όρεξη και βουλιμία αυτό που του αρέσει και αφήνει στο πιάτο αυτό που δε θέλει! Αν λοιπόν τα βιβλία που του σερβίρουν τη γνώση είναι άνοστα, μην περιμένουμε να έχουμε αποτελέσματα.. Αν ο καλός δάσκαλος φαίνεται μέσα στην τάξη, τότε ακόμη καλύτερος είναι εκείνος που βγαίνει έξω από αυτή, που αφήνει το σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία, και μεγάλος αυτός που διδάσκει στο δρόμο και στην πλατεία, που προσφέρει στον κόσμο μόρφωση, παιδεία και πολιτισμό! Μην ξεχνάμε ότι οι μεγάλοι δάσκαλοι, όπως για παράδειγμα ο Σωκράτης, δε δίδαξαν ποτέ τους σε σχολείο, αλλά στους δρόμους, στις πλατείες και με τα λόγια τους άφησαν εποχή! Και ο μοναδικός δάσκαλος, ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός, ο υιός του θεού, με τον ίδιο τρόπο δίδαξε κι έγιναν τα λόγια του ευαγγέλιο!

Ας διασώσουμε λοιπόν στο χαρτί αυτά που χάθηκαν και σ’ ό,τι απέμεινε ας προσθέσουμε αύριο πλάι του κάτι δικό μας, ώστε οι απόγονοι που θα βλέπουν τις φωτογραφίες μας, να τις φιλάνε και να μην τις φτύνουν!

Για το λόγο αυτό, επιτρέψτε μου, από τη θέση αυτή, να καλέσω συγγραφείς, λογοτέχνες, καλλιτέχνες και γενικά όσους ασχολούνται με τα γράμματα και τον πολιτισμό να γίνουν μέλη της Ένωσης Πνευματικών Δημιουργών Λακωνίας και όλοι μαζί, στη γκρίζα εποχή που ζούμε, να δώσουμε αυτό που λείπει σήμερα από την κοινωνία, το πνεύμα και ο πολιτισμός!

Και τελειώνω, με ένα έμμετρο από τα βάθη της καρδιάς μου, αφιερωμένο στους δασκάλους, σε όλους αυτούς που βοήθησαν να ξαναζωντανέψει το χτες, σ' εσάς που μέσα απ' αυτό προετοιμάζετε και καταγράφετε τη νέα έκδοση του αύριο, για να υπάρχει συνέχεια στην ιστορία της τοπικής κοινωνίας!

« Αναμνήσεις πέριξ του Ευρώτα »

Οι αναμνήσεις πέριξ του Ευρώτα
ασπρόμαυρες εικόνες απ’ το χτες
στο διάβα της ζωής είναι η ρότα
φιγούρες απ’ τη Σκάλα εκλεχτές!

Στις στάσεις που σταμάτησε το χρόνο
ο φακός με φωτοστόπ για μια στιγμή
πήρε τα πρωτεία και το θρόνο
το παρελθόν με πείσμα και πυγμή..!

Το ασπρόμαυρο δεν είναι γκρίζο πάντα
οι αναμνήσεις άχρωμες στο νου
η νοσταλγία βγαίνει στη βεράντα
η σκέψη κάνει ένα άριστο μενού!

Η μνήμη τη λήθη ξεσκονίζει
η φαντασία βλέπει όνειρα γλυκά
η συγκίνηση τα μάτια της σκουπίζει
που έρχονται όλα πάντα βολικά!

Η ποίηση μαζί με την εικόνα
ιδανικός και τέλειος συνδυασμός
στου χτες τον υπεράνθρωπο αγώνα
ένα μνημόσυνο και ένας αγιασμός!

Γραμμές με τα φυτώρια οι στίχοι
τα τετράστιχα κατάφυτες βραγιές
στο δρόμο, στη δουλειά και όπου τύχει
προβάλουν πρόσωπα απ’ όλες τις μεριές!

