Σαν Σήμερα, 103 χρόνια πριν: Η Σφαγή του Λόντλοου

Στις 23 και 24 Σεπτεμβρίου 1913, Έλληνες μετανάστες ανθρακωρύχοι, πιθανόν οι παππούδες ή οι προπαππούδες μας, αντιστάθηκαν στην αδικία του πλουσιότερου και πιο ισχυρού άντρα της Αμερικής.

Τον Σεπτέμβριο του 1913, οι εργάτες, συμπεριλαμβανομένων χιλιάδων Ελλήνων μεταναστών, σε μία από τις πιο πλούσιες βιομηχανίες της Αμερικής αποφάσισαν ότι δεν αντιμετωπίζονταν με ανθρωπιά από τα αφεντικά τους.

Έτσι, περίπου 11.000 ανθρακωρύχοι στο νότιο Κολοράντο κατέβηκαν σε απεργία εναντίον της ισχυρής εταιρίας Colorado Fuel & Iron Corporation (CFI) προκειμένου να διαμαρτυρηθούν για τις χαμηλές αμοιβές, τις επικίνδυνες συνθήκες εργασίας, καθώς και την αυταρχική κυριαρχία της εταιρείας πάνω στις ζωές των εργατών. Η CFI, ιδιοκτησία της οικογένειας Ροκφέλερ και Standard Oil, ανταποκρίθηκε στην απεργία αμέσως με την εκδίωξη των ανθρακωρύχων και των οικογενειών τους από τις παράγκες που ανήκαν στην εταιρεία.

Στη συνέχεια, με τη συμπαράσταση του σωματείου των ανθρακωρύχων οι εργάτες μετακόμισαν με τις οικογένειές σε τέντες διασκορπισμένες εδώ και κει στους γύρω λόφους και συνέχισαν την απεργία.

Οι πρώτες οικογένειες άρχισαν τη μετακόμιση προς την «αποικία σκηνών» στις 23 - 24 Σεπτέμβριου, 1913.

Οι καιροί τότε ήταν διαφορετικοί. Αντί για πλακάτ οι απεργοί κρατούσαν πιστόλια. Οι περισσότεροι ήταν οπλισμένοι αφού οι συνθήκες και η ασφάλεια στις άγριες κοινότητες των ανθρακωρύχων σήμαινε ότι ο καθένας έπρεπε να προστατεύει τον εαυτό του και την οικογένειά του. Επιπλέον, οι περισσότεροι από τους άνδρες κατάγονταν από μέρη της Ελλάδας, την Κρήτη και τη Μάνη στη νότια Πελοπόννησο, γνωστά για την ανομία και την αγάπη τους προς τα όπλα.

Ένας από τους ηγέτες των απεργών ήταν ένας νεαρός Έλληνας μετανάστης από την Κρήτη, ονομαζόταν Λούης Τίκας (Ἠλίας Σπαντιδάκης). Τρία χρόνια νωρίτερα, όταν ήταν 24 ετών, ο Τίκας ήταν συνέταιρος σε κάποια καφετέρια στο Ντένβερ. Εγκατέλειψε αυτή τη ζωή όταν προσλήφθηκε ως αντικαταστατής εργάτης, δηλαδή απεργοσπάστης, κατά τη διάρκεια μιας εποχής με πολλές απεργίες ανθρακωρύχων που μάστιζε την περιοχή.

Μέχρι το 1913, είχε αλλάξει άποψη ωστόσο και μεταπηδήσει στο πλευρό των εργατών, βλέποντας πρώτο χέρι τις συνθήκες που επιβάλλονταν στους συναδέλφους του, πολλοί από τους οποίους ήταν συμπατριώτες από την Ελλάδα.

Ο Σύνδεσμος Ηνωμένων Ανθρακωρύχων, το συνδικάτο που ήταν ενεργό στο Κολοράντο από το 1900, έκανε εφτά αιτήματα, με στόχο τη διόρθωση των άθλιων συνθηκών εργασίας και διαβίωσης.

Οι προδιαγραφές ασφαλείας ήταν βάρβαρες, ένας ανθρακωρύχος στο Κολοράντο είχε διπλάσιες πιθανότητες να πεθάνει σε σύγκριση με τον ομόλογό του οπουδήποτε αλλού στη χώρα. Με 12ωρα μεροκάματα ο κανόνας, ένα από ντα βασικά αιτήματα του συνδικάτου ήταν η μείωση στο οκτάωρο.  

Επιπλέον, παρά τα εξαντλητικά ωράρια, οι ανθρακωρύχοι ζορίζονταν να τα βγάλουν πέρα. «Νεκρή εργασία», ο όρος που χειρίζονταν για τις βασικές αγκαρίες που προστάτευαν τα ορυχεία από φθορά, όπως αντιστηρίξεις των τοιχωμάτων, ήταν μη αμειβόμενες. Οι ανθρακωρύχοι πληρώνονταν μετρητά μόνο και μόνο με το βάρος του άνθρακα που έβγαζαν.

Ακόμη χειρότερα, οι ζυγιστές υπάλληλοι των εταιριών, συχνά εξαπατούσουν τους ανθρακωρύχους. Ενώ στις παράγκες, ιδιοκτησία των εταιρειών, όπου οι ανθρακωρύχοι και οι οικογένειές τους αναγκάζονταν να ζουν, οι εταιρείες χρέωναν υψηλά ενοίκια σε άθλιες συνθήκες και ανάγκαζαν τους εργαζόμενους να ψωνίζουν από τα γενικά καταστήματα που κι αυτά άνηκαν στις εταιρείες.
Επαγγελματίες μπράβοι των εταιριών παρακολουθούσαν να είναι βέβαιοι ότι οι ανθρακωρύχοι τηρούσαν τους κανόνες των εταιρειών. Όταν οι διωγμοί απέτυχαν να στραγγαλίσουν την απεργία, η οικογένεια Ροκφέλερ προσέλαβε ιδιωτικούς ντετέκτιβ και οπλισμένους μπράβους να κάνουν επιθέσεις σε τακτά χρονικά διαστήματα στις «αποικίες σκηνών».

Οι ανθρακωρύχοι κάνανε αντεπίθεση, ενώ αρκετοί σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της απεργίας που κράτησε 14 ολόκληρους μήνες.

Κατά τη διάρκεια της απεργίας, οι εταιρίες προσέλαβαν περισσότερους μπράβους να τρομοκρατούν τις «αποικίες σκηνών» και έφεραν απεργοσπάστες, πολλούς από τις ίδιες περιοχές της Ελλάδα απ' όπου κι οι απεργοί κατάγονταν προκειμένου να διεξάγουν εκστρατεία τρόμου, δολοφονιών, και επιθέσεις από ένα μοναδικό αυτοκίνητο τρόμου, το γνωστό «Ντεθ Σπέσιαλ» (Ειδικό Θανάτου). Πρόκειται για θωρακισμένο αυτοκίνητο, εφοδιασμένο με δύο πολυβόλα τα οποία πυροβολούσαν αδιακρίτως όπου κι όπου στις σκηνές στη μέση της νύχτας.

Όταν η επιμονή των απεργών έγινε εμφανής, οι Ροκφέλερ πλησίασαν τον κυβερνήτη του Κολοράντο, ο οποίος επέτρεψε τη χρήση της Εθνικής Φρουράς. Οι Ροκφέλερ δέχθηκαν να πληρώνουν τους μισθούς της φρουράς.

Την άνοιξη του 1914, δύο λόχοι της Εθνικής Φρουράς περικύκλωσαν την «αποικία σκηνών». Ο Υπολοχαγός Καρλ Λίντερφελτ, γνωστός για την κτηνωδία του, ήταν επικεφαλής των κυβερνητικών στρατευμάτων των ΗΠΑ στο Λούντλοου. Στις 20 Απριλίου 1914, την επόμενη του Ελληνορθόδοξου Πάσχα, ξέσπασαν εχθροπραξίες. Μια γυναίκα είχε επικοινωνήσει με την Εθνική Φρουρά, επιμένοντας ότι είχαν το σύζυγό της αιχμάλωτο στο Λούντλοου. Ο Λίντερφελτ απέστειλε στρατιώτες για να ελέγξουν την κατάσταση. Ο Τίκας, που μεσολαβούσε μεταξύ τις εταιρείες και τους απεργούς, είπε ότι ο ελλείπον σύζυγος δεν ήταν εκεί.

Ο Λίντερφελτ επέστρεψε με ενισχύσεις και ένα πολυβόλο. Δεν είναι ξεκάθαρο ποιος έριξε την πρώτη βολή. Μάρτυρες μετέπειτα ανάφεραν ότι άκουσαν τρεις εκρήξεις εκρηκτικών και στη συνέχεια σφαίρες όλο γύρο. Οι γυναίκες και τα παιδιά κατέφυγαν στα χαντάκια που οι απεργοί είχαν σκάψει κάτω από σκηνές τους. Η στρατηγική αυτή αποδείχθηκε τραγική, όταν έπιασαν φωτιά. Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά πώς ακριβώς φούντωσε, αλλά μερικοί μάρτυρες είπαν ότι είδαν τους στρατιώτες με δάδες. Σε λίγο ολόκληρη η αποικία ήταν περιτυλιγμένη στις φλόγες. Δύο γυναίκες και 11 παιδιά που κρύβονταν υπόγεια χάθηκαν στις φλόγες, εκεί που γίνηκε γνωστό για πάντα ως το «Χαντάκι του Θανάτου».

Ο Λίντερφελτ και οι άνδρες του εισέβαλαν στις φλεγόμενες σκηνές και πήραν αιχμάλωτο τον Τίκα. Ο Λίντερφελτ είπε ότι αναγκάστηκε να πυροβολήσει τον Τίκα επειδή αυτός προσπάθησε να διαφύγει. Μάρτυρες, ωστόσο, ισχυρίζονταν κάτι διαφορετικό: ότι Λίντερφελτ άρπαξε το όπλο του και χτύπησε τον Τίκα στο κεφάλι με τέτοια δύναμη που έσπασε το κοντάρι και άφησε τέτοιο τραύμα που φαινόταν το κρανίο του θύματος. Στη συνέχεια διέταξε άλλους στρατιώτες να τον πυροβολήσουν. Τουλάχιστον 20 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στο Λούντλοου εκείνη τη νύχτα, περισσότεροι χάθηκαν στα αντίποινα στις 10 ημέρες που ακολούθησαν.
 
Παρόλα αυτά, η απεργία συνεχίστηκε μέχρι τον Δεκέμβριο, όταν οι εξαντλημένοι πλέον ανθρακωρύχοι τα παράτησαν.
 
Η τραγωδία του Λούντλοου έχει σχεδόν ξεχαστεί σήμερα, αλλά ο αντίκτυπός της είναι αισθητός σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο Τζον Ντ. Ροκφέλερ Jr., υπεβλήθη τέτοια αποδοκιμασία που προσέλαβε τον Ήβη Λέντμπετερ Λι, δημοσιογράφο εμπειρογνώμονα των δημοσίων σχέσεων προκειμένου να αποκαταστήσει τη δημόσια εικόνα του. Επιπλέον, σχετικά με τα δικαιώματα των εργατών, το Λούντλοου θέτει τους εργατικούς αγώνες στη σωστή τους προοπτική και είναι ένας βασικός λόγος για τον οποίο οι Αμερικανοί σήμερα απολαμβάνουν το οκτάωρο.
 
Ο Τίκας υπήρξε ήρωας των ανθρακωρύχων. Χιλιάδες πήγαν στην κηδεία του ακλουθώντας πομπή αρκετά μίλια σε μήκος.  

Επιπλέον υλικό:

Το βραβευμένο ντοκιμαντέρ Palikari: Louis Tikas and the Ludlow Massacre (Το Παλικάρι: Ο Λούης Τίκας και η Σφαγή του Λούντλοου) που παρήχθη προς τιμή της 100ης επετείου της Σφαγής του Λούντλοου 

Ορισμένα βιβλία έχουν γραφτεί για το θέμα, το πιο ολοκληρωμένο είναι του Ζήση Παπανικολάου Buried Unsung: Louis Tikas and the Ludlow Massacre (Θαμμένοι Αφανείς: ο Λούης Τίκας και η Σφαγή του Λούντλοου)

Το κοινωνικό έργο της Ιωάννας Μαλαβάζου-Βιζυηνού

(Φώτο: Μ Λεϊμονίτη) Στολές για τις ιέρειες, δημιουργία της Ιωάννας

Η κοινωνία του χωρίου μας έγινε φτωχότερη. Έχασε έναν άνθρωπο χρήσιμο, δραστήριο, ευχάριστο, ζωντανό που δεν το βάζε κάτω, αυτό ψιθύριζαν οι χωριανοί μεταξύ τους.

Ήταν ένας άνθρωπος ξεχωριστός, συμπονούσε το διπλανό της, έδινε το χέρι της σε ανθρώπους αναξιοπαθούντες, αγαπούσε την τρίτη ηλικία και ήθελε να προσφέρει, δεν τις άρεσαν οι μικρότητες. Όσοι συνεργάστηκαν μαζί της έχουν να μιλούν για την τιμιότητα της και την ντομπροσύνη της, δεν σχολίαζε κανέναν και με τίποτα.

Η Ιωάννα Μαλαβαζου-Βιζυηνού γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και μεγάλωσε μέχρι τα 16 χρόνια στη Αθήνα, την οποία και εγκατέλειψε για να έρθει στο μικρό χωριό μας όπου δημιούργησε οικογένεια, παιδιά και εγγόνια. Δεν γνώριζε τις ασχολίες των κατοίκων, τις έμαθε όλες και καλύτερα και από τους ντόπιους. Τα κατάφερε, γιατί άμμο έπιανε και γινόταν χρυσάφι. Το μυαλό της κοφτερό, στις νέες τεχνολογίες παρούσα, τι δεν έβλεπαν τα μάτια της και δεν έφτιαχναν τα χέρια της. «Θέλω να ακονίζω το μυαλό μου», έλεγε συχνά. Χαμογελούσε στη ζωή, ήταν αισιόδοξη, η μοίρα όμως της έπαιξε σκληρό παιγνίδι στη φάση της ζωής της που είχε τη σοφία να ζει και να χαίρεται την κάθε μέρα σαν να είναι η τελευταία.

Ενεργό μέλος του «Πολιτιστικού Συλλόγου των Απανταχού Καριτσιτων», πρώτη σε κάθε δράση του. Στην εκδήλωση για τη Φλόγα της Αγάπης είχε ράψει της στολές για τις ιέρειες σε χρόνο ρεκόρ. Ήθελε να προσφέρει πράγματα για να γίνει ομορφότερο το χωριό, πρότεινε δράσεις για να έχει ευκολίες το χωριό, ζητούσε να τις αναθέτουμε δουλειές.

Ιωάννα Βιζυηνού του Αναστασίου και της Αιμιλίας, μια προσωπικότητα που ο εθελοντισμός ήταν στην κουλτούρα του, ένας άνθρωπος που ήθελε να προσφέρει κοινωνικό έργο.

Τα μέλη του Διοικητικού Συμβούλιου, σε αποχαιρετούμε και σου ευχόμαστε καλό παράδεισο. Δεν θα σε ξεχάσουμε, έχεις αφήσει το αχνάρι σου.  

Κατερίνα Μαλαβάζου
Αντιπρόεδρος
Πολιτιστικού Συλλόγου Απανταχού Καριτσιωτών Λακωνίας

Ιωάννα Μαλαβάζου (1956-2016)

Τραγική κατάληξη είχε η επιχείρηση για τον εντοπισμό της Ιωάννας Μαλαβάζου που αγνοούταν λίγες ώρες την Παρασκευή 16 του Σεπτέμβρη όταν είχε πάει για ψάρεμα. Η άτυχη χωριανή βρέθηκε άψυχη αρκετή απόσταση από την ακτή του Λακωνικού Κόλπου.

Η σορός της μεταφέρθηκε στην Ιατροδικαστική Υπηρεσία Πάτρας για τη διενέργεια νεκροψίας - νεκροτομής, όπου διαπιστώθηκε πέθανε από ασφυξία.

Η κηδεία της τελέστηκε σήμερα Κυριακή, από τον Ιερό Ναό Ευαγγελίστριας στην Καρίτσα.

Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους.

Ο Κάρλο, ο Ντέρεκ και ο Παναγής στην Καρίτσα

Στο σπίτι του Δημήτρη

Επιθυμία του Κάρλο Καπογκρέκο, του Ντέρεκ Μπερκ και του Παναγή Χάρπα, από την Αδελαΐδα της Αυστραλίας, οι οποίοι τον καιρό αυτό βρίσκονται διακοπές στην Ελλάδα ήταν να περάσουν και από την Καρίτσα προτού συνεχίσουν το ταξίδι τους στην Ιταλία, Ισπανία και Κύπρο.

Ο ένας Ιταλοαυστραλός διευθύνων σύμβουλος εταιρείας εκτύπωσης, ο άλλος Ιρλανδοαυτραλός συνταξιούχος βιβλιοθηκάριος, και ο τρίτος Κυπριοαυστραλός επιστήμονας ιατροδικαστικής, είναι στενοί φίλοι του Δημήτρη Κατσάμπη, συντάχτη του ιστολόγιου «Καριτσιώτικα Νέα».

Την Πέμπτη, 8 Σεπτεμβρίου, αφού πέρασαν από τη Μονεμβασιά, παρά τις πλημμύρες που είχαν σχεδόν απομονώσει την Καρίτσα, ανηφόρησαν να δουν το χωριό για το οποίο είχαν ακούσει τόσα και τόσα από το φίλο τους στην Αδελαΐδα.

Και οι τρεις έμειναν έκπληκτοι! Εντυπωσιάστηκαν από την ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και από τη ζεστασιά και τη φιλοξενία από τους ντόπιους.

Οι ξένοι επισκέπτες χάρηκαν τη φιλοξενία της θεια-Κατερίνας

Όλοι τους θέλουν να επιστρέψουν κάποτε στο μέλλον, την επόμενη φορά παρέα με τον φίλο τους το Δημήτρη!

On this day, 11 September 1825: Enslaved Karitsiotes, Gerakites and Alepochorites

In 1825 forays by detachments led by Imbraim Pasha were intent on annihilating and terrorising Laconian people and destroying their land. They slaughtered, captured young men and women and torched villages and hovels in their path.

On the morning of Friday 11 September 1825, one day before Geraki was burned and Vrontamas was engulfed in flames, only four days before the Holocaust of Paliomonastiro, a fierce battled between Imbraim's troops and Kolokotroni fighters was waged on a peak opposite Agios Giannnis. Many Turks were killed. Since then the locals call that area "Mnimata", (meaning Graves) because the Turks are very likely to have buried their fallen there. It is said that Karitsiotes also joined in that battle. One of their dead was actually carried on a rigged up stretcher back to the village for burial.

Panic-stricken Karitsiotes sought refuge in the thickly wooded forest of Tsouka opposite the village from where that afternoon they watched in horror as Imbraim's forces set their houses alight. Soon the forest around them was also in flames. Karitsa folklore has it that Georgakis Tsempelisand his wife Eirini were captured and killed in enemy hands. It is also said that on Tsouka the Turks captured, raped and in the end also killed two other young women from the Tsempelis family.

However, official records held to this day at the national archives present a slightly different more detailed version. It is recorded that Georgakis Konstanti Tsempelis, his wife Erini, and his sister whose first name remains unknown, were among 23 men, women and children, but mostly women and children, listed to be from Karitsa, who were captured by Imbraim's forces. They were then taken to a prisoner of war camp in Messinia and from there loaded onto ships and transported to the Middle East for the slave trade.

In addition, newly discovered evidence not only matches but also casts further light on the above information that we have about the two Tsempelis women. In crossing checking with the database of the Family Tree South Parnon, the coordinator, Stelios Hagias, is able to reveal the two women were in fact sisters-in-law.

Something else that comes to light is that a third Tsempelis girl, seven-year-old Chrysoula, daughter of Irini and niece of the othe woman also fell into enemy hands. It is said the girl suffered hideous torture, her tender hands bound with rope and dragged behind a horse. Fortunately the little girl somehow managed to escape and avoid the fate of her mother and grandmother.

Here we present the names of all who were captured, purportedly from Karitsa, in alphabetical order, as documented in the original records:

1) Georgákis Kon. Tsempelís (Two children male and female of Konstantís Tzapolís), 2) Eiríni, his wife (Eiríni Georg. Tzempelís), 3) Wife of Dimitrákis Maroúdas with her daughter 4) Pánaina Maroudoú with her daughter (Pánaina Maroudioú , daughter of Pan. Maroudioú), 5) Son of G. Lágos, 6) Two children of G. Mídis, 7) A young child of Mit. Kanéllis, 8) Mórfo Georgáki Mílos, 9) Two male children of Chr. Pérdis, 10) Aikateríni daughter of Chr. Pérdis, 11) Aikateríni Mítrou Kanéllis at cave in Vrontamás, 12) Kanélla Giannáki Mitroúdas. 13) Kanélla Mítrou Brátis at castle of Kremastí, 14) Thanásis Kósta Sakellaríou at Velotá (the settlement of Velotas), 15) Widow Nikólaina Pilógaina (Nikolaina widow of Polygainas), 16) Diamánto Poulítsas from Apidiá at the castle in Kremastí, 17) Two daughters of her daughters .

Clearly the above names, apart from Georgakis and the Tsempelis women, are not of Karitsa origin; indeed they mostly resemble those of Geraki families. It must be remembered that records of the time were often incomplete and inexact. It is also quite possible that to escape the looming Imbraim onslaught some Geraki folk may have sought refuge in Karitsa where to their misfortune they were forcibly captured. That notwithstanding, it is our solemn duty to honour all, be they recorded accurately, inaccurately or at all, be they from Karitsa or not.

Postscript

The detail regarding the torturing of the young Chrysloula is something that has been passed on word of mouth in Karitsa and related to Stelios Chagias by the late Katerina Rozaklis (nee Malavazos).

In addition, before Chrysoula escaped, the Imbraim forces had four members from the Tsempelis family captive:

Chrysoula Tsempelis, herself, aged 7, daughter of Georgakis and Eirini.

Aunt Tsempelis, auntie of the young girl, whose first name is not known.

Eirini Tsempelis (maiden name not known), wife of Georgakis and mother of Chrysoula. After the capture locals referred to her as “Sklavomeni” (the enslaved one).

Georgakis Tsempelis, husband of Eirini and father of Chrysoula had also been taken captive along with his sister, wife and daughter. It is not known how he escaped or how he made his way back to Karitsa, but it is known that he later remarried and had seven more children, three girls and four boys. He died aged 65, in 1861.

Chrysoula Tsempelis, the little girl that escaped, in adult life married Nikolaos Anastasiou Malavazos, also known as Konto-Nikolas, and had four children, all daughters. Late in life she was known as Gria Mou-Mou. She died, aged 95, in 1913. The family Trees of Southern Parnon attribute her with 157 descendants, up to seven generations. Stelios Chagias is a great great great grandson of Chrysoula Tsempelis, while the writer, Dimitris Katsampis, is a great great grandson.

Apart from the above list of captives from Karitsa, there are two additional lists from neighbouring villages Geraki and Alepochori that are reproduced below.

Geraki
1)Kanélla wife of K. Mítros, 2) Konstantína Kon. Nizás, 3) Archontoú sister of G. Smadís (Archontoú G. Aimádis), 4) Antonía sister of G. Smadís (Antonía G. Aimádis), 5) Konstantís Geórg. Asmádis, 6) Dimitroúla Georg. Asmádis (Dímitra G. Aimádis), 7) Kanélla Nikóla Georg. Asmádis, 7) Kanélla Nikóla Fasmoúlis, 8) Athanásis Kon. Monézis, 9) Pános Pétrou Kanéllis, 10) Maroulítsa Pétrou Kanéllis (Maroulítsa Mítrou Kanéllis, aged 1), 11) Panagióta wife of Dim. Maroútas (aged 22), 12) Kanélla daughter of Dim. Karoútas (Kanélla daughter of Dimítrios Maroúta, aged 2), 13) Aikateríni wife of Nik. Ntoúlfas, 14) Michális Chrístou Bárdis, 15) Panagiótis Chrístou Bárdis, 16) Georgákis Chrístou Maroudiás.

Alepochori
1)Konstantína Stamáti Kóntos, 2) her nephew 3) Panagióta Stamáti Kóntos, 4) Eléni Mítrou Kóntos, 5) Panagióta daughter of Mítros Kóntos sister of Eléni, 6) Theodóra Dimitríou Kontoú, 7) a brother of hers, 8) Geórgis Anag. Trýfonas (Geórgis Anagnósti Roufákis, aged 9), 9) Theodóra Anagnósti Trýfona Roufákis), 10) Kyriakoúla Anagnósti Trýfona Roufákis, 11) Lygerí Anagnósti Trýfona Roufákis, 12) Antóna of Zacharía, 13) female children of Zacharía. For folio numbers 1,2,5,8,9,10,11 and 12 referred to in the list it is noted that they were captured at Ntaliánan.

Σαν Σήμερα 11 Σεπ 1825: Τα Μνήματα, ιστορικό σημείο του τόπου μας

Η Χρύσα Χελιώτη από την Κουνουπιά επίλεξε να φωτογραφηθεί σε αυτό το ιδιαίτερα ενδιαφέρον σημείο στα βουνά μας.  Την προσοχή μας προκαλεί τόσο η φυσική ομορφιά του τόπου, ανάμεσα στα άγρια βράχια, όσο και η τοπική του ιστορική σημασία. 

Η ντόπια παράδοση λέει εδώ κοντά το πρωί της Παρασκευής 11 του Σεπτέμβρη 1825, μια μέρα πριν καεί το Γεράκι και παραδοθεί στις φλόγες ο Βρονταμάς, τέσσερις μόνο μέρες προτού το ολοκαύτωμα στο Παλιομονάστηρο, φοβερή μάχη γίνηκε μεταξύ του Ιμπραήμ και των Κολοκοτρωναίων στη βουνοπλαγιά αντίκρυ στου Αϊ-Γιάννη κοντά στα Κουτσουβέροια. 

Η ντόπιοι μέχρι σήμερα λένε ότι αρκετοί χωριανοί τρέξανε να βοηθήσουν τους Κολοκοτρωναίους κι ότι έναν Καριτσιώτη νεκρό από τη μάχη τον μεταφέρανε επάνω σε μια σκάλα στο χωριό για να τον κηδέψουν. Λένε ακόμα ότι πολλοί εχθροί σκοτώθηκαν. Από τότε ονόμασαν την βουνοπλαγιά αυτή «Μνήματα» γιατί πιθανόν εκεί οι Μωαμεθανοί έθαψαν τους νεκρούς τους.