Eτοιμαστείτε να ανακαλύψετε τα κρυμμένα μυστικά των προγόνων

Τα αρχειοφυλάκια που φυλάσσονται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ), τόσο στην έδρα της υπηρεσίας στο Ψυχικό στην Αθήνα, όσο και στο περιφερειακό της παράρτημα στη Σπάρτη, γνωστό ως ΓΑΚ Λακωνίας, γνωρίζουμε ότι περιέχουν πολλά μυστικά από διάφορες πτυχές της οικογενειακής, κοινωνικής και οικονομικής ζωής απ' όλη την Ελλάδα, καθώς και από τα μέρη τα δικά μας: την Καρίτσα, το Αλεποχώρι, το Γεράκι και όλα τα γύρω χωριά. Έτσι αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Πώς οι πρόγονοί μας ασχολούνται με τα θέματα τους, μικρά και μεγάλα, είναι τεκμηριωμένο σε αυτά τα αρχεία. Ο πλούτος των πληροφοριών που παρέχονται είναι εντυπωσιακός και περιλαμβάνει μια ενδιαφέρουσα εικόνα για τις δραστηριότητές τα χρόνια εκείνα.

Τα αρχεία κάτω από τη φροντίδα του ΓΑΚ Λακωνίας σήμερα συγκεντρώνονται σε 89 βασικές ενότητες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μας είναι έγγραφα των συμβολαιογράφων και ειρηνοδικών του πρώτου  Δήμου Γερονθρών από τον περασμένο και προπερασμένο αιώνα τα οποία κρατούνται στους εξής φακέλους:

1. Αρχείο Συμβολαιογραφούντων Ειρηνοδικών Γερονθρών, 1867 - 1906

Το αρχείο αυτό διαρθρώνεται σε δύο αρχειακές σειρές: Η πρώτη αφορά σε χειρόγραφα συμβόλαια των συμβολαιογραφούντων ειρηνοδικών Γερονθρών (76 φάκελοι) ταξινομημένα κατά αύξοντα αριθμό συμβολαίου και η δεύτερη περιλαμβάνει έντεκα βιβλία - ευρετήρια συμβολαιων των συμβολαιογραφούντων ειρηνοδικών Γερονθρών.

(Κωδικός αναγνώρισης: GRGSA-LAK_NOT054)

2. Αρχείο Συμβολαιογράφου Γερακίου Ιωάννη Γ. Μοιρόπουλου, 1906 – 1950

Το αρχείο διαρθρώνεται κι αυτό σε δύο αρχειακές σειρές: Η πρώτη αφορά σε χειρόγραφα συμβόλαια του συμβολαιογράφου Ιωάννη Γ. Μοιρόπουλου (109) φάκελοι), ταξινομημένα κατά αύξοντα αριθμό συμβολαίου, και η δεύτερη περιλαμβάνει βιβλία ευρετήρια συμβολαίων.

(Κωδικός αναγνώρισης: GRGSA-LAK_NOT055)

3. Αρχείο Συμβολαιογράφου Γερονθρών Άγγελου Π. Γερακού, 1935 – 1936 
Αποτελείται από έναν σχετικά μικρό φάκελο χειρογράφων συμβολαίων, ένα ευρετήριο συμβολαίων και ένα βιβλίο στατιστικής συμβολαίων.

(Κωδικός αναγνώρισης: GRGSA-LAK_NOT061)

Από αυτά τα αρχεία, η ερευνητική ομάδα των Γενεαλογικών Δέντρων του Νοτίου Πάρνωνα, η οποία έρχεται υπό την αιγίδα του Παλλακωνικού Συλλόγου Νότιας Αυστραλίας, έχει επιλέξει έναν περιορισμένο αριθμό συμβολαίων - πωλητήριων, χρεωστικών και μισθωτήριων - από την χρονική περίοδο 1867-72 να μελετήσει προσεκτικά. Για να γίνει αυτό, η ομάδα ελπίζει ότι οι αρμόδιες αρχές θα είναι σε θέση να ψηφιοποιήσουν πολλά από αυτά που απαριθμούνται παρακάτω έτσι ώστε να είναι εύκολα προσβάσιμα σε ενδιαφερόμενους συνεργάτες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Οι αριθμοί στα αριστερά στον κατάλογο που ακολουθεί αναφέρονται στον αύξοντα αριθμό κάθε επιλεγμένου εγγράφου.

Επιλεγμένα πωλητήρια, χρεωστικά και μισθωτήρια στο Δήμο Γερονθρών 1867-72 

Με λαμπρότητα ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου στο Γεράκι

(Φωτο: Χρήστος Μπαλαμπάνος)

Με ιδιαίτερη λαμπρότητα εορτάστηκε και φέτος η 25η Μαρτίου στο Γεράκι. 

Όπως γράφει ο Χρήστος Μπαλαμπάνος, πρόεδρος του τοπικού εμποροεπαγγελματικού συλλόγου, οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν με την δοξολογία στον κεντρικό ναό του Γερακίου «Κοίμησης της Θεοτόκου».

Για την σημασία της ημέρας μίλησε η καθηγήτρια Αγγλικών του Γυμνασίου Γερακίου, κ. Στέλλα Καρατζά, κάνοντας μια ιστορική αναδρομή στις πολύπαθες αλλά ηρωικές εκείνες ημέρες.

Κατόπιν πραγματοποιήθηκε η παρέλαση των μαθητών Νηπιαγωγείου, Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου στο δρόμο πάνω από το Δημοτικό Σχολείο υπό τους ήχους της φιλαρμονικής ορχήστρας.

Στη συνέχεια, έγινε επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο των πεσόντων ηρώων, κατάθεση στεφάνων και απαγγελία ποιημάτων από μαθητές του Δημοτικού Σχολείου.
Τέλος, στον προαύλιο χώρο του σχολείου μαθητές και μαθήτριες χόρεψαν παραδοσιακούς χορούς.

Σχολικές αναμνήσεις δεκαετίας '70: «Με το ποίημα για το χωριό μας ο κ. Βλαχάκος μας κατέκτησε πάλι»

Ο κ. Β. ΒΛΑΧΑΚΟΣ είναι από τις πιο ευχάριστες αναμνήσεις των σχολικών μας χρόνων, ακόμα και τώρα οι παλιοί συμμαθητές όταν αναπολούμε τα χρόνια εκείνα αναφερόμαστε σε αυτόν. Αποτέλεσε πρότυπο των νεανικών μας χρόνων.

Ήταν νεωτεριστής δάσκαλος, άλλαξε τον τρόπο διαπαιδαγώγησης που ήταν μέχρι τότε «το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο» και μας έκανε να αγαπήσουμε το σχολείο, εισήγαγε δραστηριότητες όπως θεατρικό, διάβασμα λογοτεχνικών βιβλίων.

Νοιάστηκε πολύ για την μόρφωση μας. Λαμβάνοντας υπόψη τις ασχολίες των γονιών μας καθιέρωσε να μας βαθμολογεί σε ημερήσια βάση για να ενημερώνονται έγκαιρα. Ήθελε να διαβάζουμε και έβρισκε πολλούς και διαφορετικούς τρόπους να το επιτύχει.

Τώρα με το ποίημα του για το χωριό μας, μας κατέκτησε και πάλι. Δεν άφησε τίποτα να του ξεφύγει τα είπε όλα, τα είχε δει όλα και τα θυμόταν όλα. Αυτό δείχνει ότι ασχολήθηκε πολύ με τον τόπο μας και τα χαρακτηριστικά του προκειμένου να κάνει πιο εποικοδομητική την διδασκαλία του και να μας βοηθήσει περισσότερο.

Τον ευχαριστούμε

Κατερίνα Μαλαβάζου

(Η Κατερίνα Μαλαβάζου, πρώην μαθήτρια του κ. Βλαχάκου, σήμερα είναι oρκοτός ελεγκτής λογιστής σε μεγάλη λογιστική εταιρεία στην Αθήνα, καθώς και πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Απανατχού Καριτσιωτών)

Φωτογραφία του Μήνα Μάρτη 2013: Μαθήτριες 1957

Η Φωτογραφία του Μάρτη 2013 συμπεραίνεται ότι είναι από το 1957, μαθήτριες έξω από την εκκλησία της Ευαγγελίστριας με το δάσκαλο Κωνσταντίνο Σαρρή.

Όρθιοι: Αθανασία Αθ. Χελιώτη, Χριστίνα Αν. Μαλαβάζου, Σουσάνα Δ. Αντωνίου, Διαμάντω Διαμ. Αντωνίου, Κυριακή Ν. Τούντα, Ευδοκία Ν. Τούντα, Διαμάντω Σπ. Λάμπρου, Σπυριδώνα Σπ. Κρητικού

Καθιστοί: Διαμάντω Ι. Κατσάμπη, Στέλλα Γ. Αντωνίου, Ελένη Ευάγ. Μαλαβάζου, Παναγιώτα Αθ. Χελιώτη, Παναγιώτα Ν. Τούντα, Γεωργία Γ. Κρητικού, Γεωργία Ευάγ. Κατσάμπη, Ελένη Ευάγ. Αντωνίου

Από πλάι δεξιά δύο θαρραλέα αγόρια, Αντώνης Αθ. Χελιώτης και Αντώνης Αν. Τούντας, κρυφομπαίνουν κι αυτά στη φωτογραφία

Η Καρίτσα σε ποίηση Βασίλη Βλαχάκου

Ο Βασίλης Βλαχάκος, βραβευμένος Λάκωνας ποιητής και λογοτέχνης, ήταν δάσκαλος στο σχολείο της Καρίτσας στις αρχές της δεκαετίας του '70 και κρατάει τις καλύτερες αναμνήσεις από την εποχή εκείνη. Θυμάται είχε περίπου 40 παιδιά στο σχολείο. Οι χωριανοί τον αγκάλιασαν με ζεστασιά και ο νεαρός τότε δάσκαλος, παρόλο που όταν πρωτοπήγε ομολογεί αισθάνθηκε «εξόριστος», γρήγορα κατόπιν τους ένιωσε δικούς του ανθρώπους! «Γι’ αυτούς τους ανθρώπους και για το χωριό, όφειλα να γράψω κάτι. Τους το χρωστούσα!» ο ίδιος σημειώνει. Στο ποίημα τούτο ο συνταξιούχος πλέον εκπαιδευτικός, πολυγραφότατος ωστόσο συγγραφέας και πρόεδρος των Πνευματικών Δημιουργών Λακωνίας, πρόσφατα έβαλε την ψυχή του. Σίγουρα αγγίζει και τη ψυχή των πρώην μαθητών του καθώς και όλων των χωριανών.

Η ΚΑΡΙΤΣΑ

( στη φαντασία και στο χρόνο )

Μέσα από ρεματιές και ανηφόρες

 ο δρόμος φιδοσέρνεται στενός

να πιάσει τις ελιές τις καρποφόρες

στα έλατα, που αρχίζει ο ουρανός!

 ¨Το ψηλό¨, μετεωρίτης, το ¨ Κοτρώνι¨

σημαία ’πο πλανήτη η άγρια μυγδαλιά

θαύμα στην πέτρα πώς ζει και κατορθώνει

να βγάζει άνθη και φύλλα από παλιά!

Φρουρός ο Αη Νικόλας με ρομφαία

ο Αγιαννάκης στη ράχη άγρυπνος σκοπός

αετοφωλιά το χωριό πανέμορφο στη θέα

ο αετός από ψηλά κοιτάει σκυθρωπός!

Στην Ασφάκα τα σκυλιά δεν αλυχτάνε

η πόρτα του σχολείου έμεινε κλειστή

νωπές οι μνήμες στο κατώφλι αποχτάνε

τη δύναμη, η λήθη για να αποκλειστεί..

Τις αναμνήσεις με νύχια και με δόντια

κρατάνε να μη σβήσουν και χαθούν

στη μοναξιά γριούλες και γερόντια

κάνουν προσπάθεια στα πόδια να σταθούν

να δουν τη μέρα που θα έρθουν απ’ τα ξένα

δισέγγονα, εγγόνια και παιδιά

¨το αίμα τους¨ γενιές από την ίδια γέννα

που ’χε σπαράξει στο φευγιό τους η καρδιά..!

Αν και ¨ μικρό  χωριό, μεγάλη αντάρα¨

η πέρα και η δώθε γειτονιά

πούλαγαν τα άπλυτά τους με τη ντάρα

και ψάρευαν τα μυστικά με πετονιά!

Μαλαβαζαίοι, Τουνταίοι, Κατσαμπαίοι

κι Αντωναίοι, φαμίλιες ξακουστές

αν κάποιοι έκαναν στο διάβα τους το μπέη

ανθρώπινες διαφορές, ξεχωριστές..!

Φιλόξενοι σε ξένους κι επισκέπτες

οι πόρτες και οι καρδιές τους ανοιχτές

αν και μερικοί παλιά κατσικοκλέφτες

έγραψαν ιστορίες πανέμορφες του χτες..!              

Ερήμωσε η πλατεία με τα χρόνια

στη Βαγγελίστρα τα στασίδια αδειανά

είθε να φροντίσει η Θεία Πρόνοια

μη μείνουνε για πάντοτε κενά..!

Έσβησαν τα παιχνίδια με το σπόγγο

οι παιδικές στο δρόμο σίγησαν φωνές

δοκανάκια πια δε στήνουνε στο λόγγο

ενδόμυχες των παιδιών οι προσμονές..!