Με ¨το πουλάκι¨ κάνοντας παζάρι
στήνονται μπρος από τη μηχανή
χαρούμενα καθένα του ποζάρει
πότε γιορτή ή και καθημερινή!

Κι αν η ζωή σε μαύρο χρώμα
έκανε πέτρα η φτώχεια την καρδιά
με ψυχή απ’ το πρωί μέχρι το γιόμα
σκόρπιζε χαμόγελα φαρδιά!

Εδώ που δροσίζει ο Ευρώτας
περιβόλια λεμονιές, πορτοκαλιές
που κάνει λάσπη το χώμα ο ιδρώτας
τα χελιδόνια χτίζουν τις φωλιές!

Η κούραση στις όχθες ξαποσταίνει
φέρνει αναμνήσεις στο μυαλό
απ’ τα κουνούπια πια δεν αρρωσταίνει
άδειασε τα έλη στο γιαλό!

Παράδεισος η κόλαση έχει γίνει
το Βασιλοπόταμο του κάμπου ο βασιλιάς
απλόχερα τα πλούτη σ’ όλους δίνει
δεν είναι όπως πρώτα ο φονιάς!

Ανθίζει το χαμόγελο στα χείλη
η εργατιά ιδρώνει στη δουλειά
απ’ το πρωί στο μεροκάματο ως το δείλι
δε ξέρει τι θα πει ανεμελιά!

Ντομάτες, πιπεριές και μελιτζάνες
κάθε λογίς κηπευτικά με την ποδιά
στα φορτηγά στιβάζονται σε ντάνες
να πάει σεργιάνι στην πόλη η σοδειά!

Μόνιμος κάτοικος εδώ η Περσεφόνη
και οι τέσσερες ανθίζουν εποχές
η κάθε μία με την άλλη αδερφώνει
σπάνια στη φύση τέτοιες ομορφιές!

Είναι η γη πια της επαγγελίας
μα η ζωή που πάει σε νέα εποχή
κωφεύει δυστυχώς της αγγελίας
που της φωνάζει, λίγη προσοχή!

Με τη στεριά να ερωτεύεται το κύμα
κι αυτό να τη χαϊδεύει τρυφερά
παίζουν το θύτη τώρα και το θύμα
ανεύθυνοι παιχνίδια τυχερά!

Αλόγιστη στα φάρμακα η χρήση
τα δηλητήρια ποτίζουνε τη γη
στο όνομα του κέρδους έχει αθροίσει
ό,τι χειρότερο αυτή η συνταγή!

Η γη ξερνάει την αρμύρα
αλάτι στη πληγή από τη μαχαιριά
θα τα βάζουμε όλοι με τη μοίρα
που γίναμε φονιάδες και θεριά!

Τι πίνουμε, τι τρώμε και πού πάμε
τι κάνουμε, τι λέμε, συνεχώς
τη σκανδάλη ασυλλόγιστα πατάμε
σκοτώνουμε κι αυτοκτονούμε δυστυχώς!

Η φύση ποτέ δεν εκδικείται
ο άνθρωπος είν’ η καταστροφή
η ίδια η ζωή από τον ίδιο αδικείται
μία ζωή χωρίς επιστροφή..!

Σε τούτο το ταξίδι δίχως φρένο
το σήμερα μπροστά απ’ το γκρεμό
σφυρίζει ασταμάτητα το τρένο
πριν έξω βγει απ’ το συρμό..!

Στης κρίσης το βαγόνι επιβάτες
με εισιτήριο χωρίς επιστροφή
κάλλιο πεζοί, στις ρίζες μας, διαβάτες
να κάνουμε ευθύς αναστροφή!

Οι ¨αναμνήσεις πέριξ του Ευρώτα¨
ας γίνουν η αρχή κ’ η αφορμή
να μείνουν τα στερνά όπως τα πρώτα
καθάρια, με ολόρθιο το κορμί!


Βασίλης Γ. Βλαχάκος

Δεν υπάρχουν σχόλια: