Παναγιώτα Βλάχου (1942-2025)

Με βαριά καρδιά αποχαιρετούμε τη συγχωριανή μας Παναγιώτα Βλάχου (το γένος Κρητικού).

Η Παναγιώτα γεννήθηκε στην Καρίτσα την Πρωτοχρονιά του 1942 και μεγάλωσε με τις αξίες της οικογένειας και της πίστης. Στις 31 Αυγούστου 2025 «εκοιμήθη εν Κυρίω» στο Σικάγο, όπου έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής της.

Ήταν αφοσιωμένη σύζυγος του μακαριστού Στηβ Βλάχου, στοργική μητέρα των Νικολάου, Μαρίας και Παναγιώτη, και καμάριζε για τα πέντε εγγόνια της: τον Έρικ Στηβεν, τον Πωλ, την Παναγιώτα «Νάγια», τον Ευστράτιο «Στρατ» και τον Ανδρέα «Άντυ».

Στην καρδιά της φύλαγε πάντα την Καρίτσα και τη ρίζα της, την οικογένεια Κρητικού. Όλοι όσοι την γνώρισαν θα θυμούνται τη γλυκύτητα, την καλοσύνη και τη φιλοξενία της.

Η εξόδιος ακολουθία θα τελεστεί την Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου 2025 στον Ιερό Ναό Αναλήψεως του Κυρίου στο Σικάγο, και θα ακολουθήσει η ταφή στο κοιμητήριο Elmwood, River Grove.

Εκφράζουμε τα θερμά και ειλικρινή μας συλλυπητήρια στα παιδιά, στα εγγόνια και σε όλη την οικογένεια.

Αιωνία της η μνήμη.

Η Μάνα μου. Ο βράχος μου. Η ηρωίδα μου.

Στις σελίδες μας πολλές φορές φιλοξενούμε ιστορίες ζωής που ξεκινούν από την Καρίτσα και απλώνονται πέρα στον κόσμο. Ιστορίες που κρύβουν μέσα τους τον μόχθο, την αγάπη, την πίστη και τη δύναμη των συγχωριανών μας. Σήμερα μοιραζόμαστε έναν συγκινητικό αποχαιρετισμό παιδιού προς τη μάνα του· μια γυναίκα-βράχο, που από την Καρίτσα βρέθηκε σε ξένη χώρα, πάλεψε με αξιοπρέπεια και αφιέρωσε όλη της τη ζωή στην οικογένειά της. Το κείμενο που ακολουθεί είναι γραμμένο με αγάπη και δάκρυ από την κόρη της, τη Μαρία, και μιλάει για τη θυσία, τη δύναμη και την αστείρευτη αγάπη της μάνας, παράδειγμα για όλους μας

Έμεινε χήρα στα 36 της με τρία μικρά παιδιά, σε ξένη χώρα, χωρίς να ξέρει καλά καλά τη γλώσσα, πάντα στον αγώνα για να τα φέρει πέρα. Αφιέρωσε όλη της τη ζωή πρώτα στα παιδιά της κι ύστερα στα εγγόνια της. Η ζωή της δύσκολη, μα ποτέ δεν παραπονέθηκε. Δούλευε ασταμάτητα, πάνω από 80 ώρες τη βδομάδα, για δεκαετίες. Κι όσο κουρασμένη κι αν ήταν, ποτέ δεν άφησε την εκκλησία.

Οι «διακοπές» της ήταν να ζυμώνει και να μαγειρεύει: δίπλες, κουραμπιέδες, σπανακόπιτες, αρνί με πατάτες, μουστοκούλουρα, ταραμοσαλάτα κι άλλα πολλά, που τα πήγαινε παντού. Ήταν πάντα στο πόδι, όπως στη φωτογραφία — κι ας είμαι γρήγορη στο περπάτημα, κανείς δεν την προλάβαινε!

Αγαπούσε όλο το σόι. Την Καρίτσα, που μεγάλωσε 22 χρόνια, την είχε στην καρδιά της. Μα κι η Αμερική, το Ρότσεστερ, της έγινε δεύτερη πατρίδα. Στις συναντήσεις με τα ξαδέρφια ήταν στα ουράνια από τη χαρά της. Όλες οι συννυφάδες, οι κουνιάδοι, τα ανίψια, οι κουμπάροι, οι φίλοι — είχε αγάπη και σεβασμό για όλους.

Κι όταν φάνηκαν τα πρώτα σημάδια κι ήρθε η διάγνωση για άνοια, ήξερα πως θα ’ναι δύσκολος ο δρόμος. Τρία χρόνια με γιατρούς, νοσοκομεία, φάρμακα· το σώμα της άρχισε να λυγίζει, μα η άνοια είχε πάρει τον δρόμο της.

Την περασμένη Πέμπτη, αν και ήταν ξαπλωμένη, με κλειστά μάτια και λίγα λόγια, τα χέρια της δεν σταματούσαν να κινούνται, όπως τότε που ήταν μοδίστρα. Δεν σταμάτησε ποτέ. Πάντα στο τρέξιμο.
Θα μπορούσε να τα είχε παρατήσει 47 χρόνια πριν, όταν έχασε τον πατέρα μας. Μα δεν το ’κανε.

Κι ως το τέλος, δίπλα της έπαιρνα μαθήματα ζωής. Όπως ήταν εκείνη όταν πήρα την πρώτη μου ανάσα, έτσι κι εγώ είχα την ευλογία να είμαι κοντά της, να κρατώ τα χέρια της και να την ευχαριστώ για όλα, όταν πήρε την τελευταία της.

Τώρα έχω δυο φύλακες αγγέλους να με κοιτούν από ψηλά. Κι εγώ, ώσπου να ’ρθει η δική μου ώρα, θα προσπαθώ να κάνω το καλό στη γη, στη μνήμη της μάνας και του πατέρα.

Αιωνία σου η μνήμη, γλυκιά μου μάνα.
Κι αναπαύσου τώρα πια… το κέρδισες με το παραπάνω.

Ποίηση: Διανυκτέρευση

Στη γαλήνη της νύχτας, μετά τα μεσάνυχτα,

ανεβαίνουμε ψηλά, στον Αϊ-Γιάννη τον σεπτό.

Εκεί που τ’ άστρα σκύβουν και μιλάνε με την ψυχή,

κρατούμε ζωντανό το έθιμο, με δέος και με χαρά.

Εννέα χρόνια τώρα, η παρέα μας αγρυπνά,

με ευχαριστία, προσευχή και φως που ξαναγεννά.

Σαν να μας σφίγγουν το χέρι οι παππούδες και οι γιαγιάδες,

σαν να μιλά η γη με την παλιά της φωνή.

Κι όταν χαράξει, και το πρώτο φως ξεπροβάλλει,

νιώθουμε την ψυχή μας γεμάτη ευγνωμοσύνη.

Για την όμορφη Καρίτσα, που δεν λησμονά τις ρίζες της,

για τον Αϊ-Γιάννη, που μας σμίγει κάθε χρόνο ξανά.

Χρόνια πολλά, Καρίτσα πανέμορφη·

στον ουρανό σου ανατέλλει κάθε χρόνο

μια νέα αυγή παράδοσης.

«Το Τραγούδι της Καρίτσας»: Μια Κληρονομιά που Ζει στις Καρδιές μας

«Το τραγούδι ανήκει σε όλους τους Καριτσιώτες, σε κάθε καρδιά που χορεύει και θυμάται τις ρίζες της.»

Μετά το χθεσινό αφιέρωμα στο «Τραγούδι της Καρίτσας», ο ίδιος ο συνθέτης, Τάκης Χρόνης, μοιράστηκε μαζί μας σκέψεις και συναισθήματα που κάνουν ξεκάθαρο πως το τραγούδι αυτό δεν είναι μόνο μουσική, αλλά ψυχή του χωριού μας.

«Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που η μοίρα με συνέδεσε με τη δημιουργία αυτού του τραγουδιού!», μας λέει ο Τάκης, προσθέτοντας με ενθουσιασμό πως «αν και οι δημιουργοί μπορεί να είμαστε ο αείμνηστος Τάσος και εγώ, το τραγούδι μας όμως ανήκει σε όλους τους Καριτσιώτες!».

Με χαμόγελο θυμάται τον σκοπό που επέλεξε: «Το έκανα σε ρυθμό Καλαματιανό για να μπορεί ο καθένας να το ακούει και να το χορεύει. Να νιώθει στα κύτταρά του τις ρίζες μας, την αγάπη μας για τη γενέτειρα, τον αέρα τον Καριτσιώτικο που όλοι ανασάναμε».

Και συνεχίζει με μια νοσταλγική εικόνα του χωριού: «Τα τροκάνια από τα γιδοπρόβατα που αντηχούσαν στην Τσούκα και στον Ελατιά, το αγνάντιό μας από τα μπαλκόνια μέχρι τις άκρες της Λακωνίας, ο μικρόκοσμός μας που ζήσαμε μικροί, μέχρι που οι ανάγκες για επιβίωση μας σκόρπισαν στα πέρατα της οικουμένης».

«Κι όμως», υπογραμμίζει, «ένα κομμάτι της ψυχής μας βρίσκεται για πάντα δεμένο με τον ιερό τόπο του χωριού μας. Και όπως έχει ειπωθεί και αλλού, μια φορά Καριτσιώτης, για πάντα Καριτσιώτης!»