Μοιρολογούν στα ρέματα τ’ αηδόνια

οι ταβερνούλες με τα βλέφαρα κλειστά

αποδημητικά, οι μετανάστες, χελιδόνια

τα καλοκαίρια δροσερά, λαχταριστά ..!

Οι πέρδικες σωπάσανε στην Τσούκα

λιγόστεψαν τα γίδια κ’ οι βοσκοί

τα πήρε ο βοριάς με τη ματσούκα

δεν παίζουν τα τροκάνια μουσική..!

Δε χλιμιντρίζει τώρα πια πουλάρι

τα γέρικα γαϊδούρια σταλίζουν σκυθρωπά

είδος προς εξαφάνιση πάει και το μουλάρι

στο μονοπάτι της ζωής περικοπά..!

Οάσεις τα κηπάκια μες τη λαύρα

δίνουν στο τοπίο ’να χρώμα δροσερό

τεμπέλικη στον τοίχο λιάζεται η σαύρα

η στάμνα δεν πάει στη βρύση για νερό!

Ξεμάχιασε από τη δίψα η βαρέλα

πενθούν οι δυο πηγές του Μαλεβού 

 ξανάσαναν οι νιες από το.. ¨πηγαινέλα¨

μα χάσανε οι νιοι αλί! το ραντεβού..!

Η αναπαλαίωση φοράει τα καινούρια

φροντίζει το χωριό ν’ ανθρωπευτεί

μπαίνει στο χορό χαρούμενη με φούρια

στο πανηγύρι τ’ Αη Γιαννιού του Νηστευτή!

Ξανάνιωσαν τα σπίτια, τα καλύβια

στρώθηκαν τα δρομάκια τα στενά

μια ζωγραφιά με έγχρωμα μολύβια

αρώματα αγνά και χρώματα στεγνά!

Η πανσέληνος και ο ήλιος το νταντεύει

στον ίσκιο κρεμασμένος ο σανός

από τον εξώστη στο βάθος αγναντεύει

τη θάλασσα που φιλάει ο ουρανός!

Όσο με λύσσα κι αν φυσά το ξεροβόρι

σαν δαίμονας και ανήμερο θεριό

όλες τις εποχές, κρατιέται με το ζόρι

κάτω απ’ τον Ελατιά ολόρθο το χωριό!

Στον άγιο Κωνσταντίνο όσοι.. πάνε

κάνουνε ρούγα οι ψυχές μες τη σιωπή

¨ ένα ¨ το σώμα με το χώμα π’ αγαπάνε

«.. τοις κείνων ρήμασι..» αιώνιοι σκοποί!

Βασίλης Γ. Βλαχάκος

«Έφυγε» ο δάσκαλος Βαγγέλης Παλαιός

Σχολική παρέλαση μπροστά στο ηρώο των πεσόντων, 

25ης Μαρτίου 1985, με το δάσκαλο Βαγγέλη Παλαιό

Έφυγε πρόωρα από τη ζωή ο αγαπημένος δάσκαλος Βαγγέλης Παλαιός ο οποίος δίδαξε στην Καρίτσα από το 1984 μέχρι το 1986.

Πέθανε στα μέσα Φεβρουαρίου, ηλικίας 52 χρονών, και η κηδεία του έγινε την Πέμπτη, 14 Φεβρουαρίου, στον Ιερό Ναό Αγίων Σοφίας, Ιωάννου Χρυσοστόμου και Σπυρίδωνος στην Καρδίτσα όπου και κατοικούσε.

Την δεκαετία του '80 ο Βαγγέλης, τότε νεαρός νεοδιορισμένος δάσκαλος στο μονοθέσιο σχολείο της Καρίτσας, πολύ μακριά από τη γενέτειρά του, Ροπωτό Τρικάλων,  προσαρμόστηκε άνετα στα μέρη μας καθώς και στην Καρίτσα την οποία αγάπησε ιδιαίτερα. Εκτός από το ζήλο και την αφοσίωσή στη διδασκαλία και τους μαθητές του, στον ελεύθερο χρόνο του άρεσε να παίζει ποδόσφαιρο με την ομάδα «Κάστρο Γερακίου».

Από τότε ο Βαγγέλης ανέπτυξε στένες σχέσεις με πολλούς χωριανούς έτσι ώστε πάνω από 25 χρόνια μετά από τη μεταβίβασή του ακόμη διατηρούσε τακτική επικοινωνία με Καριτσιώτες τόσο στο χωριό όσο και στο εξωτερικό.

Επισκέφθηκε τελευταία το χωριό στις σχολικές διακοπές το περασμένο καλοκαίρι.

Θερμά συλλυπητήρια στη σύζυγό του Βάια και στα παιδιά Κωνσταντίνο και Ευαγγελία.