Κατά την πρώτη επιδρομή που έκανε ο Ιμπραήμ στη Λακωνία το 1825 πέρασε και από τα χωριά του Δήμου Γερονθρών. Σύμφωνα με τις πηγές που υπάρχουν, στα χωριά Γεράκι, Αλεποχώρι και Καρίτσα βρισκόταν την 11 και 12 Σεπτεμβρίου 1825. Μάλιστα στις 12 Σεπτεμβρίου έκαψε το Γεράκι, ενώ στις 14 έλαβε χώρα το ολοκαύτωμα στο Παλαιομονάστηρο του Βρονταμά.
Όπως είναι γνωστό, απ' όπου πέρασε ο Ιμπραήμ, δεν έμεινε τίποτε στη θέση του. Παντού λεηλασία, καταστροφή, ερήμωση και αιχμαλωσία. Για τους αιχμαλώτους, κυρίως γυναικόπαιδα, που πήρε από τη Λακωνία, στα Γενικά Αρχεία του Κράτους σώζονται τρεις καταστάσεις. Η πρώτη φέρει ημερομηνία 24 Αυγούστου 1828 και έχει συνταχθεί από τη Δημογεροντία Λακεδαίμονος, που είχε έδρα τον Μυστρά. Η δεύτερη κατάσταση έχει συνταχθεί από τον τοποτηρητή Έλους Κύριλλο Παμφίλου την 16 Αυγούστου 1828, με έδρα τη Σκάλα, ενώ η τρίτη έχει συνταχθεί από το διοικητή Λακεδαίμονος Νικόλαο Καρόρη την 29 Νοεμβρίου 1837, με έδρα τη Σπάρτη.
Οι καταστάσεις αυτές δημοσιεύτηκαν σε άρθρο του Ηλία Παπαθανασόπουλου στο περιοδικό «ΛΑΚΩΝΙΚΑ» (τεύχη 41 και 42 έτους 1970, σελ. 139-142 και 172-75), ενώ οι καταστάσεις που αφορούν το Γεράκι και την Καρίτσα περιλαμβάνονται και στο βιβλίο «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΑΚΙΟΥ», του Τ. Γριτσόπουλου, ο οποίος παραπέμπει στο ανωτέρω περιοδικό. Επίσης τις καταστάσεις αυτές δημοσίευσε και ο Γ. Ρουμελιώτης με άρθρο του στην εφημερίδα «ΚΑΠΕΤΑΝ ΖΑΧΑΡΙΑΣ» (αριθ. Φυλ. 32 έτους 2000).
Από τα δημοσιεύματα αυτά παραθέτουμε κατωτέρω τις καταστάσεις με τους αιχμαλώτους από τα χωριά Γεράκι, Αλεποχώρι και Καρίτσα. Η Ζαραφώνα (Καλλιθέα) δεν αναφέρεται σε κάποια από αυτές. Ο αριθμός των αιχμαλώτων αυτών, οι οποίοι αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν όλοι γυναικόπαιδα, δεν είναι δυνατό να υπολογιστεί ακριβώς, γιατί ονόματα έχουν αναγραφεί και στις τρεις καταστάσεις, είτε με τα ίδια στοιχεία ή με λίγο διαφορετικά. Πάντως, σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας και από τα τρία χωριά οι αιχμάλωτοι ανέρχονται σε πενήντα, περίπου.
Στις καταστάσεις που δημοσίευσε ο Παπαθανασόπουλος το Γεράκι και το Αλεποχώρι αναφέρονται δύο φορές και η Καρίτσα τρεις. Στη μία όμως από τις καταστάσεις των αιχμαλώτων της Καρίτσας, όπως φαίνεται, όλα τα ονόματα είναι Γερακιτών, πράγμα που επισημαίνει και ο κ. Γριτσόπουλος στο βιβλίο του (σελ. 390). Δηλαδή οι αιχμάλωτοι Καριτσιώτες είναι οι δύο πρώτοι αναφερόμενοι στην κατάσταση. Εντός παρενθέσεων παραθέτουμε τα στοιχεία που δημοσίευσε ο Ρουμελιώτης με μικρές διαφορές, αλλά είναι προφανές ότι πρόκειται για τα ίδια άτομα.
Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνουμε ότι τότε, στη Μεθώνη, ανοίχτηκε ειδικό σκλαβοπάζαρο και τα δυστυχισμένα αυτά γυναικόπαιδα πουλήθηκαν και σκορπίστηκαν παντού και ιδιαίτερα στην Αίγυπτο. Ελάχιστα από αυτά ξαναγύρισαν, μετά από χρόνια, στον τόπο τους, ελευθερωμένα από Έλληνες της Αιγύπτου ή από ευρωπαϊκές φιλανθρωπικές οργανώσεις, καθώς και σε εφαρμογή της σύμβασης του 1829.
ΓΕΡΑΚΙΟΥ: 1)Κανέλλα γυνή του Κ. Μήτρου, 2) Κωνσταντίνα Κων. Νηζά, 3) Αρχοντού αδελ. Γ. Σμαδή (Αρχοντού Γ. Αιμάδη), 4) Αντωνία αδελ. Γ. Σμαδή (Αντωνία Γ. Αιμάδη), 5) Κωνσταντής Γεώργ. Ασμάδη, 6) Δημητρούλα Γεωργ. Ασμάδη (Δήμητρα Γ. Αιμάδη), 7) Κανέλλα Νικόλα Γεωργ. Ασμάδη, 7) Κανέλλα Νικόλα Φασμούλη, 8) Αθανάσης Κων. Μονέζη, 9) Πάνος Πέτρου Κανέλλη, 10) Μαρουλίτσα Πέτρου Κανέλλη (Μαρουλίτσα Μήτρου Κανέλλη, χρόνων 1), 11) Παναγιώτα γυνή Δημ. Μαρούτα (χρ. 22), 12) Κανέλλα Θυγάτηρ Δημ. Καρούτα (Κανέλλα Θυγ. Δημητρίου Μαρούτα, χρ. 2), 13) Αικατερίνη γυνή Νικ. Ντούλφα, 14) Μιχάλης Χρίστου Μπάρδη, 15) Παναγιώτης Χρίστου Μπάρδη, 16) Γεωργάκης του Χρίστου Μαρουδιά.
ΑΛΕΠΟΧΩΡΙΟΥ: 1)Κωνσταντίνα του Σταμάτη Κοντού, 2) Ανεψιός αυτής Σταμάτης, 3) Παναγιώτα του ιδίου, 4) Ελένη Μήτρου Κοντού, 5) Παναγιώτα θυγ. Μήτρου Κοντού αδελφή της Ελένης, 6) Θεοδώρα Δημητρίου Κοντού, 7) Αδελφός της, 8) Γεώργης του Αναγ. Τρύφωνα (Γεώργης Αναγνώστη Ρουφάκη, χρ. 9), 9) Θεοδώρα Θυγατέρα του (Θεοδώρα Αναγνώστη Τρύφωνα Ρουφάκη), 10) Κυριακούλα Θυγατέρα του (Κυριακούλα Αναγνώστη Τρύφωνα Ρουφάκη), 11) Λυγερή θυγατέρα του (Λυγερή Αναγνώστη Τρύφωνα Ρουφάκη), 12) Αντώνα του Ζαχαρία, 13) Παιδιά Θηλυκά του Ζαχαρία. Για τους με αυξ. αριθμό 1,2,5,8,9,10,11 και 12 αναφερόμενους στην κατάσταση σημειώνεται ότι «ηχμαλωτίσθησαν εις Νταλιάναν».
ΚΑΡΙΤΣΑΣ: 1) Γεωργάκης Κων. Τσεμπελή (Δύο παιδιά άρρεν και θήλυ του Κωνσταντή Τζαπολή), 2) Ειρήνη του αυτού (Ειρήνη Γεωργ. Τζεμπελή), 3) Γυνή του Δημητράκη Μαρούδα με την κόρη της (εδώ μάλλον πρόκειται για τις αναφερόμενες με αυξ. Αριθμό 11 και 12 στην κατάσταση Γερακίου ), 4) Πάναινα Μαρουδού με κορίτσι της (Πάναινα Μαρουδιού , κόρη Παν. Μαρουδιού), 5) Υιός του Γ. Λαγού, χρ. 6, 6) Δύο παιδιά του Γ. Μίδη, 7) Ένα παιδί μικρόν του Μητ. Κανέλλη, 8) Μόρφω του Γεωργάκη Μήτου (Μόρφω Γεωργάκη Μήλου), 9) Δύο άρσεν. Παιδιά του Χρ. Πέρδη (εδώ μάλλον πρόκειται για τους με αυξ. Αριθμό 14 και 15 αναφερόμενους στην κατάσταση Γερακίου), 10) Αικατερίνη του ιδίου , 11) Αικατερίνη του Μήτρου Κανέλλη εις σπήλαιον Βρονταμά, 12) Κανέλλα του Γιαννάκη Μητρούδα. 13) Κανέλλα Μήτρου Μπράτη εις Κάστρον Κρεμαστής, 14) Θανάσης Κώστα Σακελλαρίου εiς τον Βελίτα (εδώ πρόκειται για τον συνοικισμό Βελωτά), 15) Χήρα Νικόλαινα Πιλόγαινα (Νiκόλαινα χήρα Πολύγαινα), 16) Διαμάντω του Πουλίτσα από Απιδιάν εις Κάστρο Κρεμαστής, 17) Δύο κορίτσια αυτής .
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΑΚΗΣ
(Από εφημερίδα "Το Γεράκι", έκδοση Μάρτη-Απρίλη 2005)