Ο Τάκης Χρόνης στέλνει τους θερμούς του χαιρετισμούς σε όλους τους Καριτσιώτες, υπενθυμίζοντας πως το τραγούδι αυτό ζει όχι μόνο στα ηχεία και στις γιορτές, αλλά μέσα στις καρδιές όλων όσων αγαπούν και θυμούνται τη γενέτειρά τους. Ένα τραγούδι που ενώνει, συγκινεί και ξαναφέρνει στο φως τον παλμό της Καρίτσας.

Το τραγούδι της Καρίτσας: «Ας το ακούσουμε, ας το τραγουδήσουμε, ας το μάθουμε στα παιδιά μας!»

«Ένα τραγούδι νοσταλγίας και μνήμης που ζωντανεύει την ψυχή του χωριού.»

Στις 28 Αυγούστου, παραμονή της μεγάλης γιορτής τ’ Αγιαννιού στο χωριό, ο συγχωριανός μας Τάκης Χρόνης παρουσίασε στο YouTube το «Τραγούδι της Καρίτσας», ένα τραγούδι νοσταλγίας, μνήμης και αγάπης για τον τόπο μας.

Η στιγμή δεν θα μπορούσε να είναι πιο ταιριαστή. Την επόμενη μέρα η Καρίτσα ανηφόριζε ψηλά, εκατό μέτρα κάτω από την κορυφή του Ελατιά, στο ξωκλήσι του Αϊ-Γιάννη. Εκεί όπου πίστη, έθιμο και αντάμωμα κρατούν ζωντανή την ψυχή του χωριού. Σ’ αυτό το σκηνικό ήρθε το τραγούδι να ενώσει μνήμες και καρδιές.

Η μνήμη του Τάσου Αντωνίου

Οι στίχοι ανήκουν στον αείμνηστο Τάσο Γεωργίου Αντωνίου (1944–2024), που γεννήθηκε στην Καρίτσα και στα 19 του χρόνια μετανάστευσε στην Αυστραλία. Από τον πρώτο καιρό πάλεψε με τη δουλειά και τον μόχθο, χτίζοντας οικογένεια με τη σύζυγό του Μεταξία, από το γειτονικό Γεράκι, και αφήνοντας πίσω τρία παιδιά και τρία εγγόνια.

Ο Τάσος αγαπήθηκε πολύ στην παροικία της Αδελαΐδας για το χιούμορ και τη ζεστασιά του. Τα τελευταία χρόνια υπηρέτησε ως ψάλτης στον ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο Goodwood, το προάστιο όπου συγκεντρώνεται η μεγαλύτερη κοινότητα Καριτσιωτών και απογόνων τους στην Αυστραλία. Έφυγε από τη ζωή στις 21 Απριλίου 2024, αφήνοντας πίσω του μνήμη και ένα τραγούδι που θα μείνει για πάντα.

Το τραγούδι που ένωσε καρδιές

Η νοσταλγία για το χωριό τον οδήγησε να γράψει στίχους γεμάτους αγάπη για την Καρίτσα, που εμπιστεύτηκε στον Τάκη Χρόνη. Εκείνος τους έντυσε με μελωδία και φωνή, κι έτσι γεννήθηκε το «Τραγούδι της Καρίτσας».

Όπως λέει κι ο ίδιος ο Τάκης: «Οι Καριτσιώτες να το ακούν, να το τραγουδούν, να το χορεύουν και να θυμούνται τον Τάσο. Κι όταν έρθει κι η δική μου ώρα να φύγω, να με θυμούνται κι εμένα…»

Ο συνθέτης και ερμηνευτής Τάκης Χρόνης

Ο Τάκης Χρόνης γεννήθηκε και μεγάλωσε κι αυτός στην Καρίτσα, κουβαλώντας από μικρός τη μουσική μέσα του.

Τα νεανικά του χρόνια τα έζησε στο κοντινό Γεράκι, ενώ από τα είκοσί του και μετά ζει και δραστηριοποιείται στη Δράμα. Από το 1986 αφοσιώθηκε με μεράκι στο ρεμπέτικο και το λαϊκό τραγούδι, παίζοντας τρίχορδο μπουζούκι και ερμηνεύοντας δικές του δημιουργίες, στίχους και μελωδίες. Με αμέτρητες ζωντανές εμφανίσεις σε πανηγύρια και πολιτιστικές εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα, αλλά και σε χώρες όπως η Φινλανδία, η Αίγυπτος, η Τουρκία, η Ιταλία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Αυστραλία, έχει ταξιδέψει τη μουσική του όπου χτυπά καρδιά ελληνική.

Με τη μελοποίηση των στίχων του Τάσου Αντωνίου, χαρίζει στη γενέτειρά του, την Καρίτσα, ένα τραγούδι που ανήκει όχι μόνο σε εκείνον, αλλά σε όλο το χωριό.

Μια ματιά στο τραγούδι

Από πλευράς μουσικής, το τραγούδι ξεχωρίζει για την απλότητα και τη γνησιότητά του. Η μελωδία, λιτή αλλά ζεστή, φέρνει στον νου τα παλιά δημοτικά ακούσματα — εκείνα που γεννήθηκαν για να ενώσουν κοινότητες και να τραγουδιούνται σε πανηγύρια και ανταμώματα. Στοχεύει κατευθείαν στην καρδιά, αφήνοντας χώρο στους στίχους να μιλήσουν.

Οι στίχοι του Τάσου Αντωνίου λειτουργούν σαν προσωπικό ημερολόγιο νοσταλγίας αλλά και σαν συλλογική εξομολόγηση κάθε Καριτσιώτη που βρέθηκε μακριά από τον τόπο του. Η γλώσσα είναι απλή κι ακριβώς γι’ αυτό συγκινεί: γιατί αποτυπώνει την αλήθεια της ξενιτιάς και της μνήμης.

Η ερμηνεία του Τάκη Χρόνη είναι αυτή ενός επαγγελματία καλλιτέχνη αλλά κι ενός συγχωριανού που τραγουδά από καρδιάς. Αυτή η αμεσότητα είναι που δίνει στο τραγούδι γνησιότητα και δύναμη. Έτσι, το κομμάτι δεν στέκεται μόνο ως μουσικό δημιούργημα αλλά ως ζωντανό μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της Καρίτσας.

Μια παρακαταθήκη για τις γενιές

Το τραγούδι δεν είναι απλώς μια μελωδία· είναι μια παρακαταθήκη. Όπως το ξωκλήσι του Αϊ-Γιάννη κρατά ζωντανή την πίστη μας μέσα στους αιώνες, έτσι κι αυτό το τραγούδι θα κρατά ζωντανή την ψυχή της Καρίτσας όπου κι αν βρισκόμαστε.

Ας το ακούσουμε, ας το τραγουδήσουμε, ας το μάθουμε στα παιδιά μας. Για να μείνουν οι μνήμες, η αγάπη και η περηφάνια του τόπου μας ζωντανές.

Το «Τραγούδι της Καρίτσας» είναι διαθέσιμο στο YouTube.

Συνεχίζουμε το Έθιμο: Διανυκτέρευση στον Αϊ-Γιάννη

 

Φωτογραφίες: Ντίνος Τσολομίτης

Στις ήσυχες ώρες, λίγο μετά τα μεσάνυχτα, ο δρόμος μας οδηγεί πάντα ψηλά, στο ξωκλήσι του Αϊ-Γιάννη. Εκεί, για ένατη χρονιά, η καρδιά μας χτυπά δυνατά· με σεβασμό και συγκίνηση,
με τη μαγεία των αστεριών και τη ζεστασιά της παρέας, συνεχίζουμε το έθιμο της διανυκτέρευσης.
Μια στιγμή που μας γυρίζει στις ρίζες μας και μας δένει ξανά με το πνεύμα των προγόνων.

«Η νύχτα μας δένει με τους προγόνους, η αυγή μας χαρίζει ελπίδα.»

---

Όταν οι Πρόγονοί μας Σμίγουν

Στη γαλήνη της νύχτας, μετά τα μεσάνυχτα,
ανεβαίνουμε ψηλά, στον Αϊ-Γιάννη τον σεπτό.
Εκεί που τ’ άστρα σκύβουν και μιλάνε με την ψυχή,
κρατούμε ζωντανό το έθιμο, με δέος και με χαρά.

Εννέα χρόνια τώρα, η παρέα μας αγρυπνά,
με ευχαριστία, προσευχή και φως που ξαναγεννά.
Σαν να μας σφίγγουν το χέρι οι παππούδες και οι γιαγιάδες,
σαν να μιλά η γη με την παλιά της φωνή.

Κι όταν χαράξει, και το πρώτο φως ξεπροβάλλει,
νιώθουμε την ψυχή μας γεμάτη ευγνωμοσύνη.
Για την όμορφη Καρίτσα, που δεν λησμονά τις ρίζες της,
για τον Αϊ-Γιάννη, που μας σμίγει κάθε χρόνο ξανά.

Χρόνια πολλά, Καρίτσα πανέμορφη·
στον ουρανό σου ανατέλλει κάθε χρόνο
μια νέα αυγή παράδοσης.