Ο καιρός στο χωριό μας

Πέμπτη 19 Ιουλίου 2012

Διατροφή: Τρώτε πολλά ψάρια

Του Νικολάου Μαγκανιώτη
Χειρούργου - Διδάκτωρ Παν. Αθηνών

Τρόπος ζωής που μόνο θετικά αποτελέσματα  στη υγεία μας μπορεί να αποδώσει


Συντακτικό σημείωμα
Ο Νικόλαος Μαγκανιώτης είναι εγγονός του Κωνσταντίνου Ιωάν. Μαλαβάζου (Κωσταντιρουμάνου), γιος της κόρης του Αγγελικής. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε την ειδικότητα του ως Χειρούργος στη Αγγλία στο νοσοκομείο του Κόβεντρυ Gulson Road Hospital. Στη συνέχεια δούλεψε στην Αμερική και αργότερα επέστρεψε στο Αίγιο όπου διατηρούσε για χρόνια κλινική. Τώρα προσφέρει τις υπηρεσίες του αφιλοκερδώς στην Αντικαρκινική Εταιρεία Αιγίου. Επιπλέον διατηρεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το χωριό, είναι μέλος του Πολιτιστικού Συλλόγου Απανταχού Καριτσιωτών και πρόθυμος να απαντήσει σε ιατρικές ερωτήσεις των αναγνωστών.
«Καριτσιώτικα Νέα»
           
Επιδημιολογικές και κλινικές μελέτες οδηγούν στο συμπέρασμα ότι υπάρχει αντίστροφη σχέση μεταξύ των καρδιοπαθειών και της μακροχρόνιας διαιτητικής αγωγής με ψάρια (που περιέχουν πολυακόρεστα λιπαρά οξέα ν-3 μακράς αλύσεως) και ειδικότερα αναφερόμεθα στο εικoπεντανοικό οξύ (EPA) και το ντοκοσοεξαινοικό οξύ (docosohexaenoic acid DOCO), που οδηγούν στα μειωμένα ποσοστά στεφανιαίας νόσου.

Επομένως η κατανάλωση ψαριών ή λήψη λαδιού ψαριών υπό μορφή φαρμακευτική μπορεί να μας προστατεύει από καρδιακά επεισόδια που έχουν σχέση με στεφανιαία νόσο, ειδικότερα αναφερόμεθα στα θανατηφόρα εμφράγματα και τον αιφνίδιο καρδιακό θάνατο.

Δύο μεγάλες έρευνες επίσης οδηγούν στο συμπέρασμα ότι αυξημένη κατανάλωση ψαριών ή λάδι από τα ψάρια ελαττώνουν τα περιστατικά αιφνιδίου θανάτου μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Το EPA που είναι ο αιθυλικός εστέρας του εικοσιπεντανοικού οξέως και περιέχει ν-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που εμπεριέχονται στο λάδι των ψαριών έχει πάρει άδεια να συνιστάται ως διατροφικό συμπλήρωμα στη Ιαπωνία για τη θεραπεία της υπεχοληστερηναιμίας και των περιφερειακών αγγειακών παθήσεων.

Η βιολογική επίδραση των ακόρεστων λιπαρών οξέων συνίσταται στη ελάττωση της συγγολητικότητας των αιμοπεταλίων, την αγγειοδιαστολή, τη μείωση του πολλαπλασιασμού των κυττάρων στα σημεία του αθηρώματος με αποτέλεσμα τη δυσκολότερη αποκόλληση της αθηρωματικής πλάκας και την πρόκληση του εμφράγματος του μυοκαρδίου, τη σταθεροποίηση της αθηρωματικής πλάκας στις αρτηρίες και την ελάττωση των επιπτώσεων από τα λίπη.

Επομένως, οι προστατευτικές ιδιότητες των ν-3 ακόρεστων λιπαρών οξέων μακράς αλύσεως παρουσιάζουν τεράστιο κλινικό και θεραπευτικό ενδιαφέρον.

Σήμερα η ομάδα φαρμάκων με το γενικό όνομα στατίνες έχουν καθιερωθεί ως η σημαντικότερη θεραπευτική αγωγή για την υπερλιπιδαιμία (αύξηση της χοληστερίνης) και είναι από τα φάρμακα που βρίσκονται στη πρώτη γραμμή κατανάλωσης παγκοσμίως.

Ο συνδυασμός των στατινών με τα ν-3 ακόρεστα λιπαρά οξέα από τα ψάρια φαίνεται ότι βελτιώνουν το λιπιδαιμικό προφίλ των ατόμων που τα λαμβάνουν, ενώ πολύ μεγάλη ερευνητική εργασία από την Ιαπωνία μας λέει ότι η μακροχρόνια κατανάλωση ακόρεστων λιπαρών οξέων από τα ψάρια έχει θετική επιπρόσθετη επίπτωση στη μείωση βαρέων στεφανιαίων περιστατικών (έμφραγμα και στηθάγχη) στους Ιάπωνες που ήδη παίρνουν στατίνες για την υπέρ-χοληστρεριναιμία τους.

Συνολικά διαπιστώνεται ότι τα άτομα που έπαιρναν ν-3 ακόρεστα λιπαρά οξέα ψαριών για μεγάλα χρονικά διαστήματα παρουσιάζουν κατά 19% λιγότερα καρδιακά επεισόδια από τα άτομα που δεν έτρωγαν ψάρια.

Οι περισσότερες εργασίες που μελετούν τη θετική επίδραση των ψαριών στην υγεία μας στηρίζονται στη κατανάλωση 30-60 γραμμαρίων/ημέρα και μία ή δύο φορές την εβδομάδα. Αυτή η πρακτική φαίνεται να οδηγεί σε μείωση των καρδιακών θανατηφόρων επεισοδίων και του αιφνίδιου θανάτου κατά 30-60%, αλλά δεν φαίνεται να έχει επίπτωση στα μη θανατηφόρα στεφανιαία περιστατικά.

Δευτερογενής πρόληψη για την στεφανιαία νόσο με την κατανάλωση 200-400 γραμμαρίων/εβδομάδα ή με τα αντίστοιχα συμπληρώματα λαδιού ψαριών ελαττώνουν τη θνησιμότητα από καρδιακά στεφανιαία επεισόδια κατά 20-30% στα άτομα που ήδη έχουν πάθει ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Πειραματικά δεδομένα μας λένε ότι το λάδι των ψαριών μπορεί να προλάβει τον αιφνίδιο καρδιακό θάνατο γιατί ενεργεί ως αντιαρρυθμογόνο.

Οι Ιάπωνες όμως καθιέρωσαν όχι τη μικρή σε περιεκτικότητα ψαριών διατροφή που πιο πάνω αναφέρω, αλλά μία καθημερινή κατανάλωση ψαριών (επτά φορές/εβδομάδα και 180 γραμμάρια/ημερησίως). Αυτού του τύπου η διατροφή σημαντικά ελαττώνει το κίνδυνο καρδιακών επεισοδίων, ειδικότερα και όσον αφορά τα μη θανατηφόρα επεισόδια. Και αυτή η διαπίστωση αφορά και τα δύο γένη (άνδρες και γυναίκες).

Τα συμπεράσματα από τις πιο πάνω αναφερόμενες διαπιστώσεις που αφορούν τα ν-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μακράς αλύσεως αποκαλύπτουν ότι:

α) ο κίνδυνος αιφνίδιου θανάτου και η θνησιμότητα από τη στεφανιαία νόσο μειώνονται με μικρές σχετικά ποσότητες αυτών των λιπών από τα ψάρια, και

β) υφίσταται συνολική ελάττωση των στεφανιαίων επεισοδίων μετά από καθημερινή και μακροχρόνια κατανάλωση ψαριών.

Συνιστάται από τους Ιάπωνες συνολική καθημερινή κατανάλωση 1800mgr/ημέρα ως θεραπευτική δόση ν-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων από τα ψάρια.

Ο τελικός τρόπος δράσης των ν-3 ακόρεστων λιπαρών οξέων φαίνεται να έχει σχέση με την ελάττωση της θρομβογόνου τάσης που αναπτύσσεται στο σημείο της πλάκας και προκαλεί το έμφραγμα, την ελάττωση της φλεγμονής που εμποδίζει την αποκόλληση της πλάκας από την αρτηρία, τις θεραπευτικές ιδιότητες για τις καρδιακές αρρυθμίες και την ελάττωση των τριγλυκεριδίων.

Ας στρέψουμε λοιπόν το καθημερινό μας ενδιαφέρον περισσότερο στα ψάρια. Δόξα τω Θεώ έχουμε άφθονα και θα έλεγα φθηνά ψάρια. Και μη μου πει κάποιος ότι τα καλά ψάρια είναι ακριβά γιατί θα τονίσω ιδιαίτερα ότι τα περισσότερο λιπαρά ψάρια, με περισσότερα ακόρεστα λιπαρά οξέα όπως η σαρδέλα, το σκουμπρί, ο γαύρος είναι πάμφθηνα. Γιατί άραγε στις «γιορτές της σαρδέλας» όταν η σαρδέλα δίνεται ψημένη όλοι τρέχουν να πάρουν όσο μπορούν περισσότερες, και δυσκολότερα τις συνηθίζουμε στο καθημερινό μας γεύμα; Είναι πολύ κακό να μη συνηθίζουν τα παιδιά μας να τρώνε τα μικρά ψάρια από τη πολύ μικρή τους ηλικία. Δεν φταίνε τα παιδιά, αλλά οι μανάδες και συχνότερα οι γιαγιάδες. Ας μάθουμε στα παιδιά μας να τρώνε τη σαρδέλα, το γαύρο και τη γόπα σαν τις γάτες. Να είσαστε σίγουροι ότι τους κάνετε πολύ-πολύ καλό. Η συνήθεια θα τα συνοδεύει σε όλη τους τη ζωή. Είναι και αυτό κάτι σαν τον εμβολιασμό που κάνουμε στα πολύ μικρά παιδιά.

Αλλά και τα κατεψυγμένα ψάρια σήμερα είναι θαυμάσια και δεν υπολείπονται των φρέσκων σε θρεπτική δυνατότητα. Οι τιμές των κατεψυγμένων είναι πάντοτε φθηνότερες και περισσότερο προσιτές για το ασθενέστερο βαλάντιο.

Η συνήθεια όμως της διατροφής με πολύ ψάρι, τέσσερις και περισσότερες φορές την εβδομάδα και με τους τόσους τρόπους μαγειρέματος καταντάει στο τέλος ένας τρόπος ζωής που μόνο θετικά αποτελέσματα στη υγεία μας μπορεί να αποδώσει.

Τότε και μόνο τότε θα μπορεί να ωφεληθούμε τα μέγιστα, να γλιτώσουμε ενδεχομένως από τον πρώτο και μεγαλύτερο κίνδυνο υγείας και απώλειας ζωής που σήμερα είναι η στεφανιαία νόσος.


ΠΗΓΗ: Το ιατρικό περιοδικό «TΗΕ LANCET» τεύχος Απριλίου του 2007.

Δεν υπάρχουν σχόλια: